Pierwsza prezes Sądu Najwyższego prof. Małgorzata Gersdorf skierowała zagadnienie prawne do rozstrzygnięcia składowi 7 sędziów Izby Karnej SN. Problem wywołały rozbieżności na tle interpretacji czym jest przedmiot przestępstwa przy usiłowaniu nieudolnym ( art. 13 par. 2 kk).
Art. 13 par. 2 wyróżnia - tzw. usiłowanie nieudolne. Polega ono na tym, że sprawca chcąc popełnić dany czyn zabroniony zmierza do tego by to uczynić nie wiedząc o tym, że jest to obiektywnie od początku niemożliwe z jednej z dwóch przyczyn: braku przedmiotu nadającego się do popełnienia na nim czynu zabronionego (np. złodziej miał zamiar ukraść pieniądze, a kradnie nic nie warty gadżet reklamowy). Albo - użył przedmiotu nie nadającego się do popełnienia czynu zabronionego (np. wsypanie do szklanki cukru zamiast trucizny, w zamiarze zabójstwa ).
W orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych; zarysowały się bowiem dwa przeciwstawne stanowiska dotyczące braku przedmiotu nadającego się do popełnienia na nim czynu zabronionego.
W świetle pierwszego z nich przedmiotem nadającym się do popełnienia na nim czynu zabronionego może być tylko taki przedmiot, na który nakierowany jest zamiar sprawcy bez względu na to, czy w konkretnym stanie faktycznym istnieją także inne przedmioty, które jedynie potencjalnie mogą „nadawać się” do popełnienia na nich czynu zabronionego, nie będąc jednocześnie objęte zamiarem sprawcy.
Zgodnie z przeciwstawnym poglądem, o braku przedmiotu rozstrzygać powinien brak obiektywny (tj. jakichkolwiek) przedmiotów chociażby potencjalnie nadających się do popełnienia na nich określonego czynu zabronionego. Tym samym objęcie zamiarem sprawcy konkretnych desygnatów znamienia przedmiotu czynności wykonawczej pozostaje obojętne dla dokonania kwalifikacji w świetle art. 13 § 2 k.k.
Sąd Najwyższy podjął uchwałę, zgodnie z którą wyrażenie: „brak przedmiotu nadającego się do popełnienia na nim czynu zabronionego” oznacza brak takiego przedmiotu, który należy do zbioru desygnatów znamienia przedmiotu czynności wykonawczej typu czynu zabronionego, do którego popełnienia zmierza sprawca.
Pociągnięcie do odpowiedzialności karnej sprawcy usiłowania nieudolnego (art. 13§2 k.k.) może być in concreto uwarunkowane poczynionymi ustaleniami co do zamiaru popełnienia czynu zabronionego na określonym przedmiocie.
Jak wyjaśniał uchwały sędzia Henryk Gradzik zagadnienie od lat budziło wątpliwości, za co odpowiada sprawca. - SN zdecydował, że wykładnia językowa ma przewagę. Przedmiot ma się nadawać do dokonania czynu zabronionego. Brak przedmiotu przestępstwa musi być obiektywny - dodał. Zawsze brak przedmiotu przestępstwa należy łączyć z zamiarem. Przestępstwo to zawsze ma charakter umyślny. Natomiast nie można pociągnąć do odpowiedzialności sprawcy poza granice zamiaru - dodał SN.
Sygnatura akt I KZP 16/16, uchwał 7 sędziów z 19 stycznia 2017 r.
SN: przestępca musi być ukarany za sam zamiar, nawet jeśli nie dało się przedmiotów ukraść czy zniszczyć
Jeśli złodziej chce ukraść kartę kredytową a kradnie bezwartościowy reklamowy kartonik, to może on być ukarany za sam zamiar dokonania kradzieży - taki jest sens uchwały Sądu Najwyższego.