Sprawa jest nietypowa. Dotyczy Tomasza S., który chciał zawrzeć małżeństwo w Hiszpanii z osobą tej samej płci. Zwrócił się więc we wrześniu 2010 r. do kierownika Urzędu Stanu Cywilnego Praga-Południe o wydanie zaświadczenia, że w Polsce nie ma do tego przeszkód. Według art. 71 Prawo o aktach stanu cywilnego obywatel polski (...) zamierzający zawrzeć małżeństwo za granicą może otrzymać zaświadczenie stwierdzające, że zgodnie z prawem polskim może on zawrzeć małżeństwo.
Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego odmówił wydania zaświadczenia, powołując się na kodeks rodzinny i opiekuńczy, który mówi, ze "małżeństwo zostaje zawarte, gdy mężczyzna i kobieta jednocześnie obecni złożą przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego oświadczenia, że wstępują ze sobą w związek małżeński". W tym wypadku płeć małżonków jest jednakowa.
Sąd Rejonowy 6 marca 2013 r. wydał orzeczenie potwierdzające stanowisko kierownika USC. Sąd II instancji apelację oddalił., twierdząc, że małżeństwo może zawrzeć tylko kobieta i mężczyzna.
Tomasz S. skierował skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego, który stwierdził niedopuszczalność takiej skargi. Powołał się na art. 519 (1) par. 2 kpc, który mówi, że w sprawach z zakresu prawa rodzinnego, opiekuńczego i kurateli skarga kasacyjna przysługuje tylko w sprawach o przysposobienie oraz o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, chyba że wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż sto pięćdziesiąt tysięcy złotych." Żadna z tych przesłanek tu nie zachodzi.
W opinii dr Jolanty Waszczuk-Napiórkowskiej ekspert ds. legislacji w Biurze Analiz Sejmowych kierownik urzędu stanu cywilnego nie ma prawa odmówić wydania zaświadczenia obywatelowi polskiemu w trybie art. 71 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego tylko na tej podstawie, że obywatel ten zamierza zawrzeć związek partnerski, czy też małżeństwo homoseksualne poza granicami Polski.
Dr Waszczuk dodaje, że w postępowaniu poprzedzającym wydanie zaświadczenia na podstawie art. 71 ust. 1 ustawy nie podlega badaniu czy, z kim i gdzie wnioskodawca zamierza zawrzeć związek małżeński, ani jego rzeczywiste
intencje, a jedynie to, czy spełnia on wymagane prawem polskim przesłanki niezbędne dla zawarcia związku małżeńskiego. Obywatel ma prawo domagać się takiego zaświadczenia, bez motywowania swego wniosku, a przesłanką odmowy nie może być w żadnej mierze ujawniona przez organ motywacja wnioskodawcy.
Sygnatura akt I CSK 484/13, postanowienie SN z 24 czerwca 2014 r.
SN nie ułatwi zawarcia ślubu gejom
Sąd Najwyższy stwierdził we wtorek, że w sprawach o odmowie wydania zaświadczenia o braku przeszkód do zawarcia mażeństwa nie przysługuje skarga kasacyjna.