SN: nie ma odprawy pośmiertnej, jeśli jest ubezpieczenie na życie

Jeśli pracodawca ubezpieczył pracownika od nieszczęśliwych wypadków, oznacza to, że ubezpieczył go także na życie. W konsekwencji w razie śmierci pracownika, zwolniony jest z wypłacenia odprawy pośmiertnej - orzekł Sąd Najwyższy.

W sprawie odprawy pośmiertnej Sąd Najwyższy do tej pory się nie wypowiadał. Spór powstał po tragicznym wypadku na kolei.

Śmierć pracownika
Pracownik Kolei Mazowieckich KM Adam K. w kwietniu 2013 r. miał wypadek w miejscu pracy. W czasie remontu stacji spadł z nie oświetlonych schodów i doznał tak poważnych obrażeń, że wkrótce zmarł.
Pracodawca nie chciał wypłacić jego dzieciom odprawy pośmiertnej, gdyż uznał, że to obowiązek zakładu ubezpieczeń Compensa, gdzie ubezpieczył pracownika od następstw nieszczęśliwych wypadków.  Koleje powołały się na art. 93 par. 7 kodeksu pracy, według którego "odprawa pośmiertna nie przysługuje członkom rodziny,  jeżeli pracodawca ubezpieczył pracownika na życie, a odszkodowanie wypłacone przez instytucję ubezpieczeniową jest nie niższe niż odprawa pośmiertna" Jeżeli odszkodowanie jest niższe od odprawy pośmiertnej, pracodawca jest obowiązany wypłacić rodzinie kwotę stanowiącą różnicę między tymi świadczeniami.

Zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie
W istocie Zakład Ubezpieczeń wypłacił wszystkim spadkobiercom - dzieciom w pierwszego małżeństwa i małoletniemu Adamowi K. 15 tys. zł odszkodowania, a różnicę 1094 zł między odprawą a odszkodowaniem dopłacił pracodawca, czyli Koleje Mazowieckie.
W imieniu małoletniego syna zmarłego, Adama K. do sądu wystąpiła jego matka Justyna K. pozywając Koleje Mazowieckie. Żądała ona wypłacenia odprawy pośmiertnej, gdyż wychodziła z założenia, że  odprawa to co innego niż odszkodowanie z tytułu śmiertelnego wypadku przy pracy.

Oddalenie powództwa
Sąd pierwszej instancji oddalił powództwo i odmówił wypłaty świadczenia Adamowi K. M. in dlatego, że zakład ubezpieczeń wypłacił należne odszkodowanie wynikające z umowy ubezpieczenia. Wobec tego pracodawca jest zwolniony z wypłaty odprawy pośmietnej.
Sąd Okręgowy w Radomiu 29 sierpnia 2016 r. podzielił stanowisko sądu I instancji i utrzymał wyrok w mocy.
Pełnomocniczka matki i małoletniego syna wniosła skargę kasacyjna, w której stwierdzała, że zwolnienie pracodawcy z odprawy pośmiertnej jest błędna interpretacja art. 93 par. 7 kp.

SN słuszne zwolnienie z wypłaty odprawy
Sąd Najwyższy w precedensowym wyroku z 20 grudnia 2017 r. oddalił kasację. Jednak zauważył ważny problem, jak interpretować zwrot: jeżeli pracodawca ubezpieczył pracownika na życie.
A zatem w tym wypadku pracodawca ubezpieczył pracownika od nieszczęśliwych wypadków, co według SN obejmowało ryzyko śmierci.
Wypłacenie dwóch świadczeń: odszkodowania i odprawy pośmiertnej nie jest zatem możliwe - podkreślił sędzia sprawozdawca Bogusław Cudowski.

Sygnatura akt III PK 10/17, wyrok z 20 grudnia 2017 r.