Sąd Najwyższy (III SPP 3/09, LEX nr 602517) podkreślił, że nie powinno budzić wątpliwości, że skarga na przewlekłość postępowania jest dopuszczalna tylko do prawomocnego zakończenia sprawy (zob. art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179, poz. 1843 z późn. zm.)). Za taką wykładnią i stosowaniem przepisów ustawy o skardze przemawia jej cel, którym jest eliminowanie przewlekłości postępowania w rozpoznaniu sprawy. Realizowany jest on przez stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiła przewlekłość postępowania. Tylko wówczas możliwe jest wydanie zalecenia dla sądu rozpoznającego sprawę, nie jakiegokolwiek, lecz przez ustawę określonego jako: zalecenie podjęcia "przez sąd rozpoznający sprawę co do istoty, odpowiednich czynności w wyznaczonym terminie". Zalecenia nie mogą wkraczać w zakres oceny faktycznej i prawnej sprawy (art. 12 ust. 2 i 3 ustawy). Potwierdza to wskazaną granicę czasową skargi, skoro zalecenia mogą być wydane tylko przed rozpoznaniem sprawy. Jednocześnie uzasadnia to stwierdzenie, że ustawa nie daje podstawy do stwierdzenia przewlekłości, gdy uzasadnienie prawomocnego wyroku drugiej instancji nie zostało sporządzone w terminie, gdyż jest to czynność wykonywana już po rozpoznaniu sprawy.
Zdaniem Sądu Najwyższego, pogląd wyrażony w analizowanym postanowieniu, nie pozostaje w sprzeczności z treścią uchwały z dnia 9 stycznia 2008 r., III SPZP 1/07, LEX nr 341671, w której Sąd Najwyższy przyjął, że skarga wniesiona na podstawie przepisów ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki w toku postępowania przed sądem pierwszej instancji, o stwierdzenie przewlekłości w tym postępowaniu, powinna zostać rozpoznana merytorycznie także po zakończeniu postępowania przed tym sądem.
Powyższa uchwała, zdaniem Sądu Najwyższego, odnosi się do skargi wniesionej przed prawomocnym zakończeniem postępowania. Wówczas mimo jego zakończenia może być uzasadnione oczekiwanie na samo stwierdzenie przewlekłości postępowania i uzyskanie odpowiedniej sumy pieniężnej. Inna natomiast sytuacja zachodzi, gdy postępowanie zostało zakończone prawomocnym wyrokiem drugiej instancji i dopiero wówczas strona występuje ze skargą w trybie ustawy.
Sąd Najwyższy w postanowieniu III SPP 3/09 podkreślił ponadto, że przy niemożności stwierdzenia przewlekłości nie jest możliwe wydanie zalecenia sporządzenia uzasadnienia wyroku - niezależnie od tego, iż z akt sprawy wynika, że uzasadnienie zostało już sporządzone. Żądanie doręczenia uzasadnienia wyroku jest oczywiście zasadne. Zalecenie jego wykonania nie jest możliwe na podstawie ustawy, gdyż zalecić czynność można jedynie przy istniejącej przewlekłości postępowania oraz tylko czynności zmierzającej do rozpoznania sprawy. Ustawa nie daje zatem podstawy do uwzględnienia żądań skargi.
Artykuł pochodzi z programu System Informacji Prawnej LEX on-line