Wątpliwości prawne Pierwszej Prezes dotyczą zwłaszcza art. 8 i 9 ustawy okołobudżetowej. Rzecznik SN sędzia Aleksander Stępkowski potwierdza złożenie takich wniosków. Podobny ruch wykonał prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego prof. Jacek Chlebny.
W dniu 21 grudnia 2022 r. Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego Jacek Chlebny złożył w Trybunale Konstytucyjnym wniosek o zbadanie zgodności z Konstytucją RP art. 8 ust. 1 i 2 oraz art. 9 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 1 grudnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023. Art. 178 par. 2 Konstytucji stanowi, że sędziom zapewnia się warunki pracy i wynagrodzenie odpowiadające godności urzędu oraz zakresowi ich obowiązków.
Czytaj też: Weto Senatu odrzucone - wynagrodzenia sędziów i prokuratorów z obejściem ich ustaw>>
We wniosku I Prezes SN dotyczącym ustawy okołobudżetowej na przyszły rok podnoszona jest kwestia art. 8 oraz 9 ustawy.
W 2023 r. wynagrodzenia sędziów, prokuratorów i innych grup zawodowych, których płace są od nich uzależnione, wyliczane będą poprzez podstawę wskazaną w ustawie okołobudżetowej, a nie tak jak to wynika z Prawa o ustroju sądów powszechnych i Prawa o prokuraturze. W praktyce zamiast ok. 20 proc. podwyżek mogą liczyć na 7,8 proc. Środowisko sędziowskie już kieruje, a prokuratorskie zapowiada kierowanie pozwów - na razie za płace w 2022 r., wyliczane na podstawie poprzedniej ustawy okołobudżetowej.
Argumenty prezesa NSA
Prezes Chlebny powołał się na argumentację z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 12 grudnia 2012 r. (sygn. akt K 1/12), że takie powiązanie wynagrodzeń sędziów z przeciętnym wynagrodzeniem (zamiast obowiązującego dawniej odniesienia do przeciętnego wynagrodzenia w sferze budżetowej) - chroni je przed związanym z inflacją spadkiem siły nabywczej, dzięki mechanizmowi swoistej samoczynnej podwyżki wynagrodzenia zasadniczego i dodatków funkcyjnych - gwarantując, że wynagrodzenia sędziów będą zmieniały się in plus w wypadku dobrej kondycji gospodarki narodowej. Jednocześnie, w razie pogorszenia koniunktury gospodarczej i obniżenia przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, ustawodawca przewidział, że wynagrodzenia sędziów mają pozostawać na tym samym poziomie.
Czytaj w LEX: Lach Daniel Eryk - Sędziowie a ubezpieczenia społeczne >>>
Co szczególnie istotne dla Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego, system ten stosuje się również do sędziów NSA oraz sędziów, asesorów sądowych, referendarzy sądowych i starszych referendarzy sądowych wojewódzkich sądów administracyjnych.
Zgodnie z art. 49 par. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych ,,w sprawach nieuregulowanych w ustawie, do Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz do sędziów, urzędników i pracowników tego Sądu, stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące Sądu Najwyższego, a w zakresie w nich nieuregulowanym - przepisy ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych. Określone w tych przepisach uprawnienia Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego przysługują Prezesowi Naczelnego Sądu Administracyjnego".
Oznacza to, że sposób kształtowania wynagrodzenia sędziego NSA odbywa się na zasadach przewidzianych w art. 48 par. 2 i 3 u.S.N. dla sędziów SN. Do wynagrodzeń sędziów wojewódzkich sądów administracyjnych stosuje się z kolei odpowiednio przepisy dotyczące wynagrodzeń
sędziów sądu apelacyjnego, a wynagrodzenie zasadnicze asesora sądowego wojewódzkiego sądu administracyjnego odpowiada wynagrodzeniu zasadniczemu sędziego sądu okręgowego według stawki czwartej, powiększonemu o należną składkę z tytułu ubezpieczenia społecznego .
Czytaj w LEX: Świątkowski Andrzej Marian - Perturbacje ze stanem spoczynku sędziów i prokuratorów >>>
Wynagrodzenie zasadnicze referendarza sądowego i starszego referendarza sądowego w sądzie administracyjnym jest natomiast ściśle powiązane z wynagrodzeniem sędziego sądu rejonowego, powiększonego o należną składkę z tytułu ubezpieczenia społecznego, o czym przesądza paragraf 4 rozporządzenia Prezydenta z 22 marca 2011 r. w sprawie stanowisk i wymaganych kwalifikacji urzędników sądowych innych pracowników oraz szczegółowych zasad wynagradzania referendarzy sądowych, starszych referendarzy sądowych, asystentów sędziów, starszych asystentów sędziów, urzędników oraz innych pracowników wojewódzkich sądów administracyjnych.
Regulacja epizodyczna
Wprowadzając w miejsce stałych zasad wynagradzania sędziów, regulację epizodyczną zawartą w art. 8 i 9 ustawy okołobudżetowej, ustawodawca w istocie obniżył przyjętą w tych pierwszych przepisach waloryzację wysokości wynagrodzeń sędziowskich. Przeciętne wynagrodzenie brutto w drugim kwartale 2022 r. ogłoszone w Komunikacie Prezesa GUS z dnia 9 sierpnia 2022 r. wyniosło 6.156,25 zł. Zaproponowana w zaskarżonych przepisach mnożna wynosząca 5.444,42 zł sprawi w przypadku sędziów NSA waloryzację wynagrodzeń niższą o co najmniej 2.939,86 zł brutto niż wynikałoby to z zasad określonych w ustawie o SN (dla sędziego w stawce podstawowej), w przypadku sędziego wojewódzkiego sądu administracyjnego niższą o co najmniej 1.95 7,54 zł brutto niż wynikałoby to z zasad określonych w odpowiednio stosowanym P.u.s.p. (dla sędziego w najniższej stawce siódmej), a dla asesora wojewódzkiego sądu administracyjnego niższą o co najmniej 1.946,83 zł po ubruttowieniu, natomiast dla referendarza sądowego niższą o co najmniej 1.268,33 zł po ubruttowieniu. Wynagrodzenia sędziowskie w 2023 r. nominalnie wzrosną o 7,8% w porównaniu z 2022 r. zamiast o 21,89% (tyle wynosiłby wzrost przy zachowaniu podstawy w wysokości 6.156,25 zł i odnoszeniu jej do kwoty obowiązującej w 2022 r. tj. 5 .050,48 zł.
Czytaj w LEX: Wynagrodzenia ławników i biegłych sądowych >>>
Czytaj także: Są już pierwsze nakazy zapłaty w sprawie wynagrodzeń sędziów>>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
