„Wizerunek wymiaru sprawiedliwości, ocena reformy wymiaru sprawiedliwości, aktualny stan świadomości społecznej w zakresie alternatywnych sposobów rozwiązywania sporów oraz praw osób pokrzywdzonych przestępstwem” – to tytuł zleconego przez Ministerstwo Sprawiedliwości badania. Zostało ono zrealizowane w ramach projektu „Ułatwianie dostępu do wymiaru sprawiedliwości” (Priorytet V Dobre Rządzenie Programu Operacyjnego „Kapitał Ludzki 2007-2013”) współfinasowanego przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Głównym celem badania było dostarczenie wiarygodnych i aktualnych informacji na temat oceny przez społeczeństwo poszczególnych obszarów wymiaru sprawiedliwości w Polsce. Zamierzeniem było, aby badanie opinii publicznej, jako jedno z działań realizowanych w ramach projektu „Ułatwianie dostępu do wymiaru sprawiedliwości”, przyczyniło się do oceny realizacji celów szczegółowych projektu.
Szczegółowe cele badania obejmowały poznanie m.in.: wizerunku wymiaru sprawiedliwości, zmiany wizerunku wymiaru sprawiedliwości (w porównaniu z wynikami badania z 2008 r., opublikowanego w raporcie z lutego 2009 r.), społecznej oceny przebiegu reformy wymiaru sprawiedliwości i kierunków, w jakich zmierzają działania podejmowane w ramach reformy, aktualnego stanu świadomości społecznej w zakresie alternatywnych sposobów rozwiązywania sporów oraz aktualnego stanu świadomości społecznej w zakresie praw osób pokrzywdzonych przestępstwem.
Jak wynika z badań, większość Polaków w ciągu ostatnich dwóch lat nie zetknęła się z instytucjami wymiaru sprawiedliwości – kontakt przynajmniej z jedną instytucją miała jedna piąta badanych. Blisko połowa badanych pozytywnie ocenia instytucje wymiaru sprawiedliwości. Powodem negatywnych opinii jest m.in. opieszałość działań.
Badani pozytywnie ocenili wprowadzenie przepisu dotyczącego nagrywania na salach rozpraw (e-protokół) – 76%. Spośród wymienionych projektów wymiaru sprawiedliwości, najwięcej osób (60%) słyszało o systemie dozoru elektronicznego. Pozostałe projekty zna co piąty badany (e-sąd-17%, możliwość zarejestrowania spółki w 24h-18%, możliwość przeglądania ksiąg wieczystych przez Internet-22%).
Ustawa dotycząca stalkingu (uporczywe nękanie) jest zdaniem 85% badanych ważna dla społeczeństwa. Średnio co drugi badany (51%) słyszał o zaostrzeniu kar dla pedofilów. Zdecydowana większość z nich (86%) ocenia wprowadzenie tych zmian pozytywnie.
Kara polegająca na wykonywaniu prac społecznie użytecznych jest oceniania jako lepsza od kary więzienia przez przeważającą większość badanych (88%).
Badanie zostało zrealizowane w dniach 11-24 maja 2011 r. metodą ilościową, za pomocą techniki CAPI (Computer Assisted Personal Interviewing), czyli wywiadów bezpośrednich w domu respondenta wspomaganych komputerowo. Przeprowadzono 1500 wywiadów. Badanie zrealizowane zostało na ogólnopolskiej, losowej, reprezentatywnej próbie mieszkańców Polski w wieku 15 i więcej lat. Badanie główne poprzedzone zostało badaniem pilotażowym, w którym zrealizowano 50 wywiadów.
Sądy oceniane przez Polaków coraz lepiej
Prawie połowa Polaków jest dobrego zdania o sądach, chociaż skarży się na opieszałość ich działania. Z sondażu resortu sprawiedliwości wynika, że wymiar sprawiedliwości ogromnie zyskał w oczach Polaków. W ciągu ostatnich czterech lat liczba pozytywnych jego ocen wzrosła o blisko 1/4.