System prawny zorientowany wyłącznie na ochronę praw podmiotowych zawodzi w sytuacji, gdy pojawia się potrzeba realizacji roszczeń przysługujących większej liczbie osób - twierdzą eksperci.

Reprezentantem grupy może być - według obecnie obowiązujących przepisów - osoba będąca członkiem grupy albo powiatowy lub miejski rzecznik konsumentów w zakresie przysługujących im uprawnień. Reprezentant grupy prowadzi postępowanie w imieniu własnym, na rzecz wszystkich członków grupy. W postępowaniu grupowym obowiązuje zastępstwo powoda przez adwokata lub radcę prawnego, chyba że powód jest adwokatem lub radcą prawnym.

Czytaj więcej w LEX: Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym - KOMENTARZ PRAKTYCZNY >>>

Czytaj też: Poszkodowani w aferze GetBack złożą skargę do Komisji Europejskiej>>

Ustawa z 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym ma zastosowanie w sprawach o roszczenia z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, z tytułu czynów niedozwolonych, z tytułu odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania umownego lub z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia, a w odniesieniu do roszczeń o ochronę konsumentów także w innych sprawach.

Według informacji Prezesa Rady Ministrów na temat sytuacji klientów GetBack S.A. z lutego 2020 r., do Rzecznika Finansowego złożono 802 wnioski o podjęcie interwencji w sprawie nieuwzględnienia roszczeń klienta przez podmiot rynku finansowego w trybie
rozpatrywania reklamacji.

 

 

Interwencje rzecznika

 Rzecznik Finansowy zaangażował się w załatwienie 694 wniosków:

  • pięć zostało załatwionych na korzyść klienta,
  • 97 jest w toku,
  • 592 podmiot finansowy nie zmienił zdania


Ustawa z 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym normuje sądowe postępowanie cywilne w sprawach, w których są dochodzone roszczenia jednego rodzaju, co najmniej 10 osób, oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej (postępowanie grupowe.

Czytaj też: Kaucja na zabezpieczenie kosztów procesu w postępowaniu grupowym >>>

W ocenie projektodawcy, przyznanie Rzecznikowi Finansowemu kompetencji do wytoczenia powództwa w postępowaniu grupowym będzie dotyczyło także – w pewnym zakresie – poszkodowanych działalnością GetBack S.A.
W projekcie proponuje się dodanie przepisu, że reprezentantem grupy może być Rzecznik Finansowy w zakresie ochrony klientów podmiotu rynku finansowego.

W Biurze rzecznika powiedziano nam, że nie widzi on przeszkód, aby podjąć się takiej roli, zwłaszcza, że pomaga kredytobiorcom. A ponadto przyznano mu już większe uprawnienia, takie jak wnoszenie skargi nadzwyczajnej do Sądu Najwyższego.

 

Szansa na wszczęcie większej liczby procesów

Zdaniem autorów projektu, proponowane rozwiązanie ze względu na jego abstrakcyjność i generalność znajdzie zastosowanie nie tylko w odniesieniu do poszkodowanych działalnością GetBack S.A., ale pozwoli Rzecznikowi Finansowemu na inicjowanie procesów cywilnych na rzecz poszkodowanych także w innych sprawach, w których stronami były, są albo będą konsumenci - klienci podmiotu rynku finansowego i podmioty rynku finansowego. O ile oczywiście spełnione zostaną ustawowe przesłanki dochodzenia roszczeń w postępowaniu grupowym.
W celu wyeliminowania potencjalnego problemu czasowego obowiązywania nowych przepisów, sformułowano przepis przejściowy.  Proponuje się w nim, aby kompetencja Rzecznika Finansowego w zakresie grupowego dochodzenia roszczeń dotyczyła również roszczeń za szkodę wyrządzoną przed dniem wejścia w życie projektowanej ustawy.

NIK wskazał potrzeby

Sprawa niewypłacalności firmy windykacyjnej GetBack S.A. to w ostatnich kilkunastu latach jedna z najgłośniejszych spraw związanych z działalnością podmiotu polskiego rynku finansowego. Problemy GetBack S.A. miały złożony charakter. W wyniku upadłości GetBack S.A. pokrzywdzonych zostało ponad 9 tysięcy osób.

Poszkodowanych działaniem GetBack S.A. można uznać za grupę zainteresowania publicznego, gdyż połączone interesy rozproszonych
poszkodowanych trzeba traktować nie jako wiązkę ich interesów jednostkowych, ale jako sprawę objętą zakresem tzw. interesu publicznego. 
Jak wynika z raportu Najwyższej Izby Kontroli, do czasu ujawnienia problemów z płynnością po stronie GetBack S.A. w kwietniu 2018 r. instytucje państwowe nie zapewniły skutecznej ochrony nieprofesjonalnym uczestnikom rynku finansowego przed zagrożeniami wynikającymi z niezgodnej z prawem działalności GetBack S.A. oraz podmiotów oferujących i dystrybuujących papiery wartościowe tej spółki.

Opisywana afera finansowa stanowi argument przemawiający za wzmocnieniem nadzoru nad systemem finansowym. Niemniej konieczne są również takie zmiany legislacyjne, które umożliwią udzielenie pomocy instytucjonalnej osobom poszkodowanym przez podmioty rynku   finansowego uwikłane w sprawę GetBack S.A. Jedną z rekomendacji, która wynika z raportu Senackiego Zespołu do spraw Spółki GetBack S.A. jest propozycja przyznania Rzecznikowi Finansowemu kompetencji do wytoczenia powództwa w postępowaniu grupowym w sprawach  związanych z ochroną praw (interesów) konsumentów korzystających z usług podmiotów rynku finansowego.

Ustawa wejdzie w życie po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia, lecz wcześniej musi ją przyjąć Sejm.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.