Rząd proponuje przepisy wzmacniające prawa klientów ubezpieczeń

Rząd przyjął we wtorek projekt ustawy zawiera rozwiązania zwiększające ochronę klientów zawierających umowy ubezpieczenia. Klienci będą m.in. korzystać z jednakowej ochrony niezależnie od różnic między kanałami dystrybucji ubezpieczeń.

Rada Ministrów przyjęła 25 lipca br. przedłożony przez ministra rozwoju i finansów projekt ustawy o dystrybucji ubezpieczeń.

Jak podkreslano po posiedzeniu rzadu, projekt ustawy wdraża do polskiego prawa przepisy dyrektywy unijnej w sprawie dystrybucji ubezpieczeń (tzw. dyrektywa IDD), która zaostrza wymogi stawiane sprzedawcom ubezpieczeń. Nowa ustawa zastąpi obowiązującą ustawę o pośrednictwie ubezpieczeniowym.

Zgodnie z propozycją, ochronę klienta zawierającego umowę ubezpieczenia wzmocnią m.in. przepisy dotyczące obowiązków informacyjnych. Przede wszystkim ma on otrzymywać odpowiednie informacje o produkcie ubezpieczeniowym i dystrybutorze ubezpieczenia. Ponadto, projekt ustawy zobowiązuje dystrybutorów ubezpieczeń do uczciwego, rzetelnego i profesjonalnego postępowania, zgodnie z najlepiej pojętym interesem klientów.

W projekcie ustawy uregulowano kwestie ujawniania przez dystrybutorów ubezpieczeń charakteru ich wynagrodzenia. W rezultacie dystrybutor ubezpieczeń będzie musiał ujawnić czy za swoją pracę otrzymuje honorarium (płacone bezpośrednio przez klienta), prowizję (uwzględnioną w kwocie składki ubezpieczeniowej), czy jakiś inny rodzaj wynagrodzenia. Klient otrzyma również podstawowe informacje o produkcie ubezpieczeniowym, jeśli dystrybutorem będzie zakład ubezpieczeń.

Prokonsumencki charakter nowych przepisów wzmacniać ma  także zobowiązanie agenta oferującego ubezpieczenie uzupełniające do powiadamiania klienta (tak jak robi to agent ubezpieczeniowy), czy działa na rzecz jednego czy wielu zakładów ubezpieczeń oraz poinformowania go o firmach zakładów ubezpieczeń, na rzecz których wykonuje działalność agencyjną. Informacja ta ma znaczenie dla ujawnienia statusu takiego pośrednika, tzn. czy jest agentem wyłącznym czy multiagentem.

W projekcie ustawy zobowiązano również agentów ubezpieczeniowych, zakłady ubezpieczeń i brokerów ubezpieczeniowych do informowania klientów o wysokości wskaźnika kosztów dystrybucji oraz wskaźnika kosztów prowizji związanych z proponowaną umową ubezpieczenia. Ten obowiązek informacyjny będzie miał zastosowanie do umów ubezpieczenia na życie o charakterze inwestycyjnym. Rozwiązanie to zwiększy transparentność sprzedaży produktów ubezpieczeniowych o charakterze inwestycyjnym, zapewni ich porównywalność i zapobieganie zjawisku tzw. misselingu (sprzedaży usługi lub produktu nie odpowiadającego potrzebom klienta).

Zaproponowano, aby przed zawarciem umowy ubezpieczenia (lub umowy gwarancji) dystrybutor ubezpieczeń określał – na podstawie uzyskanych od klienta informacji – jego wymagania i potrzeby oraz podawał mu w zrozumiałej formie obiektywne informacje o produkcie ubezpieczeniowym. Chodzi o to, aby umożliwić klientowi podjęcie świadomej decyzji. Zatem proponowana umowa ubezpieczenia lub umowa gwarancji ubezpieczeniowej powinna być zgodna z wymaganiami i potrzebami klienta w zakresie ochrony ubezpieczeniowej.

Ponadto, dystrybutor ubezpieczeń ma przekazywać informacje o sobie oraz o umowie ubezpieczenia lub umowie gwarancji ubezpieczeniowej – w postaci papierowej lub na żądanie klienta za pomocą innego trwałego nośnika bądź za pośrednictwem strony internetowej – nieodpłatnie, w sposób jasny, dokładny i zrozumiały. Informacje te będą przekazywane w języku urzędowym państwa członkowskiego Unii Europejskiej, w którym umowa ubezpieczenia jest zawierana lub innym języku, na który wyrażą zgodę strony umowy.

Zgodnie z projektem ustawy, wszystkie informacje, w tym informacje o charakterze reklamowym i marketingowym, kierowane przez dystrybutora ubezpieczeń do klienta mają być: jasne, rzetelne i niewprowadzające w błąd oraz sporządzone w języku urzędowym państwa członkowskiego Unii Europejskiej, w którym umowa ubezpieczenia lub umowa gwarancji ubezpieczeniowej jest zawierana, lub innym języku, na który wyrażą zgodę strony umowy. Informacje o charakterze reklamowym lub marketingowym muszą być wyraźnie oznaczone.

Projekt ustawy zachowuje podział pośredników ubezpieczeniowych na: brokerów i agentów ubezpieczeniowych – z zastrzeżeniem niedopuszczalności łączenia obu funkcji. Określono także zasady ubezpieczania od odpowiedzialności cywilnej za wyrządzone szkody przez agentów ubezpieczeniowych i brokerów.

Zgodnie z projektem ustawy, powstanie nowy rejestr pośredników ubezpieczeniowych, do którego będą wpisywani: agenci ubezpieczeniowi, agenci oferujący ubezpieczenia uzupełniające (rejestr agentów), brokerzy ubezpieczeniowi oraz brokerzy reasekuracyjni (rejestr brokerów). Rejestr pośredników ubezpieczeniowych będzie prowadzony przez organ Komisję Nadzoru Finansowego w systemie rejestracji internetowej. Rejestr agentów będzie jawny w zakresie aktualnych danych, z wyłączeniem informacji dotyczących danych osobowych (numer PESEL lub numer innego dokumentu potwierdzającego tożsamość, miejsce zamieszkania).

Komisja Nadzoru Finansowego ma nadzorować wykonywanie działalności w dziedzinie dystrybucji ubezpieczeń i dystrybucji reasekuracji.

KNF będzie zobowiązana do sprawowania nadzoru nad wszystkimi dystrybutorami ubezpieczeń oraz spełniania innych dodatkowych obowiązków, wynikających z jej uprawnień. Nadzór nad agentami ubezpieczeniowymi mają sprawować zakłady ubezpieczeń, jednak będą oni również podlegać częściowemu nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego. Agenci ubezpieczeniowi będą musieli np. udzielać na żądanie KNF informacji dotyczących ich działalności agencyjnej.

Z kolei rzecznik finansowy będzie rozpatrywał reklamacje i skargi na działalność pośredników ubezpieczeniowych oraz agentów oferujących ubezpieczenia uzupełniające.

Projekt ustawy zobowiązuje pracowników zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji, agentów ubezpieczeniowych oraz brokerów ubezpieczeniowych do odbywania 15 godzin szkoleń zawodowych rocznie (przewidziano możliwość odbycia tych szkoleń w formie e-learningu). Takie szkolenia mają rozwijać odpowiednie kompetencje osób odpowiedzialnych za dystrybucję ubezpieczeń, pomóc im utrzymać wysokie standardy etyczne i dobrą reputację oraz zdobywać nowe umiejętności zawodowe.

W projekcie przewidziano sankcje karne za nieprzestrzeganie przepisów ustawy. Przykładowo kary: grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 będą mogły być nałożone za działalność agencyjną wykonywaną z naruszeniem wymogów określonych w ustawie; za wykonywanie czynności agencyjnych bez upoważnienia; za działalność brokerską w obszarach: ubezpieczeń lub reasekuracji bez wymaganego zezwolenia, za czynności brokerskie w zakresie ubezpieczeń lub reasekuracji bez upoważnienia.

Ustawa ma obowiązywać od 23 lutego 2018 r. (ostatni możliwy termin na wdrożenie dyrektywy), a 3 stycznia 2018 r. powinny wejść w życie regulacje odnoszące się do konfliktu interesów w ubezpieczeniowych produktach inwestycyjnych.