Podczas wtorkowego seminarium w biurze Rzecznika Praw Obywatelskich przypomniano, że nowe procedury wyborcze wprowadzono po ponad 20 latach starań. W 2010 r. w wyborach prezydenckich i samorządowych po raz pierwszy osoby niepełnosprawne oraz wyborcy, którzy ukończyli 75. rok życia mogli głosować przez pełnomocnika. Z kolei w 2011 r., po wejściu w życie Kodeksu wyborczego, w wyborach parlamentarnych zastosowano głosowanie korespondencyjne - w kraju mogą z niego korzystać niepełnosprawni, za granicą wszyscy uprawnieni do udziału w wyborach. Wprowadzono też system nakładek na karty do głosowania dla osób niewidomych i słabowidzących.

W 2011 r. przez pełnomocnika zagłosowało 12 427 wyborców, chęć skorzystania z nakładki zadeklarowało 211 osób, a 807 wyborców (na terenie kraju) otrzymało pakiety wyborcze do głosowania korespondencyjnego.

Najwięcej niejasności dotyczyło tej ostatniej procedury - komisje wyborcze na 807 wysłanych do wyborców pakietów, otrzymały 801 kopert zwrotnych. W 119 kopertach brakowało wymaganych oświadczeń o tajnym i osobistym oddaniu wysłanego głosu. W czterech kopertach takie oświadczenie było, lecz niepodpisane, część kopert nie było zaklejonych - ostatecznie w sposób korespondencyjny skutecznie zagłosowało 671 osób.

"Nadmierny formalizm" niektórych procedur - to właśnie zdaniem autorów raportu jedna z głównych wad nowego systemu. Dr Jarosław Zbieranek z Centrum Studiów Wyborczych UMK postulował m.in. rezygnację z nastręczającego najwięcej problemów wymogu załączania w głosowaniu korespondencyjnym oświadczenia, iż głos został oddany osobiście i w sposób tajny.

Wśród rekomendacji znalazły się także: rozszerzenie kręgu wyborców uprawnionych do głosowania korespondencyjnego (przynajmniej o osoby, które ukończyły 75. rok życia), wydłużenie czasu, jaki ma wyborca na zgłoszenie chęci głosowania korespondencyjnego czy poprawa systemu informowania wyborców (nie tylko niepełnosprawnych i starszych) o terminie wyborów i możliwych sposobach głosowania.

Anna Błaszczak, zastępca dyrektora zespołu prawa konstytucyjnego i międzynarodowego w biurze RPO, zwracała uwagę m.in. na konieczność wprowadzenia ustawowego obowiązku zapewnienia przez wójta bezpłatnego transportu do lokalu wyborczego dla osób starszych i niepełnosprawnych.

Obecny na konferencji senator Witold Gintowt-Dziewałtowski zapowiedział, że PO przygotowuje nowelizację Kodeksu yyborczego, która uwzględni część postulatów, zawartych w raporcie.

O potrzebie ulepszania procedur wyborczych dla osób starszych i niepełnosprawnych świadczyć mogą, przytaczane przez autorów raportu dane demograficzne, mówiące, że na koniec 2010 r. Polskę zamieszkiwało niemal 2,5 mln osób powyżej 75. roku życia. Ostatnie pełne dane dotyczące liczby osób z niepełnosprawnościami w Polsce mówią, że w 2002 r. żyło ich w Polsce blisko 5,5 mln.

Pełen tekst raportu znaleźć można na stronach internetowych biura RPO. (PAP)

js/ pz/ jbr/