Na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji zostało zamieszczonych 19 projektów rozporządzeń wykonawczych do ustawy uchwalonej 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich. Regulacja ta wejdzie w życie 1 września 2022 r.
Czytaj też: Ustawa czeka na wejście w życie - część poprawczaków zmieni się w okręgowe ośrodki wychowawcze>>
Projekt: USTAWA z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich >
W związku z tym konieczne było pilne wydanie przez Ministra Sprawiedliwości rozporządzeń, celem wykonania rozwiązań wprowadzanych w nowej ustawie. Są to projekty rozporządzeń w sprawie:
- sposobu zapewnienia nieletniemu korzystania z pomocy obrońcy z urzędu,
- przeprowadzania wywiadów środowiskowych o nieletnich,
- wysokości zryczałtowanych należności postępowania w sprawach nieletnich,
- szczegółowego sposobu przeprowadzania kontroli osobistej nieletnich oraz określenia wzoru protokołu tej kontroli,
- przeprowadzania badań na obecność substancji psychoaktywnej w organizmie nieletniego,
- zapisów z monitoringu w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, okręgowych ośrodkach wychowawczych, zakładach leczniczych dysponujących warunkami
- wzmocnionego lub maksymalnego zabezpieczenia, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich, domów dla matki i dziecka w wyznaczonych okręgowych ośrodkach wychowawczych, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich,
- trybu sprawowania nadzoru nad wykonywaniem orzeczeń w sprawach nieletnich,
- podmiotów, na rzecz których wykonywane są przez nieletnich prace społeczne,
- trybu postępowania przy zawieraniu przez podmioty uprawnione umowy ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków nieletnich wykonujących prace społeczne.
- sposobu i warunków wykonywania czynności przez kuratorów sądowych w sprawach nieletnich, ośrodków kuratorskich,
- komisji do spraw kierowania nieletnich do młodzieżowego ośrodka wychowawczego oraz trybu kierowania, przenoszenia i zwalniania nieletnich z młodzieżowych ośrodków wychowawczych,
- pobytu nieletnich w okręgowych ośrodkach wychowawczych,
- umieszczania i pobytu nieletnich w hostelach,
- pobytu nieletnich w zakładach poprawczych,
- pobytu nieletnich w schroniskach dla nieletnich,
- funkcjonowania okręgowych ośrodków wychowawczych, zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich,
- sposobu i trybu współdziałania okręgowych ośrodków wychowawczych, zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich z Policją.
Rządowe Centrum Legislacji pozostawiło pięć dni od 9 sierpnia br. na zgłaszanie ewentualnych uwag do projektów.
Cena promocyjna: 118.29 zł
|Cena regularna: 169 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 50.69 zł
Kontrola kuratorska i społeczna
Rozporządzenie kładzie nacisk na współpracę rodziny z kuratorem zawodowym i kuratorami społecznymi. Według projektu Kurator zawodowy w szczególności obowiązany jest do:
- kontrolowania prawidłowości i efektywności sprawowania nadzoru, wykonywania innych czynności zleconych kuratorom społecznym oraz osobom godnym zaufania,
- udzielania pomocy kuratorom społecznym i osobom godnym zaufania, zwłaszcza poprzez udzielanie instruktażu w zakresie metod i form pracy oraz organizowania szkolenia
- przeprowadzania co najmniej raz w roku, nie później niż w ciągu 6 miesięcy od powierzenia sprawowania nadzoru kuratorowi społecznemu, wywiadu środowiskowego w stosunku do nieletniego w celu kontroli sprawowania nadzoru przez kuratora społecznego;
- pozyskiwania osób do pełnienia funkcji kuratora społecznego,
A także kurator zobowiązany jest do informowania kierownika zespołu o nieprawidłowym wypełnianiu powierzonej funkcji przez kuratora społecznego.
Kurator zawodowy przyjmuje od kuratora społecznego i analizuje pod kątem stosownego wykorzystania informacje o okolicznościach uzasadniających podjęcie czynności
Kurator zawodowy składa sądowi sprawozdanie z objęcia nadzoru nad nieletnim nie później niż w terminie 21 dni od dnia nawiązania pierwszego kontaktu z nieletnim, a kolejne sprawozdania z przebiegu nadzoru nad nieletnim - w terminach określonych przez sąd lub na żądanie sądu.
W sprawozdaniach z przebiegu nadzoru nad nieletnim przedstawia się zmiany w sytuacji osobistej, rodzinnej, edukacyjnej oraz w warunkach bytowych nieletniego, metodach sprawowania nadzoru nad nieletnim i kontroli zachowania nieletniego, a także postępy w procesie resocjalizacji oraz ocenę skuteczności podjętych działań.
Praktyki religijne w poprawczakach
Projekt rozporządzenia w sprawie pobytu nieletnich w schroniskach dla nieletnich stanowi wykonanie upoważnienia ustawowego zawartego w art. 320 ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich.
Rozporządzenie zawiera szczegółowe warunki pobytu nieletnich w tych schroniskach, formę i zakres porozumienia dyrektora schroniska z duchownym kościoła lub innego związku wyznaniowego, do którego nieletni należą, dotyczącego uczestniczenia przez nieletnich w wykonywaniu praktyk religijnych i korzystaniu przez nich z posług religijnych oraz sposób realizacji tego porozumienia, przy uwzględnieniu konieczność zapewnienia skuteczności oddziaływań wychowawczych, resocjalizacyjnych i terapeutycznych wobec nieletnich, właściwych warunków pobytu nieletnich w schroniskach, przestrzegania praw nieletnich oraz sprawnego wykonywania orzeczeń.
Aktualnie problematyka ta uregulowana jest rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2001 r. w sprawie zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich oraz rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 września 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uczestniczenia w lekcjach religii i praktykach religijnych, korzystania z posług religijnych i organizacji pracy duszpasterskiej w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich.
Projektowane rozporządzenie oparte jest na treści obecnie obowiązujących aktów wykonawczych i uwzględnia zmiany wprowadzone w nowej ustawie.
Uzupełnieniem przepisów ustawy w zakresie wykonywania środka tymczasowego w postaci umieszczenia w schronisku dla nieletnich jest określenie trybu kierowania, przyjmowania, przenoszenia i zwalniania nieletnich ze schronisk dla nieletnich.
Projekt rozporządzenia reguluje czynności, które należy wykonać po wydaniu orzeczenia o zastosowaniu wobec nieletniego środka tymczasowego w postaci umieszczenia w schronisku dla nieletnich. Wniosek o skierowanie nieletniego do schroniska wraz z orzeczeniem o zastosowaniu tego środka tymczasowego, sędzia przesyła niezwłocznie do Ministerstwa Sprawiedliwości. Określony termin skierowania do schroniska – 72 godziny od chwili przyjęcia wniosku przez Ministerstwo Sprawiedliwości – wpłynie na sprawność realizacji umieszczenia nieletniego w schronisku, a także pozwoli dotrzymać ustawowego czasu pobytu nieletniego np. w policyjnej izbie dziecka.
Blisko miejsca zamieszkania
Nieletni powinien zostać skierowany do schroniska dla nieletnich położonego jak najbliżej jego miejsca zamieszkania albo pobytu. Wskazanie schroniska położonego najbliżej miejsca zamieszkania albo pobytu nieletniego może znacząco przyspieszyć prowadzone postępowanie sądowe, jak również ograniczyć koszty związane z transportowaniem i konwojowaniem nieletniego do sądu. Jednocześnie zapewnia się rodzicom, opiekunom lub innym bliskim osobom możliwość częstego kontaktu z nieletnim, który mógłby być utrudniony ze względu na odległość pomiędzy schroniskiem a miejscem zamieszkania nieletniego. Projekt przewiduje również możliwość wskazania innego schroniska dla nieletniego ze względów wychowawczych lub organizacyjnych. Przykładem może być sytuacja, kiedy do jednej sprawy prowadzonej przez sąd zostało orzeczone umieszczenie w schronisku w stosunku do większej liczby nieletnich, a wskazane jest, aby ograniczyć im kontakt na etapie postępowania sądowego.
Ministerstwo Sprawiedliwości, wskazując schronisko dla nieletnich, w którym ma zostać umieszczony nieletni, będzie miało obowiązek powiadomić sąd wykonujący środek tymczasowy, organ prowadzący postępowanie i schronisko, do którego kieruje się nieletniego. Na tej podstawie, realizując procedurę umieszczenia w schronisku, sędzia rodzinny poleci doprowadzenie nieletniego do schroniska, wskazując rodziców albo tego z rodziców, pod którego stałą pieczą nieletni faktycznie pozostaje, albo opiekuna nieletniego lub Policję.
Dyrektor schroniska dla nieletnich jest obowiązany przyjąć nieletniego, jeżeli zostały zgromadzone dokumenty niezbędne do przyjęcia, w tym orzeczenie o zastosowaniu wobec nieletniego środka tymczasowego w postaci umieszczenia w schronisku dla nieletnich lub postanowienie o przeniesieniu nieletniego do schroniska dla nieletnich o wzmocnionym nadzorze wychowawczym, skierowanie albo przeniesienie do schroniska oraz nakaz przyjęcia.
Rozporządzenie określa:
- szczegółowy tryb kierowania, przyjmowania, przenoszenia i zwalniania nieletnich ze schronisk dla nieletnich;
- szczegółowe warunki pobytu nieletnich w schroniskach dla nieletnich;
- formę i zakres porozumienia dyrektora schroniska dla nieletnich z duchownym kościoła lub innego związku wyznaniowego, do którego nieletni należą, dotyczącego uczestniczenia przez nieletnich w wykonywaniu praktyk religijnych i korzystaniu przez nich z posług religijnych oraz sposób realizacji tego porozumienia.
Zapobieganie ucieczkom
Z danych uzyskanych z Ministerstwa Edukacji Narodowej z maja 2017 r. (dane zebrano z 73 placówek na 96 funkcjonujących, co stanowi 76 proc. ogółu) wynika, że ucieczki nieletnich z młodzieżowych ośrodków wychowawczych, które realizują środek wychowawczy w postaci umieszczenia w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, są zjawiskiem częstym.
W roku 2014 odnotowano 2388 takich zdarzeń, w 2015 r. – 2221, w 2016 r. – 2105 i w okresie od 01.01.2017 r. do 30.04.2017 r. – 863 zdarzenia. Najczęściej dochodziło do ucieczek indywidualnych (72-75%) trwających poniżej 4 tygodni. Liczba ucieczek indywidualnych trwających powyżej 4 tygodni (zakończonych skreśleniem nieletniego z ewidencji młodzieżowego ośrodka wychowawczego) wynosi 25 – 30%. W 2014 r. liczba ucieczek trwających ponad cztery tygodnie wyniosła 634, w 2015 r. – 624, w 2016 r. – 576, w okresie od stycznia 2017 r. do 30 kwietnia 2017 r. – 212.
W tej sytuacji ministerstwo uznało , że należy intensywniej zapobiegać ucieczkom z placówki. Projektowane rozporządzenie określa elementy takiego systemu ochrony.
W nowej ustawie utrzymano podział na system ochrony pełny, ograniczony i uproszczony w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich. W projektowanym rozporządzeniu wskazano, jakie zakłady poprawcze i schroniska dla nieletnich mają obowiązek stosować dany system ochrony. Określono wymagania do każdego z systemów.
W ograniczonym systemie ochrony dotychczasową regulację w zakresie ogrodzenia ochronnego poszerzono o możliwość zwieńczenia ogrodzenia odkosami z drutu ostrzowego lub kolczastego, gdyż jak wskazuje praktyka, zwieńczenie ogrodzenia odkosami wykonanymi z siatki nie stanowi optymalnego zabezpieczenia przez ucieczką z zakładu poprawczego lub schroniska dla nieletnich.
Cena promocyjna: 118.29 zł
Cena regularna: 169 zł
Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 50.69 zł
W projekcie rozporządzenia określono liczbę pracowników ochrony na zmianie oraz uszczegółowiono zasady bezpieczeństwa podczas pory nocnej.
Projekt przewiduje wprowadzenie planu ochrony także w okręgowym ośrodku wychowawczym. W przepisie określono, z jakich dokumentów składa się plan ochrony ośrodka.
Dotychczasowe przepisy w zakresie planu ochrony uzupełniono o konieczność wprowadzenia w zakładzie poprawczym i schronisku dla nieletnich instrukcji działania w przypadku wystąpienia wydarzenia nadzwyczajnego, instrukcji określającej sposób kontrolowania ruchu nieletnich na terenie zakładu lub schroniska oraz konwojowania nieletnich poza terenem zakładu lub schroniska, instrukcji otwierania wejścia do zakładu lub schroniska w porze nocnej, instrukcji korzystania i postępowania z kluczami. Projekt wprowadza także opis organizacji pracy dyrektora zakładu lub schroniska i innych osób zajmujących stanowiska kierownicze w niedziele i święta, co powinno przełożyć się na wzrost bezpieczeństwa zakładu poprawczego i schroniska dla nieletnich.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
