Przystąpienie Polski do Programu "Second Line of Defense" Departamentu Energii Stanów Zjednoczonych Ameryki

W dniu 8 stycznia 2009 r. w Warszawie odbyła się uroczystość podpisania Memorandum o współpracy między Departamentem Energii USA oraz Ministrami Finansów oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji, w dziedzinie przeciwdziałania nielegalnym transferom materiałów promieniotwórczych.

Porozumienie przewiduje wsparcie strony amerykańskiej w ramach programu "Druga Linia Obrony" ("Second Line of Defense") dla polskiej Straży Granicznej, Służby Celnej oraz innych służb w pozyskaniu nowoczesnego wyposażenia do wykrywania źródeł radioaktywnych. Pozwoli to wzmocnić kontrole m.in. na przejściach granicznych i innych ważnych punktach tranzytowych.
Przystąpienie Polski do programu następuje w momencie, kiedy Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej odnotowuje rosnącą liczbę incydentów związanych z nielegalnym transferem materiałów rozszczepialnych, a za jedne z największych zagrożeń dla bezpieczeństwa państw uznawana jest możliwość ataku terrorystycznego z użyciem broni masowego rażenia. Wartość Porozumienia należy także postrzegać w kontekście wzmocnienia wschodniej granicy unijnego obszaru Schengen, do którego Polska należy od grudnia 2007 r.

Współpraca polsko-amerykańska oraz na polu międzynarodowym w obszarze przeciwdziałania proliferacji broni masowego rażenia, realizowana jest od 2003 r. m.in. poprzez udział RP w Inicjatywie Krakowskiej (Proliferation Security Initiative) i Globalnej Inicjatywie Zwalczania Terroryzmu Jądrowego (Global Initiative to Combat Nuclear Terrorism).
Ponadto, od 2006 r. główne polskie porty morskie oraz terminale kontenerowe uczestniczą w programie Container Security Initiative (CSI).
Pełny, polski tytuł porozumienia brzmi: "Memorandum o porozumieniu między Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ministrem Finansów Rzeczypospolitej Polskiej a Departamentem Energii Stanów Zjednoczonych Ameryki w sprawie współpracy przy zwalczaniu nielegalnego obrotu specjalnymi materiałami jądrowymi i innymi materiałami radioaktywnymi".
Celem jest przystąpienie przez Polskę do amerykańskiego programu "Second Line of Defense" ("Druga Linia Obrony"), a formami współpracy będą: pomoc techniczna w formie sprzętu i materiałów, jak również szkoleń i usług, przydatna do wykrywania i przechwytywania nielegalnego obrotu materiałami promieniotwórczymi na przejściach granicznych państw uczestników programu.
Z inicjatywą wyszła strona amerykańska - na ich prośbę zorganizowane zostało 5 marca 2008 r. spotkanie w polskim MSZ, na którym zaprezentowano program "Second Line of Defense".

Program Second Line of Defence rozpoczął swoją działalność w 1998 r. Celem programu jest wsparcie państw, uczestników programu, w zakresie zwiększenia ich zdolności wykrywania i przechwytywania nielegalnego transferu materiałów promieniotwórczych. Odbywa się to poprzez udzielanie przez Stany Zjednoczone Ameryki pomocy finansowej lub rzeczowej w wyposażeniu przejść granicznych w stałe i przenośne detektory do wykrywania materiałów promieniotwórczych (również największych na świecie, głównych portów morskich w ramach oddzielnego podprogramu Megaports). SLD jest praktycznym instrumentem inicjatyw, takich jak: Container Security Initiative - CSI oraz Globalnej Inicjatywy Zwalczania Terroryzmu Jądrowego (Global Initiative to Combat Nuclear Terrorism - GICNT).
Sprzęt do wykrywania materiałów promieniotwórczych zainstalowano dotychczas na przejściach granicznych m.in.: Ukrainy, Słowacji, Gruzji, Estonii, Kirgizji, Litwy, Łotwy, Grecji, Turkmenistanu, Azerbejdżanu i Armenii.

Oficjalne źródło: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ministerstwo Spraw Zagranicznych.