Jednak aż 75 proc. podatników nie posiada w strukturach swoich firm wewnętrznych specjalistów podatkowych. Zaczyna zmieniać się także podejście kontrolujących do podatników, 65 proc. z nich oceniło je jako dobre – wynika z badania przeprowadzonego przez firmę doradczą Deloitte. Celem kontroli podatkowej jest sprawdzenie, czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Natomiast zakres kontroli skarbowej jest znacznie szerszy ponieważ kontrola skarbowa jest wykonywana w celu ochrony interesów i praw majątkowych Skarbu Państwa oraz zapewnienia skuteczności wykonywania nie tylko zobowiązań podatkowych, lecz i innych należności stanowiących dochód budżetu państwa lub państwowych funduszy celowych.

Światowy kryzys ekonomiczny obserwowany od końca 2008 r. miał wpływ na intensyfikację działań aparatu skarbowego. W 2009 roku wzrosła także jego skuteczność w zakresie kontroli. Ujawniono łącznie nieprawidłowości w kwocie ok. 2,43 miliarda złotych (w 2008 r. kwota ta wyniosła ok. 1,7 miliarda złotych).

Z badania przeprowadzonego przez firmę doradczą Deloitte wynika, że w swoich działaniach organy podatkowe nie kierują się kryterium częstotliwości kontroli przeprowadzanych u danego podatnika, a raczej specyfiką jego działalności i raportowanych transakcji. „Przykładowo, kontrole w zakresie rozliczeń z tytułu podatku od nieruchomości są dokonywane zdecydowanie rzadziej niż kontrole dotyczące innych podatków – przyczyną jest odrębność organów podatkowych. Tylko 8% ankietowanych przez nas przedsiębiorców wskazało, że w ciągu 5 lat byli kontrolowani w zakresie podatku od nieruchomości. Naszym zdaniem, w najbliższym okresie należy spodziewać się intensyfikacji działań kontrolnych w tym zakresie”- mówi Tomasz Konik, dyrektor w dziale doradztwa podatkowego Deloitte.

Zdecydowana większość badanych przedsiębiorców pozytywnie ocenia swoje przygotowanie do kontroli podatkowej. Co piąty respondent nie potrafił jednak określić stanu przygotowania do kontroli lub ocenia go jako zły. Dla tych podmiotów rozsądnym wydaje się podjęcie działań przedkontrolnych, mających na celu zidentyfikowanie potencjalnych ryzyk lub nieprawidłowości w rozliczeniach podatkowych. 65% badanych przedsiębiorców ocenia kontakt z kontrolującymi jako dobry. Niezależnie od tego kontrolowani wskazują na dwa podstawowe problemy: kontrolujący nie ujawniają bezpośrednio swoich wątpliwości oraz wykazują słabą znajomość specyfiki branży, w której działa kontrolowany podmiot.

„Można zauważyć pozytywną zmianę podejścia kontrolowanych do angażowania zewnętrznych doradców w trakcie przeprowadzanej kontroli podatkowej i skarbowej. Co czwarty kontrolowany korzysta z konsultacji ze specjalistami już na etapie samej kontroli, natomiast kolejne 10 proc. na etapie wydania protokołu z przeprowadzonej kontroli. W latach ubiegłych standardem było angażowanie doradców dopiero na etapie sporu przed sądem administracyjnym”- podkreśla Tomasz Pałka, menedżer w dziale doradztwa podatkowego Deloitte.

Jak wynika z badania, jedynie co czwarty ankietowany posiada wewnętrznych specjalistów w dziedzinie podatkowej. „Z naszego doświadczenia i przeprowadzanych rozmów wynika, że w wielu przypadkach wszelkie obowiązki z zakresu rozliczeń podatkowych leżą w kompetencjach osób na stanowisku głównego księgowego. Powoduje to kumulację zadań i ograniczenie możliwości pozyskiwania i śledzenia zmian w skomplikowanym środowisku jakim jest prawo podatkowe oraz jego praktyka”- dodaje Tomasz Konik.

Pomimo powszechnej dostępności różnych źródeł wiedzy w zakresie podatków, aż 56 proc. przedsiębiorców korzysta z usług kancelarii doradztwa podatkowego. Źródłem najpopularniejszym pozostaje Krajowa Informacja Podatkowa. 61 proc. badanych korzysta z informacji umieszczonych na stronie Ministerstwa Finansów a 55% z innych źródeł internetowych. Natomiast preferowaną formą współpracy z doradcą podatkowym są porady w formie mailowej, ze względu na szybkość przepływu informacji. Wzrasta również świadome implementowanie narzędzi dedykowanych do ochrony podatników –indywidualne interpretacje prawa podatkowego oraz prawo do prowadzenia i rozstrzygnięcia sporów przed sądami administracyjnymi.

Przedsiębiorcy są zainteresowani stosowaniem optymalizacji podatkowych, niemniej jednak lata doświadczeń powodują, że podstawowym kryterium decydującym o ich implementacji jest określony poziom bezpieczeństwa – wynikający z indywidualnych interpretacji prawa podatkowego wydawanych przez organy podatkowe. Drugim kryterium jest materialna wartość oszczędności.