Prokurator Generalny wydał wytyczne dotyczące zasad prowadzenia postępowań przygotowawczych w sprawach o przestępstwa związane z procederem wyłudzania nienależnego zwrotu VAT oraz innych oszukańczych uszczupleń w tym podatku.

Jak podkreśla w opublikowanym w piątek komunikacie Prokuratura Krajowa, mają one na celu podwyższenie sprawności i efektywności postępowań przygotowawczych prowadzonych o tego typu przestępstwa, a także zapewnienie jednolitej praktyki w prowadzonych postępowaniach.

- Prokuratura konsekwentnie walczy teraz z miliardowymi wyłudzeniami VAT. Przed objęciem przeze mnie funkcji Prokuratora Generalnego regułą było umarzanie tego typu spraw. Jeśli już zapadał wyrok skazujący, to niemal zawsze sądy orzekały karę z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Czy w tej sytuacji może dziwić gigantyczna skala okradania Polski przez mafie VAT-owskie. Dlatego zmieniłem sposób pracy prokuratury, także w zakresie prowadzenia postępowań o tego typu przestępstwa. Już widać pierwsze efekty tych zmian. Wzrost wpływów do budżetu Państwa z podatku VAT już jest bardzo widoczny – mówi Minister Sprawiedliwości – prokurator generalny Zbigniew Ziobro.

Konieczna jest koordynacja działań organów
Zgodnie z wytycznymi sprawy dotyczące wyłudzenia nienależnego zwrotu podatku VAT lub innych oszukańczych uszczupleń w tym podatku powinny być prowadzone w prokuraturach regionalnych i okręgowych. Jeżeli jednak przestępstwa zostaną popełnione przez zorganizowane grupy, to postępowania będą prowadzone w Wydziałach Zamiejscowych Departamentu do Spraw Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji Prokuratury Krajowej.

Wszystkie sprawy dotyczące wyłudzenia nienależnego zwrotu podatku VAT lub innego rodzaju oszukańczych uszczupleń w podatku VAT mają być prowadzone przez prokuratorów specjalizujących się w zwalczaniu tego rodzaju przestępczości.

Postępowania o takie czyny powinny być prowadzone z właściwymi zarządami Centralnego Biura Śledczego Policji, wydziałami do spraw przestępczości gospodarczej Komend Wojewódzkich Policji, delegaturami Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, delegaturami Centralnego Biura Antykorupcyjnego lub naczelnikami urzędów celno-skarbowych. Postępowań tych nie powinno się powierzać do prowadzenia jednostkom Policji niższych szczebli.

Nadzorując postępowanie przygotowawcze prokuratorzy powinni przykładać szczególną wagę do zapewnienia właściwej koordynacji działań organów ścigania i służb Krajowej Administracji Skarbowej. Standardem powinno być odbywanie cyklicznych narad z udziałem prowadzących sprawę funkcjonariuszy i przedstawicieli służb skarbowych.

Ma być idealny zbieg czynów
W sprawach dotyczących wyłudzeń nienależnego zwrotu podatku VAT prokuratorzy mają stosować instytucję idealnego zbiegu czynów zabronionych określoną w art. 8 kodeksu karnego skarbowego. Zdaniem szefa prokuratury, zasadność przyjęcia takiej kwalifikacji prawnej czynu potwierdza uchwała Sądu Najwyższego z 24 stycznia 2013 roku (sygn. akt I KZP 19/12, OSNKW 2013, z. 2, poz. 13).

W pierwszej kolejności prokuratorzy mają ustalić, czy istnieją podstawy do przyjęcia idealnego zbiegu przestępstwa stypizowanego w art. 286 par. 1 kodeksu karnego (oszustwo) z przestępstwem karnym skarbowym, o którym mowa w art. 76 par. 1 kodeksu karnego skarbowego (bezpodstawny zwrot podatku).

W związku z wejściem w życie nowych typów przestępstw w stosunku do czynów popełnionych po 1 marca 2017 roku prokuratorzy powinni także ustalić, czy w sprawie istnieją podstawy do przyjęcia idealnego zbiegu przestępstw stypizowanych w art. 270a kodeksu karnego (fałszowanie dokumentów faktur), art. 271a kodeksu karnego (podanie w fakturach nieprawdy), art. 277a kodeksu karnego (fałszowanie faktur ze znaczną kwotą należności) z przestępstwem karnym skarbowym, o którym mowa w art. 62 par. 2 kodeksu karnego skarbowego (wystawienie nierzetelnej faktury lub posługiwanie się nią).

Przede wszystkim wykryć wiodących sprawców
W swoich wytycznych Prokurator Generalny wskazał, że czynności podejmowane przez prokuratorów już od wstępnego etapu postępowania powinny być ukierunkowane na ustalenie sprawców odgrywających w przestępczym procederze rolę wiodącą. Ma to prowadzić do jak najszybszego zebrania dowodów uzasadniających sporządzenie i ogłoszenie postanowień o przedstawieniu tym osobom zarzutów.

Po wykonaniu tych czynności prokuratorzy mają zastosować lub wystąpić z wnioskiem o zastosowanie środków zapobiegawczych oraz wydać postanowienia o zabezpieczeniu majątkowym. Jeśli sprawca prowadzi działalność gospodarczą lub nią zarządza, to zasadnym będzie zastosowanie środka zapobiegawczego w postaci nakazu powstrzymania się od prowadzenia określonej działalności.

Majątki sprawców będą zabezpieczane
Już od wstępnego etapu postępowania prokuratorzy oraz funkcjonariusze Policji i innych służb powinni dążyć do ustalenia stanu majątkowego podejrzanych i praw majątkowych, które mogą stanowić przedmiot zabezpieczenia. Jeżeli sprawca popełnił przestępstwo w warunkach określonych w art. 45 par. 2 kodeksu karnego (z popełnionego przestępstwa sprawca osiągnął, chociażby pośrednio, korzyść majątkową znacznej wartości), to ustalenia składników majątkowych powinny uwzględniać majątek nabyty przez sprawcę zarówno w czasie i po popełnienia przestępstwa, jak również na 5 lat przed jego popełnieniem, a także majątek przeniesiony w tym czasie przez sprawcę na osoby trzecie. W takich przypadkach sprawdzenia powinny obejmować również podstawowe informacje dotyczące legalności nabycia mienia. Każdorazowo prokuratorzy mają rozważyć potrzebę zastosowania nowych instytucji, jak konfiskata rozszerzona i przepadek przedsiębiorstwa.

Zdaniem Prokuratora Generlanego działania takie pozwolą na zabezpieczenie interesów finansowych Skarbu Państwa.

Będą składane wnioski o surowe kary
Proponowane przez prokuratora wnioski o wymiar kary w sprawach dotyczących wyłudzenia nienależnego zwrotu podatku VAT lub dokonania innego istotnego uszczuplenia w tym podatku powinny odzwierciedlać wysoki stopień społecznej szkodliwości takich czynów, stanowiących istotne zagrożenie dla bezpieczeństwa ekonomicznego państwa. Przy określaniu wysokości wnioskowanej grzywny prokuratorzy mają uwzględnić, obok stopnia karygodności czynu i stopnia winy sprawcy, również celowość ubezskutecznienia korzyści osiągniętej wskutek popełnionego przez niego przestępstwa.

W przypadku spraw, w których wartość należności uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie przekracza kwotę 1 miliona złotych, a szkoda nie została naprawiona, prokuratorzy powinni wnioskować o kary bezwzględnego pozbawienia wolności. Warunkowe zawieszenia wykonania takich powinno być ograniczone do przypadków zastosowania instytucji nadzwyczajnego złagodzenia kary lub wydania wyroku skazującego w trybie konsensualnym.