Zorganizowana przez Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia” oraz Związek Zawodowy Prokuratorów i Pracowników Prokuratury RP debata odbyła się w sobotę we Wrocłąwiu.
Jej organizatorzy przypomnieli, że od wielu miesięcy zwracali się o zwołanie okrągłego stołu z udziałem przedstawicieli wszystkich władz oraz środowisk prawniczych, którego celem miała być rzetelna debata o kształcie polskiego wymiaru sprawiedliwości oraz systemu ochrony prawa. Podobne apele wystosowały zgromadzenia kilkudziesięciu sądów okręgowych i apelacyjnych oraz Ogólnopolskie Zebrania Przedstawicieli Sądów Okręgowych i Apelacyjnych.
Zdaniem uczestników konferencji, podjęcie dyskusji, o którą apelowały środowiska prawnicze, było szczególnie uzasadnione z uwagi na prace parlamentarne, prowadzone nad zmianami w obowiązujących regulacjach dotyczących w szczególności Prawa o ustroju sądów powszechnych. - Jednbak politycy zignorowali głos środowisk prawniczych, w tym ostrzeżenia przed zagrożeniami dla niezawisłości sądów. W toku prowadzonych prac nie ukrywano, że celem ustawy jest poddanie sądów i sędziów kontroli władz politycznych poprzez ich szersze podporządkowanie Ministrowi Sprawiedliwości - czytamy w dokumencie ogłoszonym po konferencji.
Zdaniem jego autorów, rozwiązania zawarte w przyjętej ustawie zmieniającej Prawo o ustroju sądów powszechnych nie tylko nie przyczynią się do naprawy wymiaru sprawiedliwości, ale pogłębią istniejące patologie. - Coraz silniejsze podporządkowanie organizacyjne sądów Ministrowi Sprawiedliwości i powoływanym przez niego dyrektorom, przyznanie mu prawa do dowolnego określenia kryteriów ocen sędziów, możliwość ustanowienia referendarza zwierzchnikiem sędziego oraz sprowadzenie uprawnień sędziowskich organów przedstawicielskich do wydawania jedynie niewiążących opinii również w tak istotnych sprawach jak obsada stanowisk prezesów sądów, prowadzi do dalszego ograniczania samodzielności ustrojowej władzy sądowniczej - napisali.
Według uczestników "okrągłego stołu", także rozpoczęta reforma prokuratury nie została dokończona, ponieważ w ślad za realizacją politycznego postulatu rozdziału funkcji Prokuratora Generalnego i Ministra Sprawiedliwości, akceptowanego przez środowisko, nie poszły realne działania. - Pilną potrzebą jest podjęcie prac prowadzących do stworzenia silnej, nowoczesnej niezależnej i autonomicznej Prokuratury tak, aby mogła ona w sposób skuteczny realizować swoje zadania w zakresie ochrony prawa, w tym w szczególności zwalczania przestępczości. Konieczne jest przede wszystkim osadzenie instytucji Prokuratury w Konstytucji RP, zapewnienie jej autonomii budżetowej, bez której nie jest możliwe samodzielne funkcjonowanie, a także przyznanie Prokuratorowi Generalnemu inicjatywy ustawodawczej. Jako uczestnicy wrocławskiego spotkania apelujemy o zwołanie Okrągłego Stołu dla Wymiaru Sprawiedliwości z udziałem przedstawicieli wszystkich władz, a także środowisk naukowych i prawniczych, celem wypracowania optymalnego modelu funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości w Polsce. W naszej ocenie istnieje pilna potrzeba powołania specjalnej komisji kodyfikacyjnej, zadaniem której byłoby opracowanie całkowicie nowych projektów ustaw regulujących kompleksowo funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości i prokuratury - napisali uczestnicy „Okrągłego Stołu Środowisk Prawniczych”.
Uczestnicy wrocławskiego "okrągłego stołu" zapowiedzieli też powołanie federacji organizacji prawniczych i pracowników wymiaru sprawiedliwości, której celem mają być " wspólne działania na rzecz właściwego funkcjonowania demokratycznego państwa prawa."
Prokuratorzy i sędziowie krytycznie o obecnym kształcie wymiaru sprawiedliwości
Zaprzepaszczona została szansa na rzetelną debatę o przemyślanych rozwiązaniach prawnych, które po ponad 20 latach od transformacji ustrojowej doprowadziłyby do tego, że wymiar sprawiedliwości w Polsce spełniałby wymogi, stawiane demokratycznemu państwu prawa. Taką opinię zaprezentowali w dokumencie końcowym uczestnicy Okrągłego Stołu Środowisk Prawniczych. Domagają się też zorganizowania Okrągłego Stołu dla Wymiaru Sprawiedliwości z udziałem przedstawicieli wszystkich władz, a także środowisk naukowych i prawniczych.