Eksperyment więzienny, do którego często odwołują się kryminolodzy, przeprowadzili w 1971 r. psychologowie z Uniwersytetu Stanforda. Wzięło w nim udział dwudziestu czterech studentów, których podzielono na więźniów i strażników. Co istotne, wyłoniono jedynie kandydatów zdrowych psychicznie i bez kryminalnej przeszłości. Już po sześciu dniach badanie przerwano z powodu sadystycznych zachowań osób wcielających się w strażników oraz pogarszającego się stanu psychicznego studentów odgrywających role więźniów. Eksperyment dowiódł, że zdrowi psychicznie ludzie łatwo ulegają naciskom otoczenia i mogą dopuszczać się ekstremalnych zachowań i nadużyć.

- Większość krajów demokratycznych posiada zabezpieczenia, które mają chronić przed nadużywaniem władzy w stosunku do obywateli. Osiąga się to za pomocą wprowadzenia i egzekwowania stosownych praw, a także poprzez edukację i socjalizację na poziomie rodziny, szkoły, społeczności oraz w miejscach pracy. Stowarzyszenia religijne mogą też promować standardy moralno-etyczne, w zgodzie z którymi powinni żyć ich wyznawcy. Jest to dokładnym przeciwieństwem tego, na czym oparte są społeczeństwa totalitarne, o czym Polacy dobrze wiedzą po dziesiątkach lat spędzonych pod jarzmem nazistów oraz komunistów. Siłą przewodnią tego typu społeczeństw jest zdolność ludzi znajdujących się na szczycie hierarchii do pokazania, że to oni dzierżą władzę absolutną nad masami. Ale w demokracjach pokusa, by nadużyć władzy dla własnych korzyści, też jest zawsze obecna, jak mogliśmy się przekonać na przykładzie szokujących skandali z udziałem katolickich księży z wielu krajów, którzy wykorzystywali dzieci, oraz wielu potężnych korporacji, które doprowadziły kilka lat temu do załamania gospodarczego swoją nieuczciwością i skorumpowaniem. - podkreśla prof. Zimbardo w wywiadzie dla "Dyrektora Szkoły".

Do eksperymentu często odwoływano się w kontekście znęcania się nad więźniami podczas wojny w Iraku. Komentując te wydarzenia, Zimbardo wielokrotnie podkreślał, że wyzwalaniu negatywnych skłonności u żołnierzy sprzyja brak edukacji, poczucie anonimowości i izolacja oraz brak systemowych rozwiązań ukierunkowanych na zapobieganie takim sytuacjom.
Wykład prof. Zimbardo otworzy XV Krajową Konferencję Dyrektorów Szkół, odbywającą się podczas tegorocznych Edu Trendów w dniach 26-27 września na Stadionie Narodowym w Warszawie. Zachęcamy do zapoznania się z programem XV KKDS oraz Edu Trendów 2013>>

Całość wywiadu przeczytać można w "Dyrektorze Szkoły" nr 9/2013>>