Prawo do lokalu wiąże się z członkostwem w spółdzielni mieszkaniowej

W sobotę 9 września 2017 r. zaczęły obowiązywać zmienione przepisy ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, realizujące nakazy wynikające z szeregu wyroków Trybunału Konstytucyjnego, w szczególności związania członkostwa w spółdzielni z dysponowaniem spółdzielczym prawem do lokalu.

Po zmianach dokonanych ustawą z 20.07.2017 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo spółdzielcze (Dz.U. poz. 1596) członkiem spółdzielni mieszkaniowej będzie osoba fizyczna, której przysługuje spółdzielcze lokatorskie lub własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, roszczenie o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu albo odrębnej własności lokalu (ekspektatywa własności) oraz założyciel spółdzielni.

Do członkostwa nie jest natomiast obecnie wymagane posiadanie zdolności do czynności prawnych.

Członkami spółdzielni będą mogli być również małżonkowie, jeżeli prawo do lokalu w spółdzielni przysługuje im wspólnie, jak też osoba prawna. Osobie prawnej nie może jednak przysługiwać spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu.

Nie została zmieniona zasada uprawniająca do członkostwa tylko jedną z osób, którym prawo do spółdzielczego lokalu przysługuje wspólnie (za wyjątkiem małżonków). W sytuacji jednak, gdy uprawnieni nie wyłonią spośród siebie jednej osoby i nie wystąpią o to do sądu, wyboru dokona spółdzielnia mieszkaniowa. Do czasu rozstrzygnięcia tej kwestii przez sąd albo wyboru przez spółdzielnię, prawa tych osób z tytułu członkostwa w spółdzielni będzie wykonywać ustanowiony przez nich pełnomocnik. Nowelizacja przewiduje też, że pełnomocnik będzie mógł również zastępować członka spółdzielni podczas obrad walnego zgromadzenia.

W związku z tym, że członkostwo w spółdzielni mieszkaniowej po wchodzących w życie zmianach powstaje z mocy prawa z chwilą nabycia spółdzielczego prawa albo roszczenia o jego ustanowienie, bez podejmowania dalszych czynności, również ustanie członkostwa następuje najpóźniej z chwilą utraty wszystkich tytułów prawnych do lokali w ramach tej spółdzielni, wyodrębnienia wszystkich lokali w budynku albo podjęcia uchwały o ustanowieniu w budynku wspólnoty mieszkaniowej.

Istotna jest też zmiana przepisów ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych dotyczących przejścia na reżim ustawy o własności lokali po wyodrębnieniu własności wszystkich lokali w budynku spółdzielni. Właściciele lokali będą mogli wówczas podjąć uchwałę, w której postanowią, że w zakresie ich praw i obowiązków oraz zarządu nieruchomością wspólną będą miały zastosowanie odpowiednio przepisy ustawy o własności lokali, z tym ograniczeniem, że zarząd nieruchomością wspólną będzie wykonywała spółdzielnia mieszkaniowa, a wspólnota mieszkaniowa w ogóle nie powstanie.