Spór pomiędzy Bankiem Gospodarki Żywnościowej a gminą Lesznowola pod Warszawą toczy się o 16 mln zł. Tyle właśnie wynosił dług, który obciążał hipotekę ustanowioną na nieruchomości Mysiadło o powierzchni ok. 80 ha. Dług to kredyt hipoteczny, który zaciągnął w BGŻ były dzierżawca i właściciel tego majątku Tomasz M. W latach 90. zawarł on z gminą dwie umowy m.in. przeniesienia własności, ale zostały one prawomocnie unieważnione. Obciążenie w postaci hipoteki jednak wpisano do księgi wieczystej. W wyniku procesu komunalizacyjnego obszar majątku podzielono między BGŻ i gminę Lesznowola. Natomiast w 2011 r. wpisano hipoteki. Założono nową księgę wieczystą, ale gminy nie obciążono hipoteką. Dlatego bank wystąpił do sądu o ustanowienie hipoteki łącznej, tak aby i gmina ponosiła konsekwencje wpisanej hipoteki.
Sąd I instancji uwzględnił wniosek BGŻ i nakazał dokonać wpisu w księdze wieczystej. Sąd II instancji podzielił pogląd sądu rejonowego i powołał się na rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 17 września 2001 r. w sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych, które nakazywało z urzędu wpisać wszystkie prawa i obciążenia w księdze wieczystej, jeśli prawo, roszczenie, inny ciężar lub inny ciężar obciąża dwie lub więcej nieruchomości (w par. 11 ust.2).
Gmina Lesznowola i Skarb Państwa złożyły skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego powołując się na błędne zastosowanie rozporządzenia i art.70 ustawy o księgach wieczystych. Przepis stanowił (obecnie przepis jest uchylony), że zmiany dotyczące wierzytelności hipotecznej naruszające prawa obciążające nieruchomość wymagają zgody osób, którym prawa te przysługują.
Sąd Najwyższy zgodził się ze skarżącymi, że nie wyjaśniono podstawowych okoliczności sprawy, uchylił postanowienie i przekazał sądowi okręgowemu do ponownego rozpoznania.
Zdaniem SN motywy sądu okręgowego nie były jasne. Przyjęcie za podstawę nowego wpisu do księgi wieczystej par.11 wspomnianego rozporządzenia nie było słuszne, gdyż jest to norma wykonawcza. Natomiast sąd pominął istotny dla tej sprawy art.76 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, stanowiący, że "w razie podziału nieruchomości hipoteka obciążająca nieruchomość obciąża wszystkie nieruchomości utworzone przez podział (hipoteka łączna). Hipoteka na części ułamkowej nieruchomości obciąża w tym samym zakresie części ułamkowe wszystkich nieruchomości utworzonych przez podział." W tym przepisie wymienione są przesłanki i sąd okręgowy musi teraz przeanalizować, czy w tej sytuacji one zachodzą, czy też nie. Sędzia Zbigniew Kwaśniewski dodał, że sąd powinien ustaliłć przede wszystkim, kiedy doszło do podziału nieruchomości macierzystej, i czy wcześniej obciążono ją hipotekami. Dopiero potem można stosować rozporządzenie.
Sygnatura akt I CSK 327/13, postanowienie z 9 maja 2014 r.
SN: podział nieruchomości z obciążoną hipoteką
Najpierw sąd powinien ustalić, kiedy nastąpiło obciążenie nieruchomości hipoteką, a następnie podjąć decyzję, czy gmina Lesznowola przejmuje na siebie zobowiązania BGŻ - postanowił Sąd Najwyższy i przesądzając o obciążeniu 16 mln zł.