Ministerstwo Sprawiedliwości opracowało projekt założeń projektu ustawy o Krajowym Rejestrze Rachunków i Polis. Ma on ułatwić lokalizowanie majątku dłużnika dla potrzeb postępowań prowadzonych przez sądy i inne organy.

Rejestr Rachunków i Polis będzie rejestrem sądowym. Mają się w nim znaleźć informacje o tym, czy dana osoba posiada rachunek lub polisę, a jeśli tak, to w jakim banku lub jakim towarzystwie ubezpieczeniowym. Będą w nim także gromadzone informacje o otwartych, zmodyfikowanych i zlikwidowanych rachunkach bankowych, papierach wartościowych, członkach funduszy emerytalnych, imiennych rachunkach członków SKOK.

W rejestrze nie będą gromadzone informacje o tym, ile pieniędzy jest zgromadzonych na tych rachunkach ani jaka jest wartość polis.

Dla kogo te informacje?
Jak widać, lektura Rejestru dostarcza bardzo wielu informacji o majątku człowieka. W związku z tym ważne jest, aby tak określić krąg podmiotów, które mogą zapoznać się z zawartymi w nim danymi, by możliwie najbardziej chronić interes prześwietlanej osoby. Projekt przewiduje, że dostęp do rejestru będą mieć przede wszystkim sędziowie, prokuratorzy i komornicy, a także organy kontroli skarbowej i Generalny Inspektor Informacji finansowej.

Za pośrednictwem notariusza dostęp do Rejestru miałyby także osoby legitymujące się  prawomocnym postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku lub notarialnym aktem poświadczenia dziedziczenia, które chcą dowiedzieć się, czy zmarły nie pozostawił rachunków bankowych lub umów ubezpieczenia majątkowego. Notariusz nie udzieli informacji nikomu, kto nie będzie posiadał jednego z powyższych postanowień.

Resort wierzy, że informacje z Rejestru będą przydatne nie tylko w toku postępowania spadkowego, ale także w postępowaniach dotyczących podziału majątku.

Sprawniejsza egzekucja
Największymi zwolennikami utworzenia Rejestru są komornicy, którzy dziś, aby ustalić rachunki bankowe dłużników, muszą z reguły wystosować zapytania do wszystkich działających w Polsce banków.

Komornikom pomagają wierzyciele, którzy informują o znanych sobie rachunkach dłużników, często jednak okazują się one już nieaktualne. Wprawdzie istnieje system OGNIVO, który służy do poszukiwania rachunków bankowych dłużników, lecz nie wszystkie banki do niego przynależą. Kosztami poszukiwania rachunków ostatecznie obciążani są sami dłużnicy.

Postulat utworzenia Rejestru od samego początku popiera Związek Banków Polskich. Zdaniem jego wiceprezesa Jerzego Bańki, system ma szansę nie tylko usprawnić egzekucję, ale też pomóc w eliminowaniu niektórych błędów, które pojawiają się w jej toku, a wynikają np. ze zbieżności nazwisk dłużnika i innej osoby.

Głosy krytyki
Rejestr Rachunków i Polis będzie kolejnym miejscem, gdzie będą zbierane prywatne i poufne informacje na nasz temat, które następnie będą dostępne dla dziesiątek tysięcy słabo opłacanych funkcjonariuszy różnych instytucji – twierdzi mec. Robert Nogacki z Kancelarii Prawnej Skarbiec. Taka sytuacja to idealna pożywka dla różnego rodzaju nadużyć i jestem pewien, że za kilkaset złotych i bombonierkę każdy zainteresowany będzie w stanie wychodzić sobie dostęp do zawartych tam informacji. Pierwszymi zainteresowanymi będą zapewne zorganizowane grupy przestępcze, ponieważ badania statystyczne przeprowadzone wśród skruszonych „mafiozów” wskazują, że skorumpowani funkcjonariusze państwowi są tradycyjnie dla nich głównym źródłem informacji. Nie sądzę, aby z dostępem do tych danych problem mieli też wynajęci przez konkurencję detektywi czy dziennikarze. W ten sposób, w celu ratowania źle zarządzanych finansów publicznych, wracamy do praktyk rodem z głębokiego socjalizmu – sądzi Nogacki.

Uruchomienie pod znakiem zapytania
Nie wiadomo, kiedy Rejestr zostanie utworzony. Ministerstwo nadal nie znalazło środków na jego utworzenie, a te są niebagatelne. Koszt uruchomienia Rejestru to co najmniej 10 mln złotych, a rocznej jego obsługi – ok. 4 mln złotych. Z uwagi na brak zagwarantowanych na ten cel środków, projekt nie został jeszcze przekazany do ustaleń międzyresortowych.

Kancelaria Prawna Skarbiec, specjalizuje się w kompleksowej obsłudze prawnej podmiotów gospodarczych.