Celem zmiany jest zmniejszenie obciążenia Trybunału Sprawiedliwości UE pracą w sprawach prejudycjalnych, a także umożliwienie mu dalszego wywiązywania się – w rozsądnych terminach – z jego zadań polegających na zapewnieniu poszanowania prawa w ramach stosowania i interpretacji traktatów. Do TSUE z pytaniami prejudycjalnymi chętnie też występują polscy sędziowie - rozstrzygał on w kwestiach choćby dotyczących kredytów frankowych czy w zakresie powołania sędziów.
Czytaj: TSUE nie rozpoznał pytań prejudycjalnych dotyczących powoływania sędziów >>
W 2001 r. autorzy traktatu z Nicei przewidzieli możliwość włączenia Sądu UE w proces rozpoznawania niektórych wniosków o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, niemniej statut nie został wcześniej dostosowany w tym względzie. W ciągu ostatnich pięciu lat stwierdzono natomiast strukturalny i istotny wzrost liczby spraw przed Trybunałem Sprawiedliwości, co charakteryzuje się - jak uzasadniono - zwiększeniem liczby spraw o złożonym i wrażliwym charakterze, dotyczących w szczególności kwestii konstytucyjnych lub związanych z prawami podstawowymi.
Sąd Pierwszej Instancji
Sąd to trybunał powołany pod nazwą Sąd Pierwszej Instancji na mocy Jednolitego Aktu Europejskiego. Od początku miał odciążać Trybunał Sprawiedliwości. Od 1 grudnia 2009 roku istnieje nie jako odrębna instytucja, lecz organ sądowy Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Jego siedziba mieści się w Luksemburgu, rozprawy odbywają się w języku francuskim.
Liczy pięć izb rozstrzygających w składach trzy lub pięcioosobowych spory osób fizycznych i prawnych z Unią Europejską. W niektórych przypadkach sąd orzeka w składzie jednego sędziego lub w składzie wielkiej izby (piętnastu sędziów) albo w pełnym składzie, jeżeli uzasadnia to stopień zawiłości prawnej lub waga sprawy. Odwołanie się od jego orzeczeń możliwe jest jedynie w kwestiach prawnych (uchybienia procesowe, naruszenie prawa Unii).
W jego skład wchodzi po dwóch sędziów z każdego państwa członkowskiego.
Sześć dziedzin
Jak poinformowano, ze względów związanych z pewnością prawa, przekazanie obejmuje jedynie sześć dziedzin, które są jasno wyodrębnione, i które można w wystarczającym stopniu oddzielić od innych dziedzin, a także w których istnieje obszerne orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości. Sąd UE będzie zatem właściwy do rozpoznawania wniosków o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, które należą wyłącznie do jednej lub kilku z następujących konkretnych dziedzin:
- wspólny system podatku od wartości dodanej;
- podatek akcyzowy;
- kodeks celny;
- klasyfikacja taryfowa towarów w Nomenklaturze scalonej;
- odszkodowanie i pomoc dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład lub opóźnienia lub odwołania usług transportowych;
- system handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych.
- W dziedzinach tych rzadko podnoszone są kwestie wymagające rozstrzygnięć, które mogłyby mieć wpływ na jedność lub spójność prawa Unii. We wspomnianych dziedzinach istnieje już bogate orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości, co powinno pozwolić Sądowi oprzeć się na uprzednio wydanych wyrokach. Pytania z tych dziedzin stanowią ok. 20 proc. odesłań prejudycjalnych kierowanych do Trybunału, co przekłada się na liczbę spraw dostatecznie istotną, aby rzeczywiście go odciążyć. W konsekwencji Trybunał będzie w stanie mocniej skoncentrować się na jego zadaniach jako konstytucyjnego i najwyższego sądu Unii - uzasadniono.
Wnioski i tak do TSUE
Co istotne - ze względów związanych z pewnością prawa i czasem trwania postępowania wszystkie wnioski o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym będą musiały być składane do Trybunału Sprawiedliwości, który ustali – zgodnie ze szczegółowymi zasadami określonymi w jego regulaminie postępowania – czy dany wniosek należy wyłącznie do jednej lub kilku konkretnych dziedzin wymienionych w statucie, a co za tym idzie, czy należy go przekazać Sądowi.
- W celu zapewnienia pewności prawa i przejrzystości Trybunał Sprawiedliwości lub Sąd przedstawią krótko w orzeczeniu prejudycjalnym powody uzasadniające właściwość, stosownie do przypadku, jednego z nich do rozpoznania pytania prejudycjalnego - dodano.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.