Odsuwa się groźba zawieszenia Polski w prawach członka UE

Komisja Europejska oczekuje konkretnych propozycji i projektów ustaw, nawet jeśli istnieje groźba weta prezydenta – wynika ze spotkania ministra sprawiedliwości prokuratora generalnego Adama Bodnara z komisarzem UE ds. sprawiedliwości Didierem Reyndersem. Realizacja kamieni milowych jest warunkiem przyznania Polsce środków z Krajowego Planu Odbudowy, co zbliża nasz kraj do powrotu na tory praworządności.

- Zależy nam na odbudowaniu praworządności dla obywateli, dla respektowania wartości konstytucyjnych. Prowadzimy dialog z Komisją Europejską i wypełniamy kolejne kroki prowadzące do realizacji kamieni milowych – powiedział w piątek minister sprawiedliwości prokurator generalny Adam Bodnar podczas konferencji z Komisarzem UE ds. sprawiedliwości Didierem Reyndersem.

Unijny komisarz dziękował szefowi resortu sprawiedliwości za działania nowego rządu. – Rozmawialiśmy z ministrem Adamem Bodnarem o tym, co trzeba zrobić, by przywrócić praworządność w Polsce i doprowadzić do zakończenia procedury z art. 7 Traktatu o Unii Europejskiej – podkreślił Didier Reynders.

Przywracanie rządów prawa

Jednym z elementów przywracania praworządności, jak podkreślił na konferencji minister, będzie rozdzielenie funkcji ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego. – Podczas spotkania rozmawialiśmy również o procedurze z art. 7 TUE, która polega na ciągłym nadzorze w zakresie praworządności. Będziemy przygotowywali kolejne dokumenty wyznaczające mapę drogową prowadzącą do zakończenia tego procesu – zadeklarował minister Adam Bodnar.

Komisarz Didier Reynders stwierdził, że przywracanie praworządności nie jest prostym procesem. – Będziemy o tym rozmawiali w przyszłym tygodniu na Radzie ds. Sprawiedliwości, potem odbędzie się kolejne spotkanie – zapowiedział. Jak zauważył, Komisja Europejska jest zainteresowana przywróceniem Krajowej Radzie Sądownictwa niezależności i kluczowej roli w procesie nominacji sędziowskich w Polsce. Docenił też działania Polski zmierzające do przyłączenia do Prokuratury Europejskiej.

Procedura z art. 7 TUE

Komisja Europejska rozpoczęła procedurę z art. 7 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) przeciwko Polsce w grudniu 2017 r. We wniosku rozpoczynającym postępowanie KE przedstawiła obawy dotyczące poszanowania przez Polskę zasady praworządności. 

Powodem wszczęcia procedury z art. 7 TUE był brak konstruktywnego dialogu ówczesnych polskich władz z KE i reakcji na dotychczasowe wezwania Komisji do naprawy sytuacji w polskim systemie prawnym. Komisja Europejska wyraziła m.in. obawy w związku z przyjęciem przez parlament nowych przepisów systemu sądownictwa, które zagrażały niezależności sędziów.

Procedura z art. 7 TUE wszczęta przeciwko Polsce nie zakończyła się. W trakcie posiedzeń  Rada do Spraw Ogólnych (GAC) polskie władze przedstawiały informacje o aktualnym stanie wymiaru sprawiedliwości. Ostatnie wysłuchanie Polski odbyło się w maju 2023 r.

Zakończenie procedury z art. 7 TUE następuje, kiedy państwo członkowskie podejmuje konstruktywny dialog z instytucjami UE, w tym przede wszystkim z inicjującą postępowanie Komisją Europejską. Następnym etapem jest przywrócenie praworządności i wyeliminowanie ryzyka poważnego naruszenia wartości europejskich. Art. 2 TUE wśród wartości europejskich wymienia poszanowanie godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji, równości, państwa prawnego, poszanowanie praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości.

Konsekwencją dalszego trwania procedury z art. 7 TUE i stałego naruszania wartości unijnych przez państwo członkowskie jest możliwość zawieszenia praw członkowskich, łącznie z prawem do głosowania przedstawiciela rządu tego państwa w Radzie UE. W konsekwencji państwo nie uczestniczy w procesie decyzyjnym UE i nie współtworzy prawa unijnego.

W Ministerstwie Sprawiedliwości trwają prace nad porozumieniem z Unią Europejską i przywróceniem w Polsce praworządności. Warunkiem wypłaty Polsce środków z Krajowego Programu Odbudowy jest zrealizowanie kamieni milowych.

Pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy

Komisarz Didier Reynders wyraził nadzieję, że KE będzie mogła wkrótce przedstawić pozytywną ocenę pierwszego wniosku o płatność dla Polski z KPO. 15 grudnia 2023 r. rząd złożył wnioski o przyznanie Polsce środków z Krajowego Planu Odbudowy. Komisja Europejska zajmuje się weryfikacją oraz oceną wniosku o wypłatę pierwszej transzy pieniędzy. Przygotowane są już rozwiązania prawne, niezbędne do wypłacenia Polsce środków z KPO i pieniędzy z unijnego budżetu na lata 2021-2027.

Polska ma w sumie otrzymać z KPO 59,82 mld euro, w tym 25,3 mld euro w postaci dotacji i 34,5 mld euro w formie preferencyjnych pożyczek. Większość tych środków będzie inwestowana w formie instrumentów finansowych, co umożliwi realizację projektów nawet przez kolejne 30 lat.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.