Nowe przepisy mają lepiej chronić uczestników nietypowych imprez turystycznych

Zwiększenie bezpieczeństwa podróżnych korzystających nie tylko z tradycyjnych biur podróży, ale także konstruujących indywidualne pakiety wakacyjne za pośrednictwem internetu, dostosowane do własnych potrzeb - to cel proponowanej przez rząd zmiany przepisów.

Rada Ministrów przyjęła 31 lipca br. projekt ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych, przedłożony przez ministra sportu i turystyki.

Projekt przewiduje wprowadzenie przepisów wdrażających do polskiego prawa dyrektywę w sprawie imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych oraz rozwiązania poprawiające system zabezpieczeń podróżnych przed skutkami niewypłacalności organizatorów turystyki i przedsiębiorców ułatwiających nabywanie powiązanych usług turystycznych.

Zdaniem rządu zmiany są konieczne, bo w praktyce (częściowo lub całkowicie) poza zakresem regulacji prawnych pozostają usługi turystyczne oferowane nowymi kanałami dystrybucji (korzystanie z ofert internetowych) oraz realizowane na potrzeby konkretnego klienta (indywidualizacja imprez turystycznych, łączenie różnych usług turystycznych).

Dyrektywa uniemożliwia dowolne kształtowanie przepisów projektu ustawy, gdyż jej celem było stworzenie spójnych i jednolitych rozwiązań prawnych dla wszystkich podmiotów funkcjonujących na rynku usług turystycznych w państwach członkowskich Unii Europejskiej.

Zmiany w kilku ustawach
Wdrożenie dyrektywy wymaga zmian w innych ustawach. Zasadnicze zmiany dotyczą ustawy o usługach turystycznych. Część przepisów tej ustawy zostanie uchylona, z kolei regulacje dotyczące Turystycznego Funduszu Gwarancyjnego zostaną przeniesione do nowej ustawy – ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych. Do nowej ustawy przeniesione zostaną także – odpowiednio zmodyfikowane – przepisy dotyczące organizatorów turystyki, agentów turystycznych oraz pośredników turystycznych. W rezultacie „ustawa o usługach turystycznych” zostanie zmieniona na „ustawę o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych”, tak aby tytuł regulacji w pełni odzwierciedlał jej treść.

Prawo dla usług profesjonalnych
W projekcie ustawy określono warunki oferowania, sprzedaży i realizacji imprez turystycznych oraz powiązanych usług turystycznych w Polsce oraz za granicą, jeżeli umowy z podróżnymi zawierane są przez przedsiębiorców mających siedzibę w naszym kraju, a także zasady funkcjonowania Turystycznego Funduszu Gwarancyjnego. Przepisy ustawy nie będą m.in. dotyczyć wyjazdów oferowanych, zamawianych i realizowanych okazjonalnie na zasadach niezarobkowych oraz wyłącznie ograniczonej grupie podróżnych, a także podróży służbowych organizowanych na podstawie umowy generalnej.

Nowe definicje i pojęcia
Istotne regulacje zawarte w projekcie ustawy wynikają w dużej mierze z definicji pojęć w niej zawartych.
Zaproponowano szeroką definicję „przedsiębiorcy turystycznego” Na nowo zdefiniowano pojęcie „usługa turystyczna”. Będzie ono zawierać cztery elementy: 1) przewóz pasażerów (lotniczy, kolejowy, autokarowy, promowy, statkiem); 2) zakwaterowanie (np. w hotelu) w innych celach niż pobytowe, które nie jest nieodłącznym elementem przewozu pasażerów; 3) wynajem pojazdów samochodowych lub innych pojazdów silnikowych; 4) każda inna usługa świadczona podróżnym, która nie stanowi integralnej części wskazanych wyżej usług. W projekcie ustawy zdefiniowano także pojęcie „imprezy turystycznej” (połączenie co najmniej dwóch różnych rodzajów usług turystycznych na potrzeby tej samej podróży lub wakacji, spełniające warunki określone w ustawie) i coraz bardziej popularnych „powiązanych usług turystycznych” (nie stanowiące imprezy turystycznej połączenie co najmniej dwóch różnych rodzajów usług turystycznych nabytych na potrzeby tej samej podróży lub wakacji, objęte odrębnymi umowami z dostawcami tych usług, spełniające warunki wskazane w ustawie).

Zmiany dla agentów i pośredników
Projekt ustawy reguluje zasady funkcjonowania organizatorów turystyki i przedsiębiorców ułatwiających nabywanie powiązanych usług turystycznych oraz agentów turystycznych. Wskazano wymagania jakie podmioty te muszą spełnić, aby legalnie funkcjonować na rynku usług turystycznych. Chodzi m.in. o: posiadanie zabezpieczenia finansowego w formach przewidzianych ustawą (gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa, umowa ubezpieczenia na rzecz podróżnych, turystyczny rachunek powierniczy), odprowadzanie składek na Turystyczny Fundusz Gwarancyjny, prowadzenie wykazu umów, wypełnianie obowiązków informacyjnych wobec podróżnych, które muszą zostać zrealizowane przed zawarciem umowy.

Doprecyzowane zabezpieczenia
Poprawione mają być i doprecyzowane funkcjonujące rozwiązania prawne, w szczególności w obszarze zabezpieczeń podróżnych przed skutkami niewypłacalności organizatorów turystyki i przedsiębiorców ułatwiających nabywanie powiązanych usług turystycznych. W przypadku stwierdzenia niewypłacalności nałożono na tych przedsiębiorców obowiązek niezwłocznego poinformowania marszałka województwa o zaistniałej sytuacji przez złożenie (określonego w ustawie) oświadczenia oraz przedłożenia dokumentacji niezbędnej do zapewnienia powrotu podróżnych do kraju – jeśli przedsiębiorca nie realizuje tego obowiązku.

Określono zasady prowadzenia rejestrów i Centralnej Ewidencji Organizatorów Turystyki i Przedsiębiorców Ułatwiających Nabywanie Powiązanych Usług Turystycznych. Rejestry organizatorów turystyki i przedsiębiorców ułatwiających nabywanie powiązanych usług turystycznych będą prowadzone przez marszałków województw.

Minister nadzorcą i koordynatorem
Zdecydowano, że minister sportu i turystyki będzie pełnił funkcję centralnego punktu kontaktowego ułatwiającego współpracę administracyjną i sprawowanie nadzoru nad organizatorami turystyki oraz przedsiębiorcami ułatwiającymi nabywanie powiązanych usług turystycznych, prowadzącymi działalność we wszystkich państwach, które implementowały dyrektywę. Minister ma także zapewniać sprawny przepływ informacji między państwami członkowskimi, które dotyczyć będą danych przedsiębiorców wpisanych do Centralnej Ewidencji Organizatorów Turystyki i Przedsiębiorców Ułatwiających Nabywanie Powiązanych Usług Turystycznych oraz posiadanych przez nich zabezpieczeń finansowych.

Fundusz gwarancyjny w nowej ustawie
Do projektowanej ustawy przeniesione mają być w całości, ale z pewnymi modyfikacjami, obecnie funkcjonujące przepisy dotyczące Turystycznego Funduszu Gwarancyjnego. TFG pełni funkcję dodatkowego zabezpieczenia finansowego (na zwrot wpłat podróżnych) oraz na pokrycie kosztów sprowadzenia ich do kraju lub pokrycie kosztów kontynuacji imprezy turystycznej (tzw. II filar). Jeśli chodzi o tzw. I filar istniejącego systemu zabezpieczeń finansowych na wypadek niewypłacalności organizatorów turystyki, to pozostawiono go w dotychczasowym kształcie, wprowadzając jedynie niezbędne modyfikacje. Dodatkowo obejmie on przedsiębiorców ułatwiających nabywanie powiązanych usług turystycznych.

W projekcie ustawy precyzyjnie określono również konstrukcję i treść umowy o udział w imprezie turystycznej, w tym zakres obowiązków informacyjnych, zasad i podstaw dokonywania zmian tej umowy, a także kwestię jej realizacji oraz zasady odpowiedzialności za jej niewykonanie lub nienależyte wykonanie.

Projekt ustawy przewiduje również nakładanie kar za naruszanie przepisów ustawy. Mają być one wymierzane m.in. za zaniżanie składek na TFG lub prowadzenie działalności gospodarczej polegającej na świadczeniu usług turystycznych bez posiadania zabezpieczenia finansowego na wypadek niewypłacalności. Za te naruszenia przewidziano kary: grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 3 lat.

Nowa ustawa ma obowiązywać od 1 lipca 2018 r.