Rada Ministrów przyjęła we wtorek przedłożone przez ministra sprawiedliwości założenia do projektu ustawy o biegłych sądowych.
Jak poinformowano po posiedzeniu rządu, przepisy projektowanej ustawy określą zasady i sposoby weryfikacji „biegłych instytucjonalnych”, metody nadzoru nad biegłymi oraz warunki nabywania, zawieszania oraz utraty prawa do wykonywania czynności biegłego sądowego.
W założeniach przewidziano, że biegłym sądowym będzie przyznana ochrona prawna, jaka przysługuje funkcjonariuszom publicznym. Ochrona ma dotyczyć jedynie okresów wykonywania czynności związanych z realizacją zlecenia organu procesowego. Posługiwanie się tytułem „biegły sądowy” będzie przynależne jedynie osobom wpisanym na listę biegłych i dopuszczalne tylko podczas wykonywania czynności.
W projekcie ustawy określone zostaną warunki, jakie musi spełnić osoba ubiegająca się o status biegłego, np. obywatelstwo polskie, obywatelstwo jednego z państw UE lub państw członkowskich EFTA, znajomość języka polskiego, pełna zdolność do czynności prawnych, wiedza praktyczna i teoretyczna z określonej dziedziny (nauka, technika, sztuka, rzemiosło), niekaralność. Biegły sądowy musi wykazać się niekaralnością za przestępstwo umyślne lub umyślne przestępstwo skarbowe. Zostaną określone przesłanki do zawieszenia prawa do wykonywania czynności biegłego i skreślenia z listy.
Biegłych sądowych będzie ustanawiał prezes sądu okręgowego na pięcioletnią kadencję. Ma być prowadzona elektroniczna lista biegłych. Kandydaci na biegłych muszą wykazać się niekwestionowanymi kwalifikacjami, potwierdzonymi opiniami właściwych organów samorządu zawodowego czy stowarzyszeń zrzeszających osoby wykonujące określony zawód. Będzie to gwarantować należyte wykonywanie czynności biegłego. Opinie te będą przedstawiane prezesowi sądu okręgowego. Ponadto prezes sądu będzie mógł powołać komisję opiniującą przygotowanie zawodowe kandydata na biegłego. Przed objęciem funkcji, biegły musi złożyć przyrzeczenie.
W założeniach przewidziano wprowadzenie możliwości wydawania opinii przez tzw. biegłych ad hoc, czyli przez osoby posiadające wiedzę specjalistyczną, ale nie będące biegłymi sądowymi wpisanymi na listy prowadzone przez prezesów sądów okręgowych.
W ustawie zostaną określone przypadki, gdy powoływanie tego typu biegłych będzie dopuszczone.
Wprowadzone zostaną dwie kategorie podmiotów, innych niż osoby fizyczne, które będą mogły wydawać opinie na potrzeby wymiaru sprawiedliwości:
Zakłady medycyny sądowej uczelni medycznych, policyjne laboratoria kryminalistyczne, instytuty badawcze, rodzinne ośrodki diagnostyczno-konsultacyjne. Podmioty te będą uprawnione do wydawania ekspertyz bez konieczności ubiegania się o wpis na listę;
Jednostki organizacyjne o dowolnej formie prawnej
Instytucje te, aby mogły występować w roli biegłych, będą musiały zostać wpisane na listę po spełnieniu określonych kryteriów, np. warunków organizacyjno-technicznych niezbędnych do przygotowania rzetelnej ekspertyzy.