Likwidacja spółki osobowej nie oznacza zmiany formy prawnej

Likwidacja spółki osobowej nie stanowi zmiany formy prawnej i nie oznacza obowiązku kontynuacji rozpoczętej amortyzacji środków trwałych. Takie stanowisko wynika z wyroku NSA z 31 lipca 2012 r.

Kwestią sporną w tej sprawie był sposób określenia wartości początkowej środków trwałych, a co za tym idzie ewentualny obowiązek kontynuacji rozpoczętej przez spółkę jawną amortyzacji środków trwałych, w sytuacji, gdy środki te, na skutek likwidacji spółki, przeszły na własność jednego z jej wspólników, który zamierza wykorzystywać je do prowadzenia własnej jednoosobowej działalności gospodarczej.
Zdaniem podatnika prowadzona przez niego indywidualna działalność gospodarcza nie będzie kontynuacją działalności likwidowanej spółki jawnej, wobec czego nie ma podstaw do przyjęcia, że konieczna będzie kontynuacja amortyzacji środków trwałych, rozpoczętej przez spółkę jawną. Jako osoba prowadząca działalność indywidualną może amortyzować dany składnik majątku od początku.
Organ podatkowy uznał to stanowisko za nieprawidłowe, ponieważ według niego w przypadku likwidacji spółki osobowej, lub wystąpienia wspólnika ze spółki i wydzielenia przysługującej mu części majątku wspólnego, nie następuje nabycie środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych w sensie zwiększenia jego majątku ponad ten, który posiadał będąc wspólnikiem. Wobec faktu, iż w prowadzonej jednoosobowo działalności gospodarczej wnioskodawca używać będzie środków trwałych wykorzystywanych wcześniej w działalności spółki osobowej, do ustalenia zatem wysokości odpisów amortyzacyjnych od tychże środków trwałych należy, w ocenie organu, zastosować zasadę kontynuacji wynikającą z art. 22g ust. 12 i ust. 13 oraz art. 22h ust. 3 ustawy o PIT.
Sprawa ostatecznie trafiła do NSA. Sąd nie podzielił tu stanowiska organu podatkowego uznając, że art. 22g ust. 12 ustawy o PIT dotyczy przekształceń podmiotowych, których konsekwencją jest zmiana własności środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Przy czym co najistotniejsze przekształcenie spółki polega na zmianie jej formy prawnej przy zachowaniu tożsamości podmiotowej. Ta sama spółka, ale nie taka sama. Innymi słowy, jeżeli przekształcenie (transformacja) podmiotu (spółki jawnej) nie wiąże się z zachowaniem tożsamości podmiotowej, wówczas nie można mówić o zmianie formy prawnej takiego podmiotu.
W ocenie NSA w stanie faktycznym rozpatrywanej sprawy nie tyko nastąpi zmiana tożsamości podmiotowej, ale przede wszystkim nie nastąpi przekształcenie spółki jawnej w inny podmiot prawa handlowego w rozumieniu k.s.h. Likwidacji spółki jawnej nie można więc utożsamiać ze zmianą jej formy prawnej na gruncie ustawy o PIT, podobnie jak słowa "likwidacja" nie można utożsamiać ze słowem "zmiana" na gruncie języka polskiego. Nie są to słowa tożsame.
Zdaniem sądu związek, jaki zdaje się dostrzegł organ podatkowy pomiędzy zlikwidowaną spółką jawną, a jej wspólnikiem prowadzącym jednoosobowo działalność gospodarczą ma charakter wyłącznie faktyczny a nie prawny.
Wyrok NSA z 31 lipca 2012 r., II FSK 2606/10

Artykuł pochodzi z programu System Informacji Prawnej LEX on-line
Źródło: ww.nsa.gov.pl, stan z dnia 20 września 2012 r.