Sytuacja kuratorów, przyszłość ich zawodu, ale też m.in. wyzwania, które przed nimi stoją, będą tematem zbliżającego się IV Kongresu Kuratorskiego. Podczas wydarzenia przyjęte zostaną też rekomendacje. Kwestia wynagrodzeń poruszana jest przez kuratorów od dłuższego czasu, propozycje pojawiły się m.in. podczas prac nad nowelizacją ustawy o kuratorach sądowych (która została podpisana przez prezydenta w grudniu 2022 r.). - Jednym z głównych naszych postulatów jest połączenie kuratorskich wynagrodzeń z wynagrodzeniem sędziego, bo przypomnijmy zgodnie z Prawem o ustroju sądów powszechnych wynagrodzenie sędziów jest powiązane z przeciętnym wynagrodzeniem ogłaszanym za drugi kwartał poprzedniego roku. Tego postulatu niestety nie udaje nam się dotąd zrealizować, skutek jest taki, że kwota bazowa dla kuratorów określana jest w ustawie budżetowej tylko dla nas i ona zmienia się przy okazji zmian  w ustawie budżetowej. Nie odzwierciedla inflacji, sytuacji w gospodarce. Mogę tylko przypomnieć, że od 2003 roku przez okres 13 lat mieliśmy zamrożoną kwotę bazową, więc obecnie nasze wynagrodzenia nie są atrakcyjne - mówi Jacek Bem, wiceprzewodniczący Krajowej Rady Kuratorów. - mówi Jacek Bem, wiceprzewodniczący Krajowej Rady Kuratorów.

Czytaj: Aplikant kuratorski w 2025 r. z niższym wynagrodzeniem niż płaca minimalna>>

 

Problem z wynagrodzeniami - od aplikantów, po kadrę kierowniczą

Jak dodaje wiceprzewodniczący, zmiana powinna nastąpić też w zakresie rozporządzenia, które określa mnożniki na poszczególnych stopniach służbowych i dla aplikantów kuratorskich. - Przykładowo, zgodnie z kwotą bazową zaplanowaną w budżecie na rok 2025 r. i przy zastosowaniu obecnego rozporządzenia, aplikant kuratorski będzie zarabiał poniżej najniższej płacy krajowej. To zapewne zostanie zmienione. Ale skutki są już teraz poważne. Zainteresowanie zatrudnieniem w naszej służbie jest bardzo niewielkie. W okresie ostatnich lat zgłasza się jedynie po kilka osób na jedno stanowisko a my poszukujemy kandydatów, którym staramy się stawiać wysokie wymagania. Wykształcenie specjalistyczne, nieskazitelność charakteru, stan zdrowia. Niestety zdarzają się konkursy, które nie są rozstrzygnięte bo kandydaci nie są w stanie pokonać kolejnych etapów konkursu. A osoba, która się zgłasza bierze pod uwagę, że przez rok będzie zarabiać w granicach minimalnego wynagrodzenia. A przecież w przeszłości było i tak, że na jedno miejsce zgłaszało się kilkudziesięciu kandydatów - zaznacza.

Przyznaje, że kolejną kwestią jest wynagrodzenie kadry zarządzającej - kierowników, zastępców kuratorów okręgowych. -  Kadra kierownicza w naszej służbie zarabia więcej o maksymalnie 450 zł brutto, rozporządzenie dopuszcza jednak możliwość wynagradzania kierownika w niższym wymiarze niż podlegli kuratorzy specjaliści. Nadto bardzo często merytoryczni kandydaci na zastępcę kuratora okręgowego nie decydują się na pełnienie funkcji ze względu na kwestie finansowe bo zdają sobie sprawę, że ta różnica w wynagrodzeniu nie zrekompensuje im dodatkowych obowiązków i odpowiedzialności. Z-ca kuratora okręgowego otrzymuje wynagrodzenie wyższe od kierownika zespołu o zaledwie 66 zł brutto. Kandydat pełniący służbę w oddalonym sądzie rejonowym musi z własnych środków ponosić koszty dojazdu do sądu okręgowego. Taka sytuacja wynika m.in. z tego, że dodatki funkcyjne są ciągle te same, nie zmieniają się w zał. Nr 2 do rozporządzenia - wskazuje.

Kuratorzy postulują również zwiększenie wynagrodzenia dla patrona. - Aplikacja trwa rok, aplikant wykonuje swoje czynności pod nadzorem patrona w zespole kuratorskim. Chodzi o mentora wprowadzającego go w świat kuratorski a dodatek patronacki to ok. 260 zł brutto  miesięcznie. Aplikacja trwa 6 miesięcy w zespole dla dorosłych, sześć miesięcy w zespole rodzinnym i nieletnich. To wynagrodzenie dla patronów jest nieadekwatne biorąc pod uwagę czas jaki musi aplikantowi poświęcić, odpowiedzialności choćby za to czy zda on egzamin. Dlatego jest też problem z chętnymi na kuratora patrona bywa, że kierownik musi wskazać patronów. Ktoś taką jednak funkcję musi pełnić, to jest niezbędne dla prawidłowego przebiegu praktycznej części aplikacji - dodaje wiceprzewodniczący.

Czytaj: Kuratorzy skarżą się na niskie płace, według MS są wyższe niż urzędnika sądowego >>

Czytaj w LEX: Kurator dla osoby niepełnosprawnej > >

Zdaniem Jacka Bema propozycja zwiększenia wynagrodzeń w wysokości 5 proc. w 2025 r. nie odbuduje także utraconego przed laty prestiżu finansowego grupy zawodowej kuratorów. Optymistyczny jest fakt, że w okresie ostatnich dwóch lat zwiększenie wynagrodzeń jest projektowane poprzez wzrost kwoty bazowej gdyż ta właśnie kwota bazowa kształtuje wszystkie składniki wynagrodzeń kuratorów zawodowych, a także kuratorów społecznych. 

 

Kuratorzy chcą wzrostu wynagrodzeń od stycznia 2024 r.   

Krajowej Rady Kuratorów jeszcze we wrześniowej uchwale wnosiła o zwiększenie wynagrodzeń kuratorów zawodowych i aplikantów kuratorskich od stycznia 2024 r., oraz zwiększenie dodatków funkcyjnych i zabezpieczenie środków budżetowych na ten cel tak, by było to możliwe od 1 stycznia 2024 r. Przekazała ją m.in. premierowi, ministrowi sprawiedliwości i ministrowi finansów. 

- Zdaniem Rady optymalnym rozwiązaniem byłoby naliczanie wynagrodzeń kuratorów wprost w oparciu o średnią krajową. Z takim postulatem, w imieniu kuratorów sądowych, wystąpił 15 września 2023 r. Ogólnopolski Związek Zawodowy Kuratorów Sądowych, proponując, aby podstawą do ustalenia wynagrodzenia zasadniczego kuratora zawodowego w danym roku było przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego, ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - przypomina.

Zwraca również uwagę, że nadal nie został zrealizowany jej postulat zawarty w uchwale nr 2/VI/U/23 z dnia 24 marca 2023 roku, odnoszący się do wzrostu wynagrodzeń kuratorów zawodowych w bieżącym roku, poprzez podniesienie kwoty bazowej o 12,2 proc. - Kwota bazowa w 2023 roku wzrosła jedynie o 8 proc. w stosunku do roku 2021. Zgodnie z projektem ustawy budżetowej na rok 2024, kwota bazowa dla grupy zawodowych kuratorów sądowych zostanie zwaloryzowana jedynie o 6,6 proc.(...). Zwiększenie wynagrodzenia o 6,6 proc. jest nieadekwatne do aktualnej sytuacji ekonomicznej w Polsce, w szczególności w zakresie inflacji - zaznaczono.

Zobacz w LEX: Skarga na kuratora sądowego oraz tryb jej rozpoznania > >

 

Pauperyzacja zawodu? 

Kuratorzy przypominają również, że w 2010 roku wynagrodzenie starszego kuratora zawodowego, wraz z dodatkiem terenowym, wynosiło 145,2 proc. przeciętnego wynagrodzenia w Polsce, natomiast zgodnie z informacją GUS z 2022 roku wynagrodzenia starszego kuratora zawodowego wraz z dodatkiem terenowym stanowiło wówczas 101,49 proc. przeciętnego wynagrodzenia. - I był to najniższy stosunek wynagrodzenie kuratorskiego w relacji do średniej krajowej w ostatnich 12 latach - czytamy w uchwale. 

- Krajowa Rada Kuratorów, w związku ze znacznym spadkiem wartości nabywczej wynagrodzenia kuratorów coraz częściej obserwuje, z niepokojem, przypadki odchodzenia ze służby osób o wysokich kwalifikacjach i kompetencjach. Stale zmniejsza się również zainteresowanie przystąpieniem do konkursu na aplikację kuratorską, stąd nierzadkie przypadki nierozstrzygniętych konkursów na aplikację z powodu braku kandydatów lub z powodu niewypełnienia przez nich wymogów formalnych. Atrakcyjność zawodu kuratora zawodowego systematycznie maleje. Pośród przyczyn takiego stanu rzeczy najpoważniejszą wydaje się być niskie wynagrodzenie, które otrzymuje aplikant kuratorski (w 2023 roku - 3614,24 zł brutto, tj. o 14,24 zł więcej niż wynosi najniższe minimalne wynagrodzenie). Oczekiwania odnośnie kwalifikacji kandydatów na aplikację kuratorską są bardzo wysokie, zaś proponowane w czasie aplikacji wynagrodzenie całkowicie nieprzystające do wymagań - wskazano.

Sprawdź również w LEX: Czy kuratorowi sądowemu potrzebna jest mediacja? > >

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.