Problemem w tej sprawie była kwestia, czy przy rozpoznawaniu kandydatur na stanowisko sędziego obowiązują te same dla wszystkich kryteria.
Krajowa Rada Sądownictwa postanowiła nie przedstawiać prezydentowi wniosku o powołanie sędziego Anety W. i Katarzyny P. (dane zmienione) do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego sądu apelacyjnego w Krakowie.
Rada przyjęła cztery następujące kryteria, decydujące o sposobie rozstrzygnięcia konkursu:
- doświadczenie orzecznicze, zdobyte podczas wykonywania obowiązków sędziego, początkowo w sądzie rejonowym, a następnie sądzie okręgowym,
- ocena pracy oraz kwalifikacji zawodowych,
- opinie przełożonych oraz
- stałe pogłębianie swojej wiedzy i umiejętności w ramach doskonalenia zawodowego.
Trzecie kryterium, na które Rada się powołała (opinie przełożonych), zostało skonkretyzowane jedynie w odniesieniu do jednej z uczestniczek, biorącej udział w tym postępowaniu nominacyjnym. Co do pozostałych kandydatów brak było jakichkolwiek informacji. W tej sytuacji Sąd Najwyższy stwierdził, że trudno przyjąć, że jest to kryterium w jakimkolwiek stopniu właściwe dla dokonania przez Radę wyboru kandydatów na stanowisko sędziego Sądu Apelacyjnego w Krakowie.
Jednocześnie Sąd Najwyższy wskazał, że do kryterium „pogłębiania wiedzy i umiejętności” Rada w uzasadnieniu uchwały odniosła się ogólnikowo, wyjaśniając, że dwoje z kandydatów pogłębia wiedzę oraz bierze udział w szkoleniach itp. W tym zakresie Rada bądź odwołała się nadto do ukończenia przez kandydatów studiów podyplomowych (tak zrobiła w odniesieniu do trzech kandydatów) czy też uzyskania stopnia naukowego doktora (tak zrobiła w odniesieniu do jednego kandydata). A czworo z kandydatów uzyskało pozytywną opinię tego organu, troje innych kandydatów uzyskało zaś opinię negatywną.
Rozpoznając odwołanie, Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, że zaskarżona uchwała była czwartą z kolei uchwałą wydaną przez KRS w tym postępowaniu nominacyjnym, a Sąd Najwyższy już trzykrotnie uchylał uprzednio wydane w nim przez Radę uchwały.
Wszczęcie procedury przez ogłoszenie
W stanie faktycznym sprawy Sąd Najwyższy nie miał wątpliwości, że pomimo wydania przez KRS aż czterech uchwał, odnosiły się one do jednej sprawy publicznej. Sąd Najwyższy podkreślił, że czynność polegająca na podaniu do publicznej wiadomości (w Dzienniku Urzędowym „Monitor Polski") informacji o wolnych stanowiskach sędziego określonego sądu, sama z siebie nie inicjuje postępowania kwalifikacyjnego.
Procedurę taką inicjuje wniosek zainteresowanej osoby. W sytuacji gdy wnioski takie zostały złożone przez więcej niż jedną osobę, rozpatrywane są one razem, w ramach jednego postępowania konkursowego.
Sąd Najwyższy wyjaśnił również, że ponieważ samo obwieszczenie nie inicjuje procedury kwalifikacyjnej, to gdyby po ogłoszeniu w Dz.U. RP „Monitor Polski", nikt nie zgłosił swej kandydatury na stanowisko sędziego, nie powoduje to po stronie KRS konieczności podjęcia uchwały o umorzeniu postępowania, nie zostało one bowiem zainicjowane.
Jeżeli jednak po notyfikacji możliwości składania wniosków o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego określonego sądu dokonanej w formie obwieszczenia w Dz.U. RP „Monitor Polski", stosowne wnioski zostaną złożone, mamy do czynienia z wszczęciem postępowania, co rodzi po stronie Rady określone obowiązki, w tym określenie kryteriów w danym postępowaniu. Rada co do zasady związana jest kryteriami ustawowymi, może jednak w ich ramach określić kryteria wiodące, w ramach danego postępowania.
Niezmienne kryteria
Jednocześnie Sąd Najwyższy podkreślił, że raz ustalone kryteria (w tym ich gradacja) w danym postępowaniu, nie mogą ulec zmianie wraz z kolejno podejmowanymi uchwałami, zapadającymi w wyniku uchylenia wcześniej podjętych uchwał w wyniku skutecznego ich zaskarżenia przez uczestników danego postępowania. Kolejno podejmowane uchwały KRS wydawane są bowiem w ramach tej samej sprawy publicznej, co rodzi po stronie KRS obowiązek zastosowania tych samych kryteriów w toku całego postępowania. Zmiana kryteriów na poszczególnych etapach postępowania stanowi naruszenie zasady równego dostępu do służby publicznej.
Sąd Najwyższy zwrócił również uwagę, że jeżeli KRS wyraża stanowisko, że o wyborze kandydatów zdecydowały określone kryteria łącznie, to przyjmuje się obowiązek zestawienia tych kryteriów w relacji do cech wszystkich kandydatów. W inny sposób nie można bowiem mówić ani o jednolitości stosowania kryteriów, ani o sprawiedliwości i transparentności procesu nominacyjnego (w tym również w kontekście równego dostępu do służby publicznej w rozumieniu art. 60 Konstytucji RP).
Wyrok Izby Kontroli Nadzwyczajnej SN z 5 sierpnia 2024 r. , sygn. akt I NKRS 37/23
![Rządy Prawa Wszystkich Sprawa. Społeczne projekty ustaw służące odbudowie wymiaru sprawiedliwości [PRZEDSPRZEDAŻ] ebook](/gfx/prawopl/_thumbs/produkty_foto/80535/978-83-8358-582-6_,mXqL62OeqFTLkrXdmIyYmw.jpg)
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
