W opinii skierowanej do ministra sprawiedliwości w sprawie opracowania projektu planu dochodów i wydatków sądów powszechnych na przyszły rok Krajowa Rada Sądownictwa stwierdza, że proponowane na 2015 rok środki w sposób niedostateczny uwzględniają utrzymującą się od lat tendencję wzrostu wpływu spraw do sądów i związaną z tym rosnącą liczbę zatrudnionych pracowników sądów jak i stawianych im wysokich wymagań.
- W tym kontekście nieakceptowane jest zamrożenie od kilku lat wynagrodzeń urzędników, asystentów i pracowników obsługi oraz planowane utrzymanie zamrożenia płac do 2017 roku – czytamy w opinii. Zdaniem KRS, w istocie powoduje to realne obniżenie ich płac.
Jak podkreślają autorzy stanowiska, przy wzroście ilości spraw i poszerzającej się corocznie kognicji sądów właściwe funkcjonowanie poszczególnych jednostek wymaga często wzmocnienia etatowego kadry urzędniczej i asystenckiej. - Szczególnie należy zwrócić uwagę na sytuację w apelacji Sądu Apelacyjnego w Warszawie, która co prawda otrzymała istotne wzmocnienie kadrowe w zakresie etatów sędziowskich, ale nie przyznano jej w związku z tym żadnych środków finansowych na wynagrodzenia sędziowskie. Nie przewidziano także do obsługi tych sędziów choćby jednego etatu urzędniczego czy asystenckiego. Rodzi się poważna i uzasadniona wątpliwość, w jaki sposób zostanie osiągnięty cel skierowania do tej apelacji dodatkowych sędziów, by zlikwidowane zostały zaległości orzecznicze. Poważne zaniepokojenie Krajowej Rady Sądownictwa wzbudza to, że potrzeby te w praktyce są realizowane przez zawierane umowy zlecenia, względnie umowy zawierane z agencjami pracy tymczasowej, które zdaniem Rady w niedostatecznym stopniu gwarantują profesjonalne i kompetentne wykonywanie zadań pomocniczych w wymiarze sprawiedliwości i w rzeczywistości stanowią realne zagrożenie z punktu widzenia zabezpieczenia akt sądowych i interesu stron – czytamy w opinii.
Z dokumentu wynika też, że jednocześnie nie uwzględniono realnych potrzeb sądów w zakresie zabezpieczenia wydatków w grupie zawodowej urzędników, asystentów, referendarzy, kuratorów sądowych, jak i sędziów. - Aktualna sytuacja wywołała stan, w którym przyznawanie awansów dla referendarzy czy kuratorów jest uzależniane od posiadanych możliwości finansowych – stwierdza KRS. Krajowa Rada Sądownictwa podkreśla przy tym, że nie postuluje zwiększenia liczby etatów sędziowskich, bowiem nie stanowi to - zdaniem Rady - właściwego środka do zmniejszenia zaległości orzeczniczych. Cel ten natomiast może zostać osiągnięty – czytamy w dokumencie - poprzez stopniowe wzmacnianie aparatu pomocniczego sędziów, przede wszystkim w zakresie obsługi asystenckiej. Pozwoli to na uwalnianie sędziów od wykonywania ogromnej ilości czynności prostych bądź technicznych a jednocześnie bardzo czasochłonnych. Tymczasem od kilku lat wzrost zatrudnienia kadry pomocniczej został całkowicie zahamowany, co zdecydowanie obniża skuteczność działań wymiaru sprawiedliwości.
Krajowa Rada Sądownictwa wskazuje również na konieczność uwzględnienia w planach finansowych środków na podwyższenie wynagrodzeń asystentów sędziów, które, mimo zmiany przepisów w tym zakresie, nie uległy podwyższeniu. - Powoduje to rosnącą frustrację w tym środowisku i w rezultacie skutkuje odejściem znacznej liczby wysoko wykwalifikowanych asystentów do innych zawodów prawniczych – napisano w opinii.
Niepokój Rady budzi także wskazywana przez prezesów i dyrektorów sądów apelacyjnych sytuacja wywołana wprowadzeniem systemu centralnych zamówień. - Mimo niezaprzeczalnych korzyści, szczególnie w zakresie ponoszonych kosztów ubezpieczeń i energii oraz kosztów wynikających z braku konieczności prowadzenia wielu postępowań z zakresu zamówień publicznych, to jednak system centralnych zamówień wpływa na pogorszenie jakości nabywanych towarów, przede wszystkim materiałów biurowych, wydłużenie procedur, niemożność nabycia niektórych programów informatycznych, zwłaszcza prawniczych, od wielu lat wykorzystywanych przez sędziów – napisano w opinii. Rada ponownie postuluje, by centralne zamówienia ograniczone zostały do takich towarów i usług, które są w pełni ujednolicone we wszystkich sądach.
KRS: przyszłoroczny budżet sądów może być za niski
Projekty planów finansowych sądów powszechnych na 2015 rok mogą być niewystarczające dla wykonywania zadań wymiaru sprawiedliwości uważa Krajowa Rada Sądownictwa. Przede wszystkim nie uwzględnia się w nich wzrostu liczby spraw, którymi muszą zajmować się sądy twierdzi KRS.