Rada przedstawiła we wtorek opinię do poselskiego projektu nowelizacji ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 1435). Projekt został przygotowany przez Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia” i wniesiony do Sejmu przez posłów opozycji.
Czytaj: Opozycja wniosła do Sejmu projekt "Iustitii" dot. zmian w KRS>>
Projekt proponuje zmiany w trybie wyboru członków KRS, wskazanych w art. 187 ust. 1 pkt 2 Konstytucji RP. Zgodnie z tym przepisem, Krajowa Rada Sądownictwa składa się (między innymi) z piętnastu członków wybranych spośród sędziów Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, sądów administracyjnych i sądów wojskowych.
Projektodawca proponuje w nowelizowanym art. 11 ustawy o KRS, aby tych członków Krajowej Rady Sądownictwa, wybierali sędziowie w wyborach bezpośrednich, w których czynne prawo wyborcze przysługuje wszystkim sędziom. Pod rządami obecnie obowiązujących przepisów, członkowie ci są wybierani przez organy samorządu sędziowskiego, które swój mandat czerpią również z woli sędziów. - Proponowane rozwiązanie pozostaje niewątpliwie w zgodzie z art. 187 Konstytucji, jak również z międzynarodowymi standardami ochrony niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Odnośnie do projektowanych przepisów, swoją aktualność zachowuje zatem pogląd Trybunału Konstytucyjnego, który stwierdził, że „procedura wyborcza, określona w ustawie o KRS, której zakres działania określa art. 187 ust. 4 Konstytucji, mieści się w ramach przewidzianych w art. 187 ust. 1 pkt 2 Konstytucji, realizując zasadę wyboru sędziów przez sędziów” – czytamy w opinii.
Projekt zakłada ponadto sztywną liczbę członków KRS wybieranych przez sędziów poszczególnych rodzajów sądów. Gwarantuje to, że w grupie 15 sędziów – członków KRS znajdą się reprezentanci wszystkich rodzajów sądów: Sądu Najwyższego, sądów administracyjnych, sądów powszechnych i sądów wojskowych. W ocenie Krajowej Rady Sądownictwa rozwiązanie to ma charakter optymalny i służy lepszej realizacji zadań Rady. - Inna jest bowiem specyfika poszczególnych rodzajów sądów, często dotykają je różne problemy nieobecne w innych segmentach sądownictwa – czytamy w opinii.
Zdaniem członków KRS na szczególną uwagę zasługuje treść proponowanego art. 12 ustawy, który określa podmioty uprawnione do zgłoszenia kandydatów na członków Krajowej Rady Sądownictwa. Poza wskazaną liczebnie grupą sędziów, którym przysługuje czynne prawo wyborcze, projekt przyznaje to prawo również Naczelnej Radzie Adwokackiej, Krajowej Radzie Radców Prawnych oraz Krajowej Radzie Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym. Swoich kandydatów będzie mógł zgłosić również Rzecznik Praw Obywatelskich, który jest konstytucyjnym organem państwa, stojącym na straży wolności i praw człowieka i obywatela – w tym prawa do sądu. Przede wszystkim jednak, projekt przyznaje prawo zgłoszenia kandydata na członka KRS grupie co najmniej 2000 obywateli, mających prawo wybierania do Sejmu. - Umożliwienie obywatelom zgłoszenia kandydatów na członków Rady podkreśla uniwersalny charakter misji KRS: niezależność sądów i niezawisłość sędziów leży w interesie każdego obywatela, który korzysta z konstytucyjnego prawa do sądu. Pozytywnie należy ocenić również przyznanie prawa zgłoszenia kandydata na członka KRS środowisku naukowemu i należy postulować, aby kompetencję tę mogła wykonywać rada jednostki organizacyjnej uczelni publicznej lub Polskiej Akademii Nauk, posiadająca uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora nauk prawnych w zakresie prawa – napisano w opinii Krajowej Rady Sądownictwa.
