Kredyt podatkowy to pomyłka

Z kredytu podatkowego w ubiegłym roku skorzystał tylko jeden podatnik PIT i trzech podatników CIT. Z preferencji tej nie skorzystał żaden z podatników ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. W praktyce ta forma pomocy publicznej po prostu nie działa. Kredyt podatkowy nie realizuje wyznaczonych celów związanych z pobudzeniem przedsiębiorczości i ograniczeniem bezrobocia. Nawet w okresie ostatniego spowolnienia gospodarczego (2008-2009), gdzie brak płynności finansowej był jednym z istotnych problemów, przedsiębiorcy nie decydowali się na to rozwiązanie. Można przypuszczać, że głównym powodem braku zainteresowania małych przedsiębiorców tym przywilejem okazała się konieczność spełnienia dość rygorystycznych warunków.

Co to jest kredyt podatkowy? Kredyt podatkowy polega na zwolnieniu przedsiębiorców rozpoczynających po raz pierwszy prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej z zapłaty podatku dochodowego (zaliczek na podatek) w pierwszym roku prowadzenia działalności gospodarczej. Zapłata należnego podatku następuje w takim przypadku w pięciu kolejnych latach bez konieczności naliczania odsetek za zwłokę. Przedmiotowe zwolnienie istnieje od 26 października 2002 r. Z kredytu podatkowego mogą skorzystać podatnicy, którzy spełnią w okresie przewidzianym w ustawie, określone warunki, a mianowicie: zachowają w pierwszym okresie działalności zatrudnienie na określonym poziomie, przy czym minimalna liczba pracowników nie może być mniejsza niż 5 osób; w okresie poprzedzającym rok korzystania ze zwolnienia będą osiągać średniomiesięczny przychód z działalności gospodarczej w wysokości stanowiącej równowartość w złotych kwoty co najmniej 1000 euro; w prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej nie wykorzystują środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych o znacznej wartości - udostępnionych im nieodpłatnie przez osoby zaliczane do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn, wykorzystywanych uprzednio w działalności gospodarczej prowadzonej przez te osoby i stanowiących ich własność.

Celem wprowadzenia kredytu podatkowego było pobudzenie przedsiębiorczości i ograniczenie bezrobocia. Podkreślić należy, że warunkiem skorzystania z kredytu podatkowego jest zobowiązanie do utrzymania zatrudnienia. Niezapłacony w początkowym okresie działalności przedsiębiorstwa podatek stanowił swoisty kredyt inwestycyjny. Zakładano, że po zakończeniu etapu wzrostu (rozwoju) przedsiębiorstwa odroczony podatek będzie zapłacony w równych częściach w kolejnych pięciu latach. Wprowadzając kredyt podatkowy prognozowano, że nie wystąpi uszczuplenie wpływów podatkowych, a jedynie przesunięcie ich w czasie. Nie oceniono jednocześnie, jaki krąg podmiotów będzie kredytem zainteresowany.

W obecnej sytuacji finansowej zarówno w kraju jak i na świecie trudno przedsiębiorcom określić poziom zarówno przychodów jak i zatrudnienia w perspektywie pięciu kolejnych lat, a korzyści uzyskane z udzielenia kredytu w danym roku podatkowym wydają się niewspółmierne do obowiązków płynących z ustanowionych warunków. Dodatkowym czynnikiem zniechęcającym podatnika do instytucji kredytu podatkowego okazały się potencjalne sankcje za złamanie choćby jednego warunku skorzystania ze zwolnienia. Z kredytu podatkowego może skorzystać jedynie podatnik, który osiągnął dochód do opodatkowania. Znaczna część przedsiębiorców w początkowym okresie działalności, na skutek poczynionych nakładów inwestycyjnych związanych z rozpoczęciem działalności gospodarczej, posiadająca przy tym ograniczone rynki zbytu nie osiąga dochodu. Dodatkowo - w obliczu spowolnienia gospodarczego i obniżonych przychodów znaczna część firm nie wypracowała zysku, co wyjaśnia brak zainteresowania kredytem podatkowym. Ponadto, na rynku pojawiły się inne, zdecydowanie bardziej konkurencyjne instrumenty wparcia dla przedsiębiorców (m.in. fundusze unijne, obniżone stawki ZUS dla rozpoczynających działalność gospodarczą itp.). W obliczu tych rozwiązań sformalizowany kredyt podatkowy jest instrumentem mało atrakcyjnym.