Pozwany zawarł z powodowym bankiem umowę pożyczki, która wynosiła 25 tys. zł. Opłaty dodatkowe obejmowały:
- opłatę przygotowawczą - 129 zł,
- wynagrodzenie prowizyjne - 22 231 zł oraz
- opłatę za usługę „T.” - 2600 zł.
Pożyczki udzielono na okres 48 miesięcy. Tego samego dnia pozwany podpisał weksel in blanco stanowiący zabezpieczenie spłaty pożyczonej kwoty wraz z opłatami dodatkowymi.
Pozwany zaprzestał regularnej spłaty rat pożyczki i zalegał z płatnościami dwóch rat (1 sierpnia 2018 r. i 1 września 2018 r.). Bank wezwał go do spłaty zaległości - bezskutecznie. 2 października 2018 r. powód wypowiedział umowę oraz wypełnił weksel na sumę kwoty niespłaconej pożyczki – 39 196 zł oraz przewidzianych w umowie odsetek za opóźnienie w spłacie rat według stopy odsetek maksymalnych za opóźnienie, tj. 95,50 zł.
Pozwany na chwilę składania pisma spłacił kwotę 22 516 zł.
Pozwem z 8 listopada 2018 r., złożonym do Sądu Rejonowego dla Krakowa-Podgórza w Krakowie przez pełnomocnika banku przeciwko pozwanemu, domagano się od niego zapłaty 35 791,50 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie na podstawie załączonego weksla.
Czytaj też w LEX: Koszty pozaodsetkowe związane z kredytem konsumenckim >
Wydanie i wstrzymanie nakazu zapłaty
W konsekwencji - wydany został nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, uwzględniający żądanie powoda oraz zasądzający na jego rzecz koszty postępowania w wysokości 2865 zł. Pismem z 21 marca 2019 r. pełnomocnik pozwanego wniósł zarzuty od nakazu zapłaty w całości, domagając się jego uchylenia oraz oddalenia powództwa w całości. Pozwany zakwestionował roszczenie co do zasady, jak również co do wysokości, a także datę wymagalności i roszczenie odsetkowe. Ponadto zarzucił, że blankiet weksla został wypełniony nieprawidłowo, gdyż pozwany nie udzielił upoważnienia do wypełnienia weksla na dochodzoną przez powoda kwotę. Wskazał, że spłacił na rzecz powoda co najmniej 20 tys. zł na poczet należności głównej z pożyczki. Pozwany zarzucił także, że umowa pożyczki zawiera klauzule niedozwolone, zastrzegające na rzecz powoda opłaty nienależne i rażąco wygórowane.
Zobacz procedurę: Wniesienie zarzutów od nakazu zapłaty >
Cofnięcie pozwu
Sąd Rejonowy dla Krakowa-Podgórza w Krakowie wstrzymał wykonanie nakazu zapłaty. Powód przyznał, że w toku sprawy pozwany zapłacił na jego rzecz kwotę 2820 zł i w tym zakresie cofnął pozew wraz ze zrzeczeniem się roszczenia, wnosząc o zasądzenie kosztów postępowania.
Wyrokiem z 9 października 2019 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa-Podgórza w Krakowie uchylił nakaz zapłaty dotyczącej 2820 zł i w tym zakresie postępowanie umorzył. Zaś powództwo co do odsetek oddalił. Nakaz zapłaty w pozostałym zakresie został jednak utrzymany w mocy.
Apelacją z 18 grudnia 2019 r. pełnomocnik pozwanego zaskarżył wskazany wyrok co do kwoty 24 960 zł, domagając się uchylenia nakazu zapłaty wraz z ustawowymi odsetkami. Sąd Okręgowy w Krakowie 3 lipca 2020 r. oddalił apelację pozwanego. Następnie Prokurator Generalny złożył skargę nadzwyczajną od tego wyroku. Sąd Najwyższy uznał skargę za zasadną.
W tej sprawie weryfikacja zarzutów postawionych przez skarżącego sprowadza się zatem do ustalenia, czy w związku z oddaleniem przez sąd II instancji apelacji od nakazu zapłaty doszło do naruszenia prawa. Zwłaszcza w kontekście konieczności uwzględnienia konsumenckiego charakteru umowy oraz oceny zawartych w niej klauzul.
- Z umowy wynikało, że kwota udostępniona pozwanemu (25 tys. zł) była niższa niż pozostałe opłaty – wynagrodzenie prowizyjne, opłata przygotowawcza i opłata za usługę „T.” (30 392 zł). Sama ta okoliczność, przy uwzględnieniu konsumenckiego charakteru zawartej umowy, powinna zobowiązać sąd do zweryfikowania treści umowy pod kątem potencjalnej abuzywności zawartych w niej postanowień – stwierdził SN.
SN przyznał, że doszło do naruszenia, a umowa powinna być przez sąd zweryfikowana. A więc, zdaniem SN, za uzasadniony uznać należy zarzut naruszenia art. 76 Konstytucji RP. Zgodnie z tym przepisem władze publiczne chronią konsumentów, użytkowników i najemców przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Norma zawarta w art. 76 Konstytucji RP może być bezpośrednio stosowana, a wynikający z niej obowiązek zapewnienia właściwej ochrony konsumentów spoczywa na każdym organie i instytucji publicznej, której właściwość obejmuje kwestie dotyczące konsumentów, w tym również na sądach.
Czytaj też w LEX: Konsumencka pożyczka lombardowa i konsekwencje braku spłaty >
Brak ochrony sądowej
SN podkreślił, że nieprawidłowa weryfikacja treści umowy pożyczki przez Sąd Okręgowy w Krakowie spowodowała istotne ograniczenie skutecznej ochrony sądowej przysługującej pozwanemu. Tymczasem w świetle nakreślonych powyżej standardów ochrona konsumenta przed klauzulami niedozwolonymi w umowach następuje ex lege i sąd może dokonać ustaleń w tym przedmiocie także z urzędu, podczas rozpoznawania sprawy z udziałem konsumenta.
W kontekście tym nie bez znaczenia pozostaje również sam status konsumenta, który będąc słabszą stroną umowy, wymaga szczególnej ochrony ze strony państwa. Dotyczy to również wprowadzenia i przestrzegania odpowiednich przepisów na etapie kształtowania stosunków prawnych z konsumentami. Nieprawidłowe zastosowanie wskazanych powyżej przepisów doprowadziło do pozbawienia pozwanego – jako konsumenta – należytej ochrony prawnej (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 28 marca 2023 r., II NSNc 85/23).
Sąd Najwyższy orzekał w składzie: SSN Krzysztof Wiak (przewodniczący, sprawozdawca), SSN Tomasz Przesławski i Arkadiusz Janusz Sopata (ławnik)
Czytaj też w LEX: Przedterminowa spłata kredytu konsumenckiego >
![[E-book] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I i II](/gfx/prawopl/_thumbs/produkty_foto/72343/978-83-8328-962-5_,mXqL62OeqFTLkrXdmIyYmw.jpg)
Cena promocyjna: 425.11 zł
|Cena regularna: 794 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 357.3 zł
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
