Komisja Europejska podkreśliła, że Dyrektywa UE regulująca różne aspekty dotyczące mediacji (dyrektywa 2008/52/WE z 21 maja 2008 r.) ma zastosowanie wtedy, gdy obydwie strony sporu o charakterze transgranicznym dobrowolnie wyrażą zgodę na jego rozwiązanie przy pomocy bezstronnego mediatora. Państwa członkowskie muszą zapewnić wykonalność ugody zawartej w drodze mediacji. Na podstawie ostatniego badania przeprowadzonego przez UE szacuje się, że ilość czasu straconego w wyniku niezastosowania mediacji w sporach wynosi w całej UE między 331 i 446 dni, a związane z tym dodatkowe koszty prawne przypadające na jedną sprawę wynoszą od 12 471 euro do 13 738 euro.
Dzięki mediacji można konstruktywnie rozwiązać spory między przedsiębiorstwami, pracodawcą i pracownikiem, wynajmującym i najemcą lub między członkami rodziny, w taki sposób, że relacja między stronami sporu może nawet ulec wzmocnieniu. Takiego rezultatu zwykle nie da się osiągnąć w drodze postępowania sądowego. Ponadto rozwiązywanie sporów poza sądem zmniejsza obciążenie systemu wymiaru sprawiedliwości, jak również może potencjalnie obniżyć koszty prawne przypadające na daną sprawę. Możliwość rozwiązywania sporów za pomocą Internetu coraz częściej pozwala na prowadzenie mediacji na odległość. Brakuje jedynie przepisów transgranicznych, zapewniających stronom sporu, że proces mediacyjny odbędzie się według określonych zasad oraz że ugoda będzie wykonalna.
Kluczowym elementem każdej mediacji jest przekonanie stron sporu, że proces mediacyjny zakończy się sukcesem, w szczególności jeżeli strony pochodzą z różnych krajów. Dlatego aby zapewnić skuteczność systemu mediacji, przepisy UE zachęcają państwa członkowskie do prowadzenia kontroli jakości, opracowania kodeksów postępowania oraz oferowania mediatorom odpowiednich szkoleń. Grupa podmiotów zainteresowanych kwestiami dotyczącymi mediacji opracowała z pomocą Komisji Europejski Kodeks Postępowania dla Mediatorów, który został przedstawiony dnia 2 lipca 2004 r. Kodeks Postępowania określa szereg zasad, co do których przestrzegania mediatorzy mogą się dobrowolnie zobowiązać. Zasady te odnoszą się do kompetencji, wyznaczania mediatorów i opłat za ich usługi, sposobu promocji usług, niezależności i bezstronności mediatorów, umowy o mediację oraz poufności mediacji.
Komisja oczekuje, że do maja 2011 roku 26 państw członkowskich wdroży przepisy UE (Dania zdecydowała się nie stosować tych przepisów - jest to możliwe dzięki prerogatywie przysługującej Danii na mocy protokołu dołączonego do traktatów UE). Dotychczas cztery państwa (Estonia, Francja, Włochy i Portugalia) poinformowały Komisję, że wdrożyły przepisy. Ponadto Litwa i Słowacja ogłosiły listę sądów właściwych do prowadzenia postępowania mediacyjnego o charakterze transgranicznym.
Mimo że w większości państw członkowskich podobne przepisy na poziomie krajowym obowiązywały jeszcze przed przyjęciem dyrektywy, państwa muszą powiadomić Komisję przed dniem 21 maja 2011 r. o działaniach, które podejmą w celu wdrożenia dyrektywy (działania na szczeblu krajowym muszą wyraźnie odnosić się do dyrektywy). Niektóre państwa stosują już przepisy w zakresie mediacji w różnych sektorach; np. Irlandia i Dania - w stosunkach pracowniczych, Finlandia - w sporach konsumenckich, Szwecja - w sprawach dotyczących wypadków drogowych oraz Francja i Irlandia - w sprawach rodzinnych. Portugalia rozpoczęła szkolenie mediatorów w 2001 r.
Do 21 listopada 2010 r. państwa członkowskie muszą przekazać informacje na temat sądów właściwych do wyegzekwowania postanowień ugody zawartej w drodze mediacji. Informacje te będą następnie opublikowane przez KE w celu ułatwienia obywatelom - w tym przedsiębiorcom - stosowanie mediacji.

Źródło: Komisja Europejska