Krajowa Rada Sądownictwa 19 listopada 2021 r., w pojętej uchwale odmówiła przedstawienia Prezydentowi RP wniosku o powołanie A.S. do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego sądu rejonowego. W uzasadnieniu wskazano, że zespół członków KRS zdecydował o wystąpieniu do Rady z wnioskiem o zarządzenie przeprowadzenia lustracji pracy asesor w trybie art. 37a ustawy o KRS.

Zalety i wady asesora

Zespół członków KRS po zapoznaniu się z protokołem z lustracji, ponownie omówił kandydaturę i w wyniku przeprowadzonej narady uznał, że materiały nadal nie są wystarczające do zajęcia stanowiska w sprawie. Zespół zdecydował, aby zwrócić się do Prezesa Sądu Rejonowego w B. o nadesłanie wykazu nieobecności asesor za cały okres pełnienia przez nią służby oraz aby ustalić przyczyny decyzji Kolegium Sądu Okręgowego w J. o zwrócenie się do zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego przy tym sądzie o rozważanie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego wobec asesor.

Po kolejnej analizie akt, członkowie zespołu postanowili jednogłośnie 3 głosami „za” rekomendować Radzie powołanie A. S. do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego sądu rejonowego.

Zespół wskazał, że za rekomendowaniem kandydatury przemawiały:

  • oceny uzyskane przez wnioskującą na dyplomie ukończenia studiów wyższych i z egzaminu sędziowskiego,
  • dotychczas zdobyte doświadczenie zawodowe,
  • osiągane przez nią wyniki jakościowe i liczbowe w zakresie orzecznictwa, a także
  • poziom posiadanej wiedzy prawniczej.  

 

Ale KRS odmówiła przedstawienia prezydentowi tej kandydatury. Rada wskazała, że asesor A. S. nie daje jednak rękojmi prawidłowego sprawowania urzędu na stanowisku sędziego sądu rejonowego.

Kandydatka nie chciała zwrócić nadpłaty

Rada podkreśliła, że z opinii służbowych, wynika, że mimo interwencji Przewodniczącego II Wydziału Karnego Sądu Rejonowego w B. w październiku i grudniu 2020 r. o niezwłoczne podjęcie czynności w konkretnych sprawach, kandydatka nie podjęła stosownych działań.

Skutkiem tego większość z tych spraw nie została skierowana na rozprawę ani merytorycznie załatwiona. A w trzech z nich przez co najmniej rok nie podjęto żadnej czynności wskazującej nowy termin rozprawy.

Ponadto Rada wskazała, że uzyskała informację o zachowaniu asesor które, w ocenie Rady, nie przystoi kandydatowi ubiegającemu się o powołanie na urząd sędziego. W kwietniu i w maju 2021 r. na skutek omyłkowego działania księgowego sądu rejonowego asesor dwukrotnie nadpłacono wynagrodzenie. W piśmie z 28 czerwca 2021 r. Prezes Sądu Rejonowego w B. wezwał A. S. do zapłaty kwoty równej omyłkowej nadpłacie. W odpowiedzi A. S. oświadczyła, że środki zużyła w taki sposób, że nie jest już wzbogacona.

W tej sytuacji Kolegium Sądu Okręgowego postanowiło zwrócić się do Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego przy Sądzie Okręgowym w J. o rozważenie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego wobec asesor. Rada oceniła to zachowanie A. S. za nieprzyzwoite, nielicujące z godnością urzędu sędziego. Rada stanęła na stanowisku, że bez znaczenia pozostaje w jaki sposób opisana sprawa zostanie rozstrzygnięta przez Zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego.

Brak nieskazitelnego charakteru

W ocenie Rady postawa A. S. w zaistniałej sytuacji nie dowodzi spełniania przez asesor najwyższych standardów etycznych.

AS nie zgodziła się z uchwała rady i złożyła odwołanie do Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN. Odwołująca się zarzuciła, że tego rodzaju daleko idące oceny względem jej osoby zostały sformułowane bez zapoznania się przez KRS z całokształtem okoliczności sytuacji. Podnosiła, że podstawę stanowiska Rady stanowiły wyłącznie materiały przekazane przez Sąd Rejonowy w B., których treść nie została jej ujawniona na żadnym etapie, co pozbawiło ją możliwości jakiegokolwiek odniesienia się.

Wskazała, że zwrot natychmiastowy nadpłaty pozbawiłoby ją zdolności do regulowania bieżących zobowiązań i utraty płynności finansowej. A.S. wskazała na bezpodstawność zarzutu pod jej adresem, zgodnie z którym jej zachowanie było równoznaczne ze zgodą na obarczenie księgowej  obowiązkiem zwrotu nadpłaconych środków.

Ponadto, wedle jej wiedzy, w postępowaniu dyscyplinarnym jak dotąd nie są prowadzone żadne czynności.

SN pozostawia uchwałę KRS w mocy

Sąd Najwyższy stwierdził, wbrew twierdzeniom odwołującej się, że Krajowa Rada podejmując uchwałę nie naruszyła prawa. Zwłaszcza nie  zgodził się z zarzutem, że Rada nie dopełniła obowiązku wszechstronnego rozważenia całokształtu okoliczności sprawy i wnikliwego zbadania całości materiału dowodowego. Z treści uchwały jednoznacznie wynika jakie okoliczności zostały wzięte pod uwagę przez Radę i w jaki sposób zostały one ocenione.

O negatywnej uchwale zdecydowały „zastrzeżenia co do warsztatu pracy i brak należytej reakcji pani asesor na uwagi zwracane przez bezpośredniego przełożonego odnośnie do właściwej organizacji pracy, negatywna opinia Kolegium Sądu Okręgowego w J. A także nielicujące z godnością urzędu sędziego, zdaniem Rady, zachowanie asesor w sytuacji omyłkowego przelania przez księgową sądu rejonowego zawyżonego wynagrodzenia na jej konto, dowodzące, że A.S. nie spełnia ustawowego wymogu legitymowania się nieskazitelnym charakterem”

- W zaskarżonej uchwale Rada jednoznacznie wskazała, cechy nieskazitelnego charakteru nie można identyfikować tylko z brakiem karalności czy też niepopełnieniem czynu zabronionego. Wzorcem oceny są bowiem wartości etyczne i moralne, które niekoniecznie muszą być odzwierciedlone w systemie prawnym - akcentował w uzasadnieniu wyroku, sędzia Oktawian Nawrot.

SN podkreślił, że nie można dopuszczać do służby sędziowskiej osób nieposiadających koniecznych kwalifikacji etycznych, bo po powołaniu na urząd sędziego, będzie on nieusuwalny.

Sygnatura akt I NKRS 18/22, wyrok z 23 marca 2022 r.