Kamery w poprawczakach powinny być na podstawie ustawy, nie rozporządzenia

Stały monitoring pomieszczeń w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich może być nadmierną ingerencją w prawnie chronione prawa i wolności człowieka. A jeśli już musi być stosowany, to powinno to być uregulowane w ustawie, a nie w rozporządzeniu, jak jest obecnie - uważa Helsińska Fundacja Praw Człowieka. Ministerstwo Sprawiedliwości przyznaje, że tak powinno być, ale stwierdza, że wydano rozporządzenie z powodu braku czasu na przygotowanie odpowiedniej ustawy.

W związku z wydaniem przez ministra sprawiedliwości rozporządzenia z 20 lipca 2009 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich (Dz. U. Nr 119, poz. 996), Helsińska Fundacja Praw Człowieka przedstawiła ministrowi sprawiedliwości Krzysztofowi Kwiatkowskiemu oraz przewodniczącemu Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka Sejmu Ryszardowi Kaliszowi opinię na temat przepisu § 1 pkt 24 tego aktu prawnego. W szczególności Fundacja wskazała na przepisy § 1052 - § 1053 oraz § 1055 zmienionego rozporządzenia, nakazujące stosowanie stałego monitoringu pomieszczeń w przypadku jednostek poddanych pełnemu oraz ograniczonemu systemowi ochrony oraz umożliwiające jego stosowanie w jednostkach poddanych uproszczonemu systemowi ochrony.
Zdaniem Helsińskiej Fundacji Praw Człowiek, obecny stan prawny, w którym kwestia monitoringu w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich została uregulowana w rozporządzeniu, w sposób bezsporny wykracza nie tylko przeciw istotnym standardom obowiązującym w demokratycznym państwie prawa, ale także przeciw jasnym i kategorycznym sformułowaniom Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej oraz Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. - Uregulowanie stosowania wobec nieletnich urządzeń rejestrujących obraz powinno się znaleźć w ustawie, gdyż tylko w ten sposób możliwe jest usankcjonowanie przez władzę publiczną ingerencji w prawnie chronione prawa i wolności człowieka - napisali autorzy opinii. Fundacja zwróciła się do ministra sprawiedliwości z prośbą o podjęcie działań zmierzających do zmiany tego stanu prawnego.

W odpowiedzi z 16 sierpnia 2010 r. zastępca dyrektora Departamentu Wykonania Orzeczeń i Probacji, sędzia Monika Lewoc napisała m.in., że: „po zapoznaniu się z opinią wyrażoną przez Państwa, dotyczącą w szczególności § 105(5) omawianego rozporządzenia, należy zgodzić się, iż regulacja ta powinna znaleźć się w przyszłości w akcie prawnym rangi ustawy”. Autorka listu stwierdza też, że zespół opracowujący obecnie obowiązujące rozporządzenie miał świadomość tego, że materia ta powinna być uregulowana w ustawie. Jednak ze względu na pilną potrzebę wprowadzenia nowej regulacji poprawiającej bezpieczeństwo w zakładach poprawczych, zdecydowano się na wydanie na razie rozporządzenia.
Z listu wynika jednak, że ustawa w tej sprawie jest przygotowywana. Sędzia Lewoc poinformowała, że: „kopia Państwa pisma została przekazana do zespołu opracowującego projekt nowej ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, w celu wzięcia pod uwagę podnoszonej w nim problematyki w dalszych pracach nad tym projektem.”