Fundacja Helsińska: pouczenia dla podejrzanych muszą być zrozumiałe

Sposób przedstawienia informacji o prawach i obowiązkach osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia ma istotne znaczenie z perspektywy spełniania standardów ochrony praw człowieka uważa Helsińska Fundacja Praw Człowieka.

Fundacja przedstawiła Ministrowi Sprawiedliwości swoje uwagi do projektowanych wzorów pouczeń stosowanych w postępowaniach karnych i w sprawie o wykroczenie. Modyfikacje tych wzorów wynikają głównie z ostatnich zmian przepisów procedury karnej, które wejdą w życie 15 kwietnia 2016 r.
HFPC przypomina, że obowiązki informacyjne państwa w tym zakresie wynikają z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz unijnej dyrektywy w sprawie prawa do informacji w postępowaniu karnym. - Informowanie nieprofesjonalnych uczestników procesu o ich uprawnieniach i obowiązkach jest szczególnie istotne w kontekście licznych zmian w procedurze karnej wprowadzonych w ostatnich latach. To właśnie wiedza o uprawnieniach i obowiązkach może zapobiegać nadużyciom funkcjonariuszy i sprzyja realizacji prawa do rzetelnego postępowania – stwierdziła adw. Katarzyna Wiśniewska, prawniczka HFPC.

Dowiedz się więcej z książki
	Kodeks karny. Komentarz rzetelna i aktualna wiedza darmowa wysyłka od 50 zł

HFPC przedstawiła również propozycje działań dla Ministerstwa Sprawiedliwości, które zapewnią lepszą realizację prawa do informacji w sprawach karnych i postępowaniach w sprawie o wykroczenie. HFPC zwróciła uwagę, że Ministerstwo powinno jak najszybciej zapewnić pełną dostępność pisemnych pouczeń w językach obcych. Przy ostatniej zmianie wzorów pouczeń ich pisemne tłumaczenia zostały opublikowane na stronie MS wiele miesięcy po wejściu w życie odpowiednich przepisów.
Zdaniem HFPC Ministerstwo powinno także rozważyć przygotowanie pouczeń przystosowanych do potrzeb osób słabowidzących i niesłyszących (np. w alfabecie Braille’a lub w pliku dźwiękowym). Z perspektywy ułatwienia komunikacji warto byłoby przygotować też broszurą informacyjną, która byłaby dostępna m.in. na komisariatach policji, w aresztach i zakładach karnych oraz w sądach i prokuraturach.
HFPC przypomina, że w styczniu 2016 r. zakończyła opracowanie raportu w sprawie prawa do informacji w postępowaniu karnym. Z badania wynika, że unijne prawo zostało tylko częściowo wdrożone do polskiego procesu karnego. - Wciąż problemem pozostaje język, jakim są zredagowane pouczenia. Obecnie ich treść często stanowi powtórzenie lub jedynie lekką parafrazę przepisów ustaw i jest niezrozumiała dla szerokiego grona odbiorców – powiedział Michał Kopczyński, prawnik HFPC.