SN: Przy niealimentacji dowodem też akta z postępowania komorniczego

Obrońca oskarżonego o niealimentację zawnioskował w apelacji o przeprowadzenie dowodu z akt postępowania komorniczego na okoliczność zajęć komorniczych i kwot wpłacanych przez klienta. Chciał pokazać, że rodzic nie uchylał się od płacenie alimentów. Sąd jednak uznał, że celem dowodu jest obstrukcja procesowa. Nie zgadza się z tym Sąd Najwyższy, który uznał kasację za zasadną.

Z aktu oskarżenia wynikało, że w okresie od 14 kwietnia 2015 r. do 5 czerwca 2018 r. oskarżony miał uchylać się od łożenia alimentów na rzecz dziecka, ustalonych w wyroku sądu rejonowego, a wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowiła równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych (co jest podstawą do złożenia zawiadomienia o niealimentacji). Rodzicowi zarzucono, że naraził swoje dziecko na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, tj. popełnienie przestępstwa z art. 209 par. 1 i 1a k.k.

Sąd rejonowy wydał wyrok skazujący, przy czym częściowo zmodyfikował opis czynu. Uznał, że mężczyzna dopuszczał się przestępstwa niealimentacji w innym okresie czasu, a jednocześnie wysokość obowiązku alimentacyjnego wynikała z wyroku sądu okręgowego z 2011 r. Sąd skazał oskarżonego na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności.

Czytaj: Król życia na mieście, bankrut w sądzie - polski dłużnik alimentacyjny>>

Obrońca powołuje się na postępowanie komornicze 

Obrońca oskarżonego w apelacji domagał się wydania wyroku uniewinniającego. Jego zdaniem dowody w sprawie zostały ocenione pobieżnie. Podnosił, że to doprowadziło do błędnych ustaleń. Zgłosił też szereg wniosków dowodowych: przeprowadzenia dowodu z pisma ZUS, dokumentacji leczenia na okoliczność tego, że jego klient okresowo nie był zdolny do pracy. Apelujący wniósł także o przeprowadzenie dowodu z akt postępowania komorniczego na okoliczność zajęć komorniczych, wpłacanych kwot przez oskarżonego. Złożył również wniosek o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka na okoliczność dokonywanych przez klienta - u komornika - wpłat na poczet alimentów oraz uzupełniających wyjaśnień oskarżonego.

Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Znęcanie się i niealimentacja jako przestępstwa podobne >

Sąd okręgowy zmienił jednak wyrok sądu rejonowego w części, przyjmując że czyn popełniono w innym okresie. Jednocześnie utrzymał w mocy wyrok w pozostałej części. 

Od wyroku obrońca oskarżonego wniósł kasację. Wskazał, że wyrok był błędny, gdyż oskarżony nie uchylał się od alimentowania dziecka. W ocenie autora kasacji oddalenie wniosku o dopuszczenie dowodu z dokumentów – akt postępowania egzekucyjnego było błędne. Brak dopuszczenia tego dowodu doprowadził do niewyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy.

Dowód z akt komorniczych powinien być dopuszczony

Sąd Najwyższy uznał kasację za zasadną. Uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał sądowi okręgowemu do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym. Dla oceny zasadności kasacji kluczowe było - w jego ocenie - to, że sąd odwoławczy bezpodstawnie odmówił dopuszczenia dowodu z akt komorniczych. Uznał bowiem, że jego dopuszczenie wiązało się z przedłużeniem postępowania.

- Na podstawie art. 170 par. 1 pkt 5 k.p.k.. oddala się wniosek dowodowy, jeśli wniosek dowodowy w sposób oczywisty zmierza do przedłużenia postępowania. Sąd dokonał błędnej oceny i naruszył przywołany przepis – uznał SN. 

I dodał, że przeprowadzenie dowodu nie zmierzało w sposób oczywisty do przedłużenia postępowania. - Wniosek został zawarty w apelacji, a więc sąd drugiej instancji mógł sprowadzić akta komornicze na rozprawę przed tym sądem. Wówczas sąd mógł przeprowadzić dowód. Sąd, który uznaje, że określony dowód zmierza do przedłużenia postępowania powinien wykazać, że jedynym celem wniosku dowodowego jest osiągnięcie stanu przewlekłości. Sąd tego zaniechał. Decyzja o oddaleniu wniosku dowodowego powinna być poprzedzona pogłębioną refleksją – podkreślił Sąd Najwyższy. 

Czytaj: Alimenciarz nie płaci w pandemii - dług rośnie, rozwiązania jak nie było, tak nie ma>>

Wskazał również, że sąd odwoławczy nie przeanalizował należycie materiału dowodowego sprawy i nie zwrócił uwagę na nieścisłości. 
- Należało uwzględnić to, że przeciwko oskarżonemu prowadzone jest jeszcze jedno postępowanie egzekucyjne, które dotyczy alimentów. Sąd, rozpoznający sprawę o przestępstwo niealimentacji, powinien zbadać przede wszystkim przyczyny niewywiązywania się z obowiązku alimentacyjnego przez domniemanego sprawcę. Sąd powinien też ustalić, czy oskarżony miał możliwość wykonania obowiązku alimentacyjnego - dodał. (sygnatura sprawy: IV KK 706/19, LEX nr 3097184). 

Zobacz linię orzeczniczą w LEX: Uchybienie formule oddalenia wniosku dowodowego jako przyczyna odwoławcza >

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.