Sądy jeszcze nie wiedzą, czy nowi sędziowie będą orzekać

W piątek 24 stycznia, czyli w pierwszym dniu po przyjęciu przez trzy izby Sądu Najwyższego uchwały dotyczącej statusu sędziów powołanych z udziałem nowej KRS trudno powiedzieć, czy sądy będą się do niej stosować. Jedynie Izba Cywilna SN zareagowała szybko, wyłączając z orzekania wszystkich siedmioro pracujących w niej nowych sędziów.

W czwartek 23 stycznia br. sędziowie trzech izb Sądu Najwyższego - Cywilnej, Karnej i Pracy - stwierdzili w uchwale, że sędziowie powołani na stanowiska na podstawie rekomendacji Krajowej Rady Sądownictwa utworzonej na podstawie ustawy z 8 grudnia 2017 r. nie są uprawnieni do orzekania. Zastrzegli jednak, że wyroki wydane przez tych sędziów do momentu podjęcia tej uchwały nie mogą być podważane. Z wyjątkiem orzeczeń Izby Dyscyplinarnej SN, które od początku jej istnienia są dotknięte wadą i mogą zostać wzruszone. 

Czytaj:
Sąd Najwyższy: Sędziowie powołani z udziałem nowej KRS nie mogą orzekać>>
SN: Nowi sędziowie nie mogą orzekać; MS: Sąd Najwyższy nie może o tym decydować>>

- Sędziowie powołani w tych dramatycznie wadliwych procedurach nie mogą orzekać - stwierdził w uzasadnieniu uchwały sędzia SN Włodzimierz Wróbel. Tymczasem minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro ogłosił, że uchwała została wydana z rażącym naruszeniem prawa i nie powoduje żadnych skutków prawnych. 

Szybka reakcja w Izbie Cywilnej SN

Najszybciej na czwartkową uchwałę trzech Izb Sądu Najwyższego zareagowała Izba Cywilna Sądu Najwyższego, w której jest 7 sędziów powołanych z udziałem nowej KRS. Odroczono zaplanowane na piątek rozprawy, w których mieli oni orzekać. Jak poinformował Krzysztof Michałowski z zespołu prasowego SN, chodzi o sędziów: Małgorzatę Manowską, Beatę Janiszewską oraz Marcina Krajewskiego. - Sędziowie wyszli na salę i bezpośrednio po tym przedstawili postanowienie o odroczeniu rozpraw w dniu dzisiejszym z uwagi na wczorajszą uchwałę SN. Nowy termin zostanie wyznaczony z urzędu - dodał.

Sądy unikają deklaracji 

Z informacji zebranych przez Prawo.pl w sądach powszechnych wynika, że tam raczej nie będzie tak szybkich reakcji. Nie udało nam się też uzyskać jednoznacznych deklaracji, czy sędziowie powołani z udziałem nowej KRS będą wyznaczani do składów orzekających, a także czy są lub będą wycofywani ze składów już wyznaczonych. 

Z informacji przekazanych przez rzecznika prasowego Sądu Okręgowego w Poznaniu sędziego Aleksandra Brzozowskiego wynika, że w tym sądzie jest jeden taki sędzia, a w sądach rejonowych w okręgu – 14 sędziów. - Biuro Rzecznika nie posiada informacji czy  mają oni zaplanowane posiedzenia lub inne czynności w najbliższych dniach. Uzyskanie takich informacji dzisiaj jest niemożliwe. Nie posiadamy informacji czy jakieś rozprawy lub posiedzenia będę dzisiaj odwoływane - odpowiedział rzecznik na nasze pytanie. I dodał, że kwestia respektowania uchwały Sądu Najwyższego jest "indywidualną sprawą sędziów których dotyczy, ewentualnie składów orzekających z udziałem tych osób, jak również składów rozpoznających ewentualnie wnioski o wyłączenie takich sędziów, czy też rozpoznających środki odwoławcze od ich orzeczeń". 

W Warszawie będą orzekać, apelacja może zakwestionować

Prezes Sądu Okręgowego w Warszawie sędzia Joanna Bitner poinformowała, że w jej okręgu  sędziów powołanych na wniosek nowej KRS jest troje i wszyscy orzekają w sądach rejonowych – jeden w pionie prawnym, dwoje w cywilnym. I stwierdziła, że nie widzi żadnych przesłanek, aby sędziowie ci nie mieli dalej orzekać. - Ani ja, ani kierownictwo tych sądów rejonowych, gdzie pracują, orzekają ci sędziowie, nie podjęliśmy i nie planujemy podejmować żadnych działań w stosunku do tych sędziów w związku z wczorajszą uchwałą SN. Nie ulegnie zmianie zakres ich pracy, nie zostały i nie zostają odwołane żadne rozprawy w sprawach prowadzonych przez tych sędziów – powiedziała.
Dodała, że ewentualne zarzuty co do ich braku niezawisłości czy niezależności sądu albo braku bezstronności będą podlegały ocenie sądów odwoławczych, tak jak w stosunku do każdego sędziego.

W Koninie sędzia orzekała, w innych sądach wkrótce terminy

Natomiast rzecznik prasowy SO w Koninie sędzia Marek Ziółkowski poinformował nas, że jest tam jedna taka sędzia i dzisiaj miała ona zaplanowane posiedzenia, w których uczestniczyła. A w najbliższym tygodniu pani sędzia będzie przebywać na zaplanowanym urlopie wypoczynkowym. Rzecznik radzi, żeby w kwestii ewentualnego odwoływania posiedzeń bezpośrednio zwracać się do sędziego referenta, a w sprawach dotyczących sędziów sądów rejonowych bezpośrednio do prezesów poszczególnych sądów.

W Łodzi sędzia dziś orzekał

Sędzia Monika Pawłowska-Radzimierska, rzecznik prasowy ds. cywilnych Sądu Okręgowego w Łodzi poinformowała, że w tym okręgu jest czterech sędziów powołanych na urząd na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy z 8 grudnia 2017 r. I dodała, że dziś zaplanowane było jedno posiedzenie w Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Śródmieścia i sędzia podjął czynności. Pozostali sędziowie mają zaplanowane posiedzenia w najbliższych dniach, ale jeszcze nie wiadomo, jakie będą decyzje. 
A odnosząc się wspólnie z sędzią Pawłem Sydorem, rzecznikiem prasowym ds. karnych do stanowiska Zbigniewa Ziobro wobec uchwały SN stwierdzili, że nie jest im znana podstawa prawna stwierdzenia przez ministra sprawiedliwości, iż miała ona zostać wydana z rażącym naruszeniem prawa. - Z uwagi na specyfikę uchwały i różny etap prowadzonych postępowań trudno nam odpowiedzieć na pytanie co do biegu czynności prowadzonych przez sędziów powołanych jak wyżej. Należy podkreślić, że uchwała oddaje decyzję w tym zakresie sądom i inicjatywie stron - stwierdzają rzecznicy. 

W Sądzie Okręgowym w Białymstoku - jak poinformował rzecznik sędzia Dariusz Gąsowski - jest dwoje sędziów powołanych w tym trybie [Wydział I Cywilny i VII Gospodarczy]. Osoby te mają zaplanowane czynności orzecznicze - odpowiednio w dniach 3 i 10 lutego br., ale rzecznik nie umiał powiedzieć, jakie będą decyzje co do tych posiedzeń.  Z jego przekazu wynika, że będzie to możliwe najwcześniej po wymienionych datach, w zależności od kierunku decyzji, które będą podejmowane przez konkretne składy sędziowskie w konkretnych sprawach. 

Aż pięciu sędziów w SO w Świdnicy

Z kolei sędzia Marzena Rusin-Gielniewska, rzecznik prasowy Sądu Okręgowego w Świdnicy poinformowała, że na dzisiaj  nie zaplanowano żadnych rozpraw z udziałem takich sędziów. Jak podała, do pełnienia urzędu sędziego, w  okręgu Sądu Okręgowego w Świdnicy powołanych zostało na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa, ukonstytuowanej w kwietniu 2018 roku, pięciu sędziów w Sądzie Okręgowym w Świdnicy, trzech sędziów w Sądzie Rejonowym w Wałbrzychu i jeden asesor w Sądzie Rejonowym w Świdnicy. Na razie jednak nie wiedziała, jakie będą decyzje co do ich udziału w orzekaniu.

Nie wiadomo też, jakie decyzje w tej sprawie będą podejmowane w lubelskim okręgu sądowym. Jak odpowiedziała nam sędzia Barbara Markowska, rzecznik prasowy Sądu Okręgowego w Lublinie, "prezes sądu nie jest organem merytorycznie orzekającym w poszczególnych sprawach zawisłych przed sądami i nie jest władny do dokonywania ocen obsady sądu w konkretnych sprawach". - Jak wynika z uchwały SN, ocena okoliczności czy zachodzi wadliwość procesu powołania i naruszenia standardu niezawisłości i bezstronności odbywać się winna w indywidualnych sprawach, w konkretnych okolicznościach - napisała rzecznik.