A.T. domagał się zasądzenia kwoty 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia na jego rzecz od Straży Miejskiej. Wskazał, że pozwany prześladuje go i próbuje go zastraszyć. W toku postępowania powód został zwolniony z ponoszenia kosztów sądowych i ustanowiono dla niego pełnomocnika z urzędu. Pełnomocnik powoda w toku postępowania składał pisma, w których m.in. precyzował oznaczenie strony pozwanej oraz formułował wnioski o przeprowadzenie dowodów.
Pozwana domagała się oddalenia powództwa. Z odpowiedzi na pozew wskazała, że zdarzenia, na które powołuje się powód nie miały miejsca.
Postępowanie przed sądem rejonowym
Sąd rejonowy prowadził postępowanie i ustalił, że powód jest częściowo ubezwłasnowolniony. Postanowienie sądu w tym przedmiocie zapadło w czerwcu 2017 r., a uprawomocniło się w grudniu 2017 r. Dla powoda ustanowiono kuratora w osobie M.K., którą sąd upoważnił do reprezentacji A.T. w postępowaniach sądowych i administracyjnych oraz upoważnił ją do dostępu do dokumentacji medycznej częściowo ubezwłasnowolnionego. Biorąc to pod uwagę sąd rejonowy w sprawie o zapłatę wezwał kuratora powoda do wstąpienia do postępowania i zatwierdzenia czynności podjętych przed powoda pod rygorem odrzucenia pozwu. W piśmie wskazano, iż termin na złożenie oświadczeń wynosi 14 dni. Korespondencję w tym przedmiocie doręczono kuratorowi powoda w dniu 24 maja 2021 r. Termin do złożenia oświadczenia upłynął w dniu 7 czerwca 2021 r. Kurator powoda w tym okresie nie odniósł się jednak do wezwania sądu. Pismo kuratora, nadane na poczcie w dniu 16 czerwca 2021 r., dotarło do sądu w dniu 21 czerwca 2021 r. Korespondencja dotarła do sądu po terminie rozprawy.
Zobacz w LEX: Doręczenia w postępowaniu cywilnym w świetle najnowszych przepisów - nagranie ze szkolenia >
W związku z tym sąd zniósł postępowanie i odrzucił pozew. Sąd wyjaśnił, że pozew A.T. należało odrzucić, skoro powód jest osobą częściowo ubezwłasnowolnioną.
Zobacz procedurę w LEX: Orzeczenie ubezwłasnowolnienia częściowego >
Kiedy osoba częściowo ubezwłasnowolniona ma zdolność procesową?
Jak wynika z przepisów procesowych osoba fizyczna ograniczona w zdolności do czynności prawnych ma zdolność procesową w sprawach wynikających z czynności prawnych, których może dokonywać samodzielnie. Jednocześnie osoba fizyczna niemająca zdolności procesowej może podejmować czynności procesowe tylko przez swego przedstawiciela ustawowego. Sąd podkreślił, że powód nie dysponuje pełną zdolnością do czynności prawnych. W postępowaniu powinien więc działać przez kuratora. Co prawda osoby częściowo ubezwłasnowolnione mogą samodzielnie wykonywać niektóre czynności, ale prowadzenie postępowania sądowego o zapłatę 30.000 zł do nich nie należy.
Czytaj omówienie w LEX: Częściowo ubezwłasnowolniony samodzielnie skargi do sądu nie wniesie >
Sąd podkreślił, że jego obowiązkiem na każdym etapie postępowania jest analizowanie kwestii zdolności procesowej stron. Z przepisów wynika jednocześnie, że sąd odrzuca pozew, jeśli jeżeli jedna ze stron nie ma zdolności sądowej albo jeżeli powód nie ma zdolności procesowej, a nie działa za niego przedstawiciel ustawowy albo jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej powodem zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie.
Zobacz procedurę w LEX: Badanie z urzędu zdolności sądowej, zdolności procesowej lub składu organu reprezentującego >
Z powodu braku zdolności sądowej jednej ze stron albo zdolności procesowej powoda i niedziałania przedstawiciela ustawowego lub braku w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej powodem, uniemożliwiającego jej działanie, sąd odrzuci pozew dopiero wówczas, gdy brak nie będzie uzupełniony zgodnie z przepisami kodeksu.
Czytaj też: Sędziowie bardziej cenią opinie "instytutów" niż biegłych, a te często są wadliwe >
Sąd podkreślił, że wezwał kuratora strony do wstąpienia do postępowania i zatwierdzenia dokonanych przez powoda czynności, w terminie 14 dni, pod rygorem odrzucenia pozwu. W zakreślonym terminie kurator nie ustosunkował się do wezwania. Konieczne było więc zniesienie postępowania i odrzucenie pozwu. Sąd zaznaczył, że oświadczenie kuratora złożone po upływie terminu uznać należy za spóźnione. Jako takie nie wywołuje ono skutków prawnych. Na mocy art. 167 k.p.c. czynność procesowa podjęta przez stronę po upływie terminu jest bezskuteczna. Sąd zwrócił przy tym uwagę, że kwestia zawinienia w uchybieniu terminu może być badana przez sąd po złożeniu wniosku o przywrócenie terminu.