Przemysław Rosati, prezes Naczelnej Rady Adwokackiej, który również uczestniczy w zgromadzeniu, zaapelował m.in. o wycofanie się z przepisów, które umożliwiają blokowanie sprzeciwami prokuratorskimi decyzji sądu - chodzi m.in. o sprzeciw dotyczący opuszczania aresztu za poręczeniem majątkowym. Przypomniał również o postulacie i projekcie NRA dotyczący możliwości wnoszenie przez portal informacyjny sądów środków odwoławczych i przekazywania sobie pism przez pełnomocników.

Czytaj: Zgromadzenie warszawskiej izby zdecyduje m.in. o proteście w sprawie urzędówek>>

Do 4 czerwca adwokaci mogą powalczyć o wyrównanie urzędówek >>

11 uchwał, nagroda za walkę o prawa człowieka

Warto przypomnieć, że podczas sobotniego zgromadzenia warszawskiej izby adwokackiej rozpatrzonych zostało kilkanaście projektów uchwał. Jedna z nich - Koła Kobiet przy warszawskiej ORA dotyczy zapewnienia parytetów na listach wyborczych do samorządu. Kolejna - zorganizowania przemarszu ulicami stolicy w proteście przeciwko zbyt niskim urzędówkom, jak również stawkom za świadczenie pomocy prawnej w punktach Nieodpłatnej Pomocy Prawnej. Jest też projekt dotyczący zmian w procedurze cywilnej, a konkretnie posiedzeń niejawnych.

Zgromadzenie rozpoczęło się jednak od wręczenia nagrody Ludovic Trarieux International Human Rights Prize, prestiżowego wyróżnienia przyznawanego od ponad 30 lat prawnikom oraz ich zrzeszeniom zaangażowanym w walkę o prawa człowieka. Izba Adwokacka w Warszawie otrzymała tę nagrodę za rok 2022 - wręczył ją mec. Bertrand Favreau, jeden z członków kapituły nagrody, zaś tegoroczną nagrodę otrzymała adwokat Yuliya Yurhilevich z Białorusi, która obecnie jest osadzona w kolonii karnej w Białorusi.

Urzędówki, nieodpłatna pomoc prawna i niższe opłaty za egzamin adwokacki

Minister sprawiedliwości Adam Bodnar, który uczestniczy w zgromadzeniu, zapowiedział m.in. obniżenie opłat za egzamin adwokacki. Jak podkreślił, obecnie jest ona za duża i nieproporcjonalna w stosunku do rzeczywistych kosztów.

Nawiązał też do opublikowanych już rozporządzeń zrównujących urzędówki adwokackie i radcowskiego ze stawkami "z wyboru" . - Zaraz po dniu praw i wolności, czyli po 4 czerwca, wejdą w życie i będą się państwo mogli w sądzie powoływać na nowe stawki. Myślę, że to jest dobra wiadomość dla samorządu. W budżecie jest zagwarantowanych na to 120 mln zł i wygląda na to - jak badamy dotychczasowe wykorzystanie środków, że spokojnie będziemy w stanie te koszty pokryć - wskazał. - Jak spojrzymy na linię orzeczniczą organu, który nazywa się Trybunałem Konstytucyjnym, wynika z tego wskazówka, żeby albo poprawić art. 29 ust. 2 Prawa o Adwokaturze i wytyczne co do określenia. jak powinny być wydawane rozporządzenia dotyczące stawek z urzędu, albo żeby zastanowić się nad gruntowną reformą i ustawowym określeniem i uregulowaniem stawek - powiedział. Profesor dodał, że problem najpilniejszy został rozwiązany i jest czas, żeby się zastanowić nad modelowym rozwiązaniem.

Dodał, że kolejną kwestią jest nieodpłatna pomoc prawna. - Jak przyjrzymy się raportom przygotowywanym na potrzeby ministerstwa, to okazuje się, że tylko 2 proc. spośród zadań wykonanych przez osoby świadczące pomoc prawną w nieodpłatnych punktach pomocy prawnej to napisanie pisma procesowego, cała reszta to porady i indywidualne rozmowy. Jest też sporo miejsc w Polsce, gdzie te punktu są puste, co powoduje frustracje. Trzeba by się zastanowić nad systemem monitorowania jakości tych nieodpłatnych punktów pomocy prawnej i musimy zastanowić się całościowo, na ile różne inne aktywności finansowe realizowane przez organizacje pozarządowe pokrywają się materialnie pod względem tego, co się dzieje w nieodpłatnych punktach pomocy prawnej - mówił.

Minister wyjaśnił, że trzeba się zastanowić, gdzie marnotrawione są środki, które można by wykorzystać na pomoc prawną, która jest dobrej jakości i która jest świadczona przez profesjonalistów.

Dostęp do obrońcy od momentu zatrzymania?

Minister powołał się też na orzecznictwo ETPCz, z którego wynika, że powinien być dostęp do adwokata, radcy prawnego tuż po zatrzymaniu. - Mamy dyrektywę unijną na ten temat, która nie jest wykonana. Jako RPO, na sam koniec swojej pracy, wysłałem zawiadomienie do Komisji Europejskiej, że dyrektywa nie została wdrożona. Teraz jest na to szansa. Komisja Kodyfikacyjna Prawa Karnego intensywnie pracuje, a częścią nowelizacji, która zostanie przedstawiona już za chwilę, będzie wprowadzenie dostępu do adwokata, radcy prawnego tuż po zatrzymaniu - zapowiedział minister.

Dodał, że szacowany koszt takiej zmiany to 50-60 mln rocznie. - To jest punkt budżetowy, który będę stawiał w propozycji budżetowej na nowy rok. Być może wprowadzenie systemu obecności adwokata rozwiąże problem dyżurów i wynagrodzenia za dyżury - podsumował.

Czytaj: Prof. Wróbel: Komisyjny projekt pilnych zmian w prawie karnym na dniach u ministra >>

Niezależność, cyfryzacja, urzędówki, usunięcie prokuratorskich sprzeciwów

Prezes Rosati podkreślił natomiast, że jednym z wyzwań stojących przed MS są też kwestie cyfryzacji i rozbudowanie funkcjonalności portalu informacyjnego sądów. - Proponujemy konstruktywne rozwiązania, jeśli chodzi o portal informacyjny sądów powszechnych. Panie Ministrze, chcielibyśmy takie dwie podstawowe rzeczy: elektroniczny kalendarz pełnomocnika procesowego, mówimy to też w kierunku sądów, szanujmy swój czas, planujmy te rozprawy i możliwość wnoszenia pism przez portal -  chcemy przekonać sądy, że to jest rozwiązanie, które ułatwi pracę adwokatów i sądów oraz wzajemną komunikację pomiędzy sądem a pełnomocnikiem oraz pełnomocnikami. W ten sposób uciekamy od problemu niedostępności Poczty Polskiej, on dziś wybrzmiewa w mniejszych ośrodkach, to jest doskonały moment, by wykorzystać petycje NRA, czyli propozycję, by zacząć chociaż od postępowań odwoławczych i wprowadzić możliwość składania środków odwoławczych za pomocą portalu - mówił.

Jak dodał, ma świadomość, że jest to przemodelowanie świata sądowego. - Dlatego proponujemy II instancję i proponujemy, aby było to rozwiązanie fakultatywnie - mówił. - Chcemy też, nawiązując do słów ministra w zakresie budowania niezależnego zawodu prawnika, zmian w zasadach przeszukania kancelarii adwokackiej, chcemy, by w przeszukaniach zawsze uczestniczył przedstawiciel ORA bez względu na to, czy prokuratorowi uda się dodzwonić. Chcemy również, aby doszło do zmian zasad zawieszania adwokatów w wykonywania zawodu. Jeśli mamy budować niezależność zawodu adwokata, ale też radcy prawnego, to nie może być tak, że w polskim systemie prawnym, adwokat czy radca prawny zawieszany jest przez prokuratora - zaznacza.-  My tej zmiany potrzebujemy dlatego, że dziś Adam Bodnar, który jako RPO konsekwentnie zgłaszał te projekty, jak nikt inny rozumie, co znaczy model niezależnego prawnika w Polsce - wskazał.

Prezes przypomniał również m.in., że NRA zaproponowała też to, o czym mówił minister - zmiany w zakresie rozliczania kosztów nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu. - Patrzymy na to w sposób zupełnie otwarty.

Czytaj: Apelacja przez portal informacyjny sądów - jest projekt >>

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.