W latach 2016 - 2017 r. rzecznicy dyscyplinarni wszczęli 131 postępowań wyjaśniających w sprawie prokuratorów. Postępowania te w 14 sprawach dotyczyły czynów popełnionych przed 12 sierpnia 2014 roku – to jest na ponad 3 lata od daty wejścia w życie art. 64a, który uzupełnił przepisy wprowadzające ustawę Prawo o prokuraturze - wynika z raportu
Stowarzyszenia Prokuratorów Lex Super Omnia
Ponad 1/3, bo 41 spraw, rzecznicy dyscyplinarni zakończyli postanowieniami o odmowie wszczęcia postepowania dyscyplinarnego, w tym jedną z powodu przedawnienia. W 8 sprawach Prokurator Generalny wniósł odwołania, które w 7 przypadkach okazały się skuteczne.
SSP "Iustitia" odpowiada na argumenty Białej Księgi
Więcej, bo 49 spraw, Prokurator Generalny – na wniosek rzeczników – przekazał do kolejnego stadium postępowania wyjaśniającego, prowadzonego przez rzecznika z wyznaczonego regionu. W tej fazie umorzono 3 postępowania. Jedno z postanowień skutecznie zaskarżył Prokurator Generalny.
Sąd dyscyplinarny I instancji rozpoznał 3 sprawy: jedną umorzył, w jednej orzekł karę nagany, a w innej karę upomnienia. Warto dodać, że przed upływem kadencji 6 prokuratorów zrezygnowało z orzekania w sądzie dyscyplinarnym I instancji.
Sąd II instancji: połowa orzeczeń utrzymana
Zdecydowanie więcej spraw rozpoznał Odwoławczy Sąd Dyscyplinarny. Niemal w całości były to sprawy wniesione do tego sądu przed wejściem w życie ustawy Prawo o prokuraturze. W sumie sąd odwoławczy rozpoznał 65 spraw, w tym 25 spraw dyscyplinarnych. W 15 sprawach utrzymano w mocy zaskarżone orzeczenia, w 6 je zmieniono, a 4 sprawy przekazano do ponownego rozpoznania w I instancji. W jedynej sprawie, wniesionej po 4 marca 2016 roku, sąd odwoławczy utrzymał w mocy orzeczenie zapadłe w I instancji.
Aktywność kasacyjna Prokuratora Generalnego była niewielka, gdyż zaskarżył tylko 4 prawomocne orzeczenia i to z umiarkowanym powodzeniem. Tylko jedna kasacja została uwzględniona.
Według stowarzyszenia zaprezentowane dane liczbowe nie pozwalają na wysnucie jakichkolwiek wniosków o poziomie, sprawności czy też legalności lub zasadności prowadzonych wobec prokuratorów w różnych stadiach postępowań dyscyplinarnych.
Sprawa prok. Dusia
Stowarzyszenie odnotowało porażkę kasacyjną Prokuratora Generalnego w sprawie prokuratora Jarosława Dusia, obecnego dyrektora Biura Prokuratora Krajowego.
Prokurator Krajowy podpisał kasację na korzyść ukaranego. Wywód kasacji wskazywał, że podjęta przez prokuratora Jarosława Dusia publiczna krytyka prokuratury i imiennie wskazanych prokuratorów mieściła się w ramach wolności obywatelskich chronionych przez Konstytucję i w ratyfikowanych konwencjach międzynarodowych. Zdaniem skarżącego dyscyplinarny sąd odwoławczy nie dość wnikliwie rozważył argumenty skargi obrońcy obwinionego. Wyrok Sądu Najwyższego w tej części nie zawiera uzasadniania, wobec uznania kasacji za oczywiście bezzasadną. Nie można zatem stwierdzić czy tak stanowcze oddalenie kasacji Prokuratora Generalnego nastąpiło z powodów formalnych, czy też merytorycznych.
Po wyroku Sądu Najwyższego ostateczna stała się kara upomnienia, która została wymierzona za jeden z zarzucanych czynów. Nie przeszkodziło to w awansowaniu prokuratora Jarosława Dusia na stanowisko prokuratora Prokuratury Regionalnej w Poznaniu (w tym regionie nigdy nie pracował), prokuratora Prokuratury Krajowej i powierzenie mu kierowania utworzonym, nowym Biurem Prokuratora Krajowego.
Omawiana kasacja stanowiła jedyny przejaw akcentowania w postępowaniu dyscyplinarnym przez przełożonego dyscyplinarnego praw prokuratora jako jednostki, a w szczególności prawa do wolności słowa, w tym krytyki.
- Nigdy więcej ten pogląd nie pojawił się w pismach procesowych Prokuratora Generalnego czy też w działalności rzeczników dyscyplinarnych. Można za to obserwować tendencję przeciwną. Niemal każdy przejaw publicznej, krytycznej wypowiedzi prokuratora o funkcjonowaniu instytucji jest wyjaśniany w trybie przepisów o odpowiedzialności dyscyplinarnej. Z tej przyczyny najczęściej są fatygowani przez rzeczników dyscyplinarnych członkowie naszego Stowarzyszenia - piszą autorzy raportu.
Sprawa prok. Mik
Rażący kontrast, na tle sprawy prokuratora Jarosława Dusia, stanowi postępowanie przeciwko prokurator Beacie Mik, publikującej od lat na łamach „Rzeczpospolitej” artykuły o tematyce prawnej. Zarzucono jej, że niezgłoszenie zamiaru kontynuacji publikacji osłabiało zaufanie do niezależności prokuratury i prokuratorów, czym uchybiła godności prokuratora. Jeszcze inne przyczyny skierowania wniosku zostały wysłowione w jego uzasadnieniu. Rzeczniczka dyscypliny podnosi tam, że prokurator Beata Mik podpisując publikacje tytułem prokurator Prokuratury Generalnej w stanie spoczynku, mogła wywołać przeświadczenie czytelników, że prezentuje poglądy tożsame ze stanowiskiem i ocenami prokuratury i jej kierownictwa.
Sąd dyscyplinarny, wzywając obwinioną na rozprawę, nie doręczył jej wniosku o wszczęcie postepowania dyscyplinarnego, nie reagował na wnioski incydentalne, a na rozprawie 9 maja 2018 roku oddalił wnioski obrony.
Wnioski z postępowań
Stowarzyszenie wyciągnęło z analizowanych spraw następujące wnioski:
• Postępowania dyscyplinarne stały się narzędziem blokującym dyskusję i prawo głosu prokuratorów w sprawach prokuratury i praworządności.
• Niedookreśloność przepisów procedury dyscyplinarnej powoduje, że rzecznicy dyscypliny nie potrafią „odpowiednio” stosować przepisów k.p.k. i uzasadnić dokonywanego wyboru.
• Niejednolitość decyzji, orzeczeń, wadliwe pouczenia, brak dostępu do orzecznictwa sądów dyscyplinarnych powoduje, że obwinieni są zdezorientowani co do treści obowiązującego w ich sprawie prawa.
• System dyscyplinarnej odpowiedzialności prokuratorów przewiduje, że sędziowie dyscyplinarni są zależni od oskarżyciela, którym jest Prokurator Generalny, co podważa – co do zasady – ich bezstronność.
• Należy postulować powierzenie rozpoznawania spraw dyscyplinarnych prokuratorów sądom powszechnym i Sądowi Najwyższemu – po dokonaniu koniecznych zmian dotyczących organizacji Izby Dyscyplinarnej i szczególnego statusu jej sędziów.
Sąd Najwyższy
Potrzebujesz WIĘCEJ wiarygodnych informacji o zagadnieniu Sąd Najwyższy? Sprawdź, co jeszcze na ten temat znajdziesz w LEX.
LEX Search – nowa wersja wyszukiwarki LEX z elementami sztucznej inteligencji. Chcesz łatwiej i szybciej znaleźć właściwe dokumenty?
Sprawdź, co zyskasz dzięki LEX Search >>
Prokurator
Potrzebujesz WIĘCEJ wiarygodnych informacji o zagadnieniu Prokurator? Sprawdź, co jeszcze na ten temat znajdziesz w LEX.
LEX Search – nowa wersja wyszukiwarki LEX z elementami sztucznej inteligencji. Chcesz łatwiej i szybciej znaleźć właściwe dokumenty?
Sprawdź, co zyskasz dzięki LEX Search >>