Siergiej Magnitsky to rosyjski prawnik specjalizujący się w prawie podatkowym, który reprezentował w Rosji fundusz inwestycyjny Hermitage Capital Management. 16 listopada 2009 r., na kilka dni przed upływem rocznego okresu tymczasowego aresztowania zmarł w moskiewskim więzieniu na skutek przetrzymywania w złych warunkach oraz niezapewnienia odpowiedniej opieki medycznej.
Magnitsky został aresztowany 28 listopada 2008 r. pod zarzutem oszustw podatkowych w ramach prowadzonego śledztwa przeciwko spółce Hermitage Capital Management. Aresztu dokonano na podstawie dokumentu, który przez wielu obserwatorów tej sprawy uznany został za sfabrykowany. Miało to miejsce wkrótce po tym, jak S. Magnitsky odkrył jedną z największych afer korupcyjnych w Rosji, w którą zamieszani byli wysokiej rangi rosyjscy urzędnicy. S. Magnitsky w dniu 5 czerwca 2008 r. oraz 7 października 2008 r. dobrowolnie złożył w sądzie oświadczenia, w których oskarżył urzędników o defraudację z budżetu państwa sumy pieniężnej o równowartości 230 milionów dolarów. Aresztowania dokonali funkcjonariusze, którzy zgodnie z zeznaniami S. Magnitsky'ego zaangażowani byli w defraudację pieniędzy.
Zgodnie z ustaleniami organizacji POC oraz Moskiewskiej Grupy Helsińskiej, S. Magnitsky poddawany był zarówno presji fizycznej, jak i psychicznej, a warunki, w jakich był przetrzymywany nosiły znamiona tortur. Nie sposób oddzielić okoliczności, które doprowadziły do śmierci S. Magnitsky'ego od przebiegu samego tymczasowego aresztowania. Podkreśla się również, że tak ciężkie warunki, w jakich był on przetrzymywany zostały stworzone za wiedzą i przyzwoleniem śledczych. Nieludzkie traktowanie, jakiego doświadczył S. Magnitsky miało zmusić go do zmiany zeznań i tym samym uznania fałszywych oskarżeń, jakie skierowano pod jego adresem.
Sprawa ta wzbudziła liczne kontrowersje nie tylko wśród obrońców praw człowieka na Rosji. 16 grudnia 2010 r. Parlament Europejski uchwalił Rezolucję w sprawie rocznego sprawozdania dotyczącego praw człowieka na świecie za rok 2009 oraz polityki Unii Europejskiej w tym zakresie (2010/2202(INI)). Parlament Europejski zaapelował do Rady o nałożenie zakazu wjazdu do Unii Europejskiej rosyjskim urzędnikom, którzy mogą być odpowiedzialni za śmierć S. Magnitsky'ego. Parlament Europejski zachęcił ponadto pozostałe unijne agencje do współpracy w celu zamrożenia kont bankowych i innych aktywów wspomnianych rosyjskich urzędników we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej.
Apel o sankcje wobec winnych śmierci rosyjskiego adwokata
Helsińska Funacja Praw Człowieka zaapelowała do ministra spraw zagranicznych o podjęcie działań zmierzających do przyjęcia przez Polskę stosownych sankcji wizowych i finansowych wobec funkcjonariuszy rosyjskich odpowiedzialnych za śmierć Sergei'a Magnitsky'ego. Fundacja podkreśla, że konieczność wprowadzenia takich środków prawnych jest obecnie przedmiotem debaty w Unii Europejskiej, Stanach Zjednoczonych Ameryki, Wielkiej Brytanii oraz Kanadzie.