Amnesty International przedstawiła opinię w sprawie przyjętych i planowanych zmian legislacyjnych. Jak podkreślają jej autorzy, prawo do sądu jest jednym z podstawowych praw człowieka gwarantowanych zarówno prawem międzynarodowym, jak i Konstytucją RP. I dodają, że istotnym elementem i gwarancją realizacji prawa jednostki do sądu jest z kolei niezależność sądownictwa i niezawisłość sędziowska.
Amnesty International stwierdza, że z niepokojem obserwuje zmiany legislacyjnymi przyjęte i projektowane w polskim ustawodawstwie w roku 2016 i 2017, które w ocenie tej organizacji mogą realnie wpłynąć na zagrożenie niezawisłości i niezależności sądownictwa i powiązaną z tym kwestię prawa do sądu.
Wynikiem analizy tych zmian jest opinia Amnesty International w przedmiocie zagrożenia niezależności sądów i niezawisłości sędziów. - Analizując obowiązujące Polskę prawo międzynarodowe oraz prawo Unii Europejskiej dotyczące niezależności i niezawisłości sądownictwa i sędziów stwierdzić należy, iż już przyjęte oraz projektowane zmiany, opisane w niniejszym opracowaniu standardów tych nie spełniają. Zarówno jeśli odnoszą się one do ustroju Krajowej Rady Sądownictwa jako niezależnego od władzy wykonawczej i ustawodawczej organu, czy odnośnie do powoływania i odwoływania prezesów sądów i zarządzania sądownictwem, poprzez pozbawienie wpływu sędziów w tym zakresie i powierzenie tych funkcji dyrektorom sądów zależnych całkowicie od władzy wykonawczej - Ministra Sprawiedliwości, czy poprzez system awansów sędziów, powoływania asesorów do pełnienia urzędu sędziego, czy poprzez realny wpływ władzy wykonawczej i ustawodawczej na procedury postępowania karnego i postępowanie sądowe – czytamy w opinii.
Jej autorzy stwierdzają też, że naruszenie bądź zagrożenie niezależności i niezawisłości sądów nie stanowi wyłącznie problemu wewnętrznego państwa, ale wywołuje skutki w sferze prawa międzynarodowego. Prawo do sądu,
jak wielokrotnie podkreślano, jest jednym z podstawowych elementów statuujących porządki prawne państw. W sytuacji, kiedy powstaną wątpliwości, czy w polskim systemie wyroki wydawane są przez „sąd” skutkować to może nieuznawaniem orzeczeń polskich sądów.
I dodają, że Skutkiem naruszenia prawa do sądu może być także zainicjowanie postępowań przed Europejskim, Trybunałem Praw Człowieka w Strasburgu.
Z kolei na forum Unii Europejskiej sądy polskie mogą być zmuszone występować częściej niż dotychczas o zbadanie zgodności nowych norm prawnych z prawem Unii Europejskiej na podstawie Artykułu 267 TFEU. Nie jest także wykluczone, że proponowane zmiany mogą
prowadzić do wszczęcia procedury przestrzegania praworządności przeciwko Państwu członkowskiemu przez UE – czytamy w opinii.
Autorzy opracowania podkreślają, że opinia nie ma charakteru wyczerpującego, poruszono w niej jedynie przykładowe kwestie, wobec których formułowany jest zarzut niekonstytucyjności bądź niezgodności z obowiązującym Polskę prawem międzynarodowym oraz standardami międzynarodowymi w tym zakresie.
Więcej: Opinia Amnesty International w przedmiocie zagrożenia niezależności sądów i niezawisłości sędziów>>
