Naczelna Rada Adwokacka złożyła 3 lipca 2013 r. w Trybunale Konstytucyjnym wniosek o zbadanie zgodności z Konstytucją oraz z przepisami ustawy Prawo o adwokaturze niektórych przepisów rozporządzenia Ministera Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Trybunał przesłał 9 maja 2014 r. do NRA pismo, w którym poinformował oczęściowej odmowie nadania dalszego biegu skardze w sprawie tzw. taksy adwokackiej.
Więcej: TK nie rozpatrzy skargi ws. taksy adwokackiej>>>
Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że wnioskodawca – NRA – nie jest podmiotem posiadającym w tej sprawie legitymację wnioskową w pełnym zakresie wniosku. W uzasadnieniu wskazał, że zrzeszenia przedstawicieli określonego zawodu (np. zaufania publicznego) mogą się domagać kontroli wyłącznie tych aktów normatywnych, które są bezpośrednio związane z wykonywaniem danej profesji. Trybunał stwierdza zaś, że część zaskarżonych przez NRA przepisów dotyczy bezpośrednio praw konstytucyjnych jedynie potencjalnych klientów adwokatów. Wynagrodzenie adwokata z wyboru określa umowa z klientem, nie rozporządzenie. Uregulowana w zaskarżonych przepisach wysokość opłat za czynności adwokackie stanowi podstawę do zasądzenia przez sądy kosztów zastępstwa prawnego i kosztów adwokackich dla strony postępowania a nie dla adwokata. Tak ustalona opłata za czynności adwokackie, zasądzana przez sąd na rzecz strony postępowania, nie prowadzi zatem – a przynajmniej nie bezpośrednio – do naruszenia prawa do sądu ani żadnego prawa majątkowego adwokatów. NRA nie może zaś występować z wnioskiem o zbadanie zgodności norma w interesie ogólnospołecznym (tzn. potencjalnych klientów adwokatów).
W zażaleniu jakie samorząd adwokacki złożył 15 maja w Trybunale Konstytucyjnym NRA podniosła, że Trybunał błędnie przyjął, iż NRA złożyła skargę konstytucyjną, a nie wniosek. Błędnie też przyjęto, że NRA musi wykazać, iż doszło do naruszenia konstytucyjnych praw członków samorządu adwokackiego, ponieważ NRA jako podmiot posiadający szczególną kompetencję wnioskową, musi wykazać jedynie, iż zaskarżony akt normatywny „dotyczy spraw objętych jej zakresem”.
– W ocenie NRA nie sposób wyobrazić sobie regulacji, która w mniejszym stopniu dotyczyłaby spraw objętych zakresem działania organów samorządu adwokackiego niż kwestia wynagrodzenia adwokackiego. Są to w oczywisty sposób przepisy wpływające na interes Adwokatury i adwokatów związany z wykonywaniem tego zawodu. Powyższe sprzeciwia się nieuzasadnionemu zawężaniu Wnioskodawcy potencjalnych wzorców konstytucyjnych, a zwłaszcza stosowania w drodze analogii regulacji mającej zastosowanie w przypadku skarg konstytucyjnych. – czytamy w piśmie do TK.