WSA: ewidencja rachunkowa nie decyduje o momencie powstania przychodu

Nie ma przepisu prawnego, który odkładałby w czasie moment powstania przychodu, pomimo uzyskania przez podatnika świadczenia, aż do czasu ujęcia tego zdarzenia w ewidencji rachunkowej. Tak wynika z wyroku WSA w Gliwicach z 12 listopada 2013 r.

W przedmiotowej sprawie spór koncentrował się wokół ustalenia czasu powstania przychodu w postaci równowartości odpisów aktualizujących wartość należności, uprzednio zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, w przypadku ustania przyczyn, dla których dokonano tych odpisów.

Zdaniem fiskusa, tego rodzaju przychód może nastąpić tylko wówczas, gdy dojdzie do prawidłowego na gruncie art. 35c ustawy o rachunkowości zaliczenia uprzednio dokonanego odpisu aktualizującego do "pozostałych przychodów operacyjnych lub przychodów finansowych". W konsekwencji, tego rodzaju przychód powstaje w roku podatkowym, w którym spółka prawidłowo ujęła pod względem rachunkowym "ustanie przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego" (w sprawie nastąpiło to w 2006 r.) niezależnie od tego, kiedy faktycznie owa przyczyna nastąpiła (w sprawie przyczyna nastąpiła w 2006 r.). W istocie fiskus stwierdził więc, że zapisy ustawy o rachunkowości mają w tym przypadku charakter podatkowotwórczy.

Z kolei spółka twierdziła, że przychód podatkowy w omawianej sytuacji powstaje w roku podatkowym, w którym faktycznie ustały przyczyny uprzedniego utworzenia odpisu aktualizującego, a bez znaczenia, z tego punktu widzenia, pozostaje czas ujęcia tego zdarzenia w ewidencji rachunkowej.

Sprawa trafiła do WSA w Gliwicach. Zdaniem sądu stanowisko organów podatkowych nie jest trafne. Sąd wskazał, że przepisy ustawy o rachunkowości, zasadniczo, nie mają charakteru podatkowotwórczego. Przepisy o rachunkowości mają znaczenie dla powstania, względnie wysokości zobowiązania podatkowego, tylko w takim zakresie, jaki wynika jednoznacznie z przepisów ustaw podatkowych. A art. 12 ust. 1 pkt 4e ustawy o CIT nie daje podstaw do takiego twierdzenia. Jest w nim mowa o "ustaniu przyczyn, dla których dokonano odpisu", co zdaniem sądu nawiązuje do zdarzenia, które zdezaktualizowało poprzednio dokonany odpis (w tej sprawie było to uzyskanie w roku 2003 przez spółkę od swojego dłużnika, własności nieruchomości), a nie do poprawnego uwidocznienia tego zdarzenia w ewidencji rachunkowej.

Dlatego nie sposób przyjąć, aby przychód, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 4e ustawy o CIT powstał w innym czasie aniżeli data otrzymania przez spółkę świadczenia w postaci nabycia własności nieruchomościach. Nie ma bowiem przepisu prawnego, który odkładałby w czasie moment powstania przychodu, pomimo uzyskania przez podatnika świadczenia, aż do czasu ujęcia tego zdarzenia w ewidencji rachunkowej.

Wyrok WSA w Gliwicach z 12 listopada 2013 r., I SA/Gl 198/13