Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się do rozstrzygnięcia, czy sprzedawane przez spółkę usługi hotelowe, jako samodzielne usługi, winny być opodatkowane w systemie VAT marża, czy też na zasadach ogólnych.
Chodziło o spółkę, która zajmuje się organizacją imprez turystycznych. Jest też agentem innych touroperatorów. Spółka dokonuje zakupu usług hotelowych, które albo stanowią składnik organizowanej imprezy turystycznej, albo są odsprzedawane, jako samodzielna usługa. Spółka nabywając usługi hotelowe od tzw. globalnych dostawców działa na rzecz swojego klienta we własnym imieniu i na własny rachunek. W odsprzedawanej usłudze hotelowej zasadniczo nie ma innych świadczeń poza noclegiem i ewentualnie śniadaniem. Jednakże klient może dodatkowo zakupić do usługi głównej, jaką jest nocleg np. transfer z lotniska lub wycieczkę z przewodnikiem po mieście.
Spółka opodatkowuje sprzedawaną klientom usługę hotelową na zasadach procedury marży dla biur podróży i wystawia fakturę, na której umieszcza sformułowanie "procedura marży dla biur podróży". Fiskusa zapytała czy prawidłowo. Sama uważa, że mają tu zastosowanie uregulowania dotyczące procedury przy świadczeniu usług turystyki (VAT marża), o której mowa w art. 119 ustawy o VAT. Według niej bez znaczenia pozostaje okoliczność czy usługa hotelowa jest składnikiem imprezy turystycznej, czy stanowi samodzielną usługę. W konsekwencji za prawidłowe uznała umieszczanie na wystawianych fakturach odniesień "procedura marży dla biur podróży".
Fiskus się nie zgodził. Organ uznał, że w sytuacji, gdy świadczący usługę nie działa we własnym imieniu i na własny rachunek, nie nabywa usług dla bezpośredniej korzyści turysty od innych podmiotów, a także usługa ta jest usługą pojedynczą (nie jest złożona, z co najmniej dwóch świadczeń), usługa taka nie może być uznana za usługę turystyki. Jeżeli więc przedmiotem sprzedaży będzie sprzedaż jedynie nabytej uprzednio usługi hotelarskiej obejmującej nocleg bez wyżywienia lub z wyżywieniem, to nie będzie ona stanowiła usługi turystyki. Czynności te nie stanowią kompleksowej usługi, na którą składają się liczne świadczenia, mające na celu rekreację i wypoczynek. W konsekwencji sprzedaż ww. usługi nie będzie podlegała opodatkowaniu według procedury VAT marża, lecz na zasadach ogólnych.
Sprawa ostatecznie trafiła do NSA. Zdaniem sądu fiskus nie ma racji, że usługa turystyki w rozumieniu art. 119 ustawy o VAT musi mieć charakter kompleksowy tj. w odniesieniu do usługi hotelowej musi łączyć się z inną usługą. Pogląd ten nie znajduje uzasadnienia w art. 307 Dyrektywy 112. Regulacja tego przepisu nie służy identyfikacji usługi świadczonej przez biuro podróży na rzecz turysty, jako świadczenia kompleksowego, lecz odnosi się do sposobu traktowania, na potrzeby opodatkowania, tych usług, jako pojedynczej usługi (bez względu na ich skład) opodatkowanej w systemie marży.
NSA przywołał tu wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 12 listopada 1992 r. w sprawie C-163/91 Fiscal group Beheermaatschappij Van Ginkel Waddinxveen BV, Reisen Passagebureau Van Ginkel BV and Others dotyczący art. 26 VI Dyrektywy VAT stanowiący odpowiednik przepisu Dyrektywy 112. Zdaniem TS przepis ten należy interpretować w taki sposób, aby obejmował on również takich agentów turystycznych i biura podróży, które zapewniają podróżnemu jedynie zakwaterowanie, podczas gdy usługa przejazdu podróżnego nie jest przez nich wykonana. Zdaniem TS okoliczność, iż agent turystyczny i biuro podróży świadczy podróżnemu jedynie usługę zakwaterowania, bez usługi przejazdu (turysta sam dojeżdża i odjeżdża z miejsca zakwaterowania) nie wyklucza uznania, że taka usługa mieści się w zakresie stosowania art. 26 VI Dyrektywy.
NSA zwrócił też uwagę, że w myśl art. 3 pkt 1 ustawy o usługach turystycznych (u.u.t.) przez usługi turystyczne należy rozumieć "usługi przewodnickie, usługi hotelarskie oraz wszystkie inne usługi świadczone turystom lub odwiedzającym". W ocenie Sądu, pojęcie "usług turystycznych", jakim posługuje się u.u.t., jest tożsame z terminem wykorzystanym przez prawodawcę w art. 119 ustawy o VAT. A skoro za wiążącą definicję usług turystycznych należy uznać definicję zawartą w u.u.t., to usługi hotelarskie byłyby również zaliczane do usług turystycznych. Jeżeli zatem usługą turystyki jest również usługa hotelarska, to także w tym przypadku znajdzie zastosowanie art. 119 ustawy o VAT i w przypadku świadczenia usług hotelarskich podatnik ma prawo do zastosowania procedury VAT marża.
Wyrok NSA z 15.02.2017 r., sygn. akt I FSK 1578/15
