W przedmiotowej sprawie mieliśmy do czynienia z sytuacją, gdy małżonkowie zakupili do majątku prywatnego grunty orne. Małżonkowie nie byli i nie są osobami prowadzącymi działalność gospodarczą. Nabyte grunty wydzierżawili przedsiębiorcy rolnemu. Mieliśmy zatem do czynienia z sytuacją, gdy z dobra osobistego małżonkowie uzyskują dochód na skutek dzierżawy przez rolnika do celów działalności rolniczej. Istotne jest jednak także to, że dla terenu, na którym znajdują się grunty rada miejska uchwaliła plan zagospodarowania przestrzennego, który przewiduje dla przedmiotowego terenu funkcje aktywności gospodarczej (w tym zabudowę). Małżonkowie chcieliby sprzedać grunty. Zapytali wiec fiskusa czy sprzedając sprzedający grunty staną się podatnikami VAT?
Sami uważają, że nie, gdyż sprzedaż ma charakter sprzedaży towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabywcy w celu odsprzedaży, bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej.
Fiskus się nie zgodził. Uznał, że dzierżawa nieruchomości jest kwalifikowana, jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o VAT, ponieważ nastąpiło wykorzystywanie własności nieruchomości w sposób ciągły dla celów zarobkowych. W konsekwencji małżonkowie nie będą zbywali majątku osobistego, ale majątek wykorzystywany w prowadzonej działalności gospodarczej i sprzedaż przedmiotowych nieruchomości będzie podlegała VAT.
Sprawa trafiła do WSA we Wrocławiu. Zdaniem sądu fiskus dokonał pewnego uproszczenia albowiem sam fakt uznania dzierżawy gruntu za działalność gospodarczą nie ma automatycznego przeniesienia na późniejszą transakcję sprzedaży gruntu. Sąd podkreślił, że w przypadku osób fizycznych mamy do czynienia z majątkiem przedsiębiorstwa (wyodrębnionym w sposób wyraźny dla celów prowadzonej działalności gospodarczej) i majątkiem prywatnym. Może zdarzyć się, że elementy majątku prywatnego są wykorzystywane do celów zarobkowych (tym samym wchodzić w zakres działalności gospodarczej) a mimo to pozostać w majątku prywatnym. Tak jak to ma miejsce w przedmiotowej sprawie.
Małżonkowie zakupili nieruchomość, której nie zaliczyli do majątku przedsiębiorstwa, lecz zachowali ją w majątku prywatnym. To, że dzierżawią te nieruchomości nie oznacza, że zostały one zaliczone do aktywów przedsiębiorstwa skoro takiego przedsiębiorstwa nie prowadzili. Nie można zatem w takiej sytuacji czynić konkluzji, że taka sprzedaż czyniona jest w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. W sytuacji wygaśnięcia umowy dzierżawy nie ma już okoliczności – czerpania zysku z dobra, która wskazywałyby, że mamy do czynienia z działalnością gospodarczą. Nie można mówić, że taka sprzedaż odbywa się w ramach prowadzonej działalności gospodarczej albowiem w takiej sytuacji ma miejsce powrót do stanu sprzed umowy dzierżawy, czyli zwykłego posiadania majątku prywatnego. W konsekwencji transakcja ta nie podlega VAT.
Wyrok WSA we Wrocławiu z 18 stycznia 2017 r., sygn. akt I SA/Wr 1027/16, LEX nr 2230719
