Pytanie

Czy w kontekście postanowienia NSA z 31 marca 2014 r. (I FPS 6/13) w sprawie aportu jest obecnie możliwe utworzenie agio przy aporcie składników majątkowych?

Odpowiedź

Utworzenie agio jest w dalszym ciągu możliwe.

Uzasadnienie

Agio powstaje na skutek nabycia przez wspólnika udziałów (akcji) w cenie nabycia wyższej od ich ceny (wartości) nominalnej.
Utworzenie agio jest w dalszym ciągu możliwe. Artykuł 154 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych - dalej k.s.h. - stanowi, że udziały nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej. Jeżeli udział jest obejmowany po cenie wyższej od wartości nominalnej, nadwyżkę ceny objęcia udziału ponad jego wartość nominalną przelewa się do kapitału zapasowego. Agio jest dopuszczalne niezależnie od tego, czy udziały są pokrywane wkładem niepieniężnym, czy wkładem pieniężnym. Nie ma przeciwwskazań prawnych, aby określoną część wartości aportu wnoszonego do spółki odnieść nie do kapitału zakładowego, ale na kapitał zapasowy.

Uregulowania podatkowe w zakresie agio zawarte są zasadniczo w art. 12 ust. 4 pkt 11 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - dalej u.p.d.o.p., zgodnie z którym do przychodów podatkowych nie zalicza się m.in. kwot i wartości stanowiących nadwyżkę ponad wartość nominalną udziałów (akcji), otrzymanych przy ich wydaniu i przekazanych na kapitał zapasowy w spółce otrzymującej wkład.

Dla celów rachunkowości wartość początkową środków trwałych nabytych w postaci aportu ustala się w wartości określonej w umowie (statucie) spółki, nie wyższej od ich wartości rynkowej, tzn. od ceny sprzedażnej. Odpisy amortyzacyjne dokonywane są na zasadach ogólnych, z uwzględnieniem okresu ekonomicznej użyteczności środka trwałego (por. art. 32 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - dalej u.o.r.).

W sytuacji gdy wartość aportu jest wyższa od wartości nominalnej obejmowanych w zamian udziałów, powstałą różnicę (agio) zalicza się do kapitału zapasowego, zapisem:
Wn konto 248 Inne rozrachunki (w analityce: rozrachunki ze wspólnikiem)
Ma konto 806 Kapitał (fundusz) zapasowy.

Jeżeli chodzi o wymienione w pytaniu postanowienie NSA z 31 marca 2014 r., I FPS 6/13, to dotyczyło ono podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług przy wniesieniu aportu, innego niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, do spółki kapitałowej. Z tego postanowienia, wydanego w składzie siedmiu sędziów NSA wynika m.in., że przy wniesieniu do spółki kapitałowej wkładu niepieniężnego podstawą opodatkowania jest wartość nominalna obejmowanych udziałów, a nie ich wartość rynkowa. Na marginesie można dodać, że NSA zajmował się nieobowiązującym już obecnie art. 29 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, który został uchylony 1 stycznia 2014 r. oraz odmówił podjęcia w tej sprawie uchwały, o co wnioskowała rzecznik praw obywatelskich.

NSA w postanowieniu stwierdził, że na gruncie obecnych przepisów właściwa pozostaje wykładnia zaprezentowana w wyroku z 14 sierpnia 2012 r., I FSK 1405/11. Ponieważ aport jest wkładem niepieniężnym wnoszonym do spółki w celu pokrycia udziałów, to odzwierciedleniem wartości wkładów wnoszonych do spółki jest suma wartości nominalnej udziałów. Stanowi ona kwotę należną z tytułu wniesienia aportu i obejmuje całość świadczenia należnego sprzedawcy, tzn. wspólnikowi od nabywcy, czyli spółki.

W ww. orzeczeniu NSA uznał, że suma wartości nominalnej udziałów wydawanych za wkład niepieniężny stanowi kwotę brutto, zaś podatek do zapłaty powinien być w takiej sytuacji liczony wg zasady metodą "w stu". Postanowienie NSA dotyczące kwestii opodatkowania VAT wnoszonych aportów do spółek kapitałowych, nie zmieniło jednak zasad wynikających z k.s.h. i u.p.d.o.p., dotyczących powstania agio.

Odpowiedź pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego