Udzielanie pożyczek przez internet może stanowić działalność gospodarczą

Udzielanie pożyczek przez internet, za pośrednictwem serwisu społecznościowego może stanowić działalność gospodarczą. Uzyskanych odsetek nie należy wówczas kwalifikować do źródła, jakim są kapitały pieniężne.

Podatnik, którego jedynymi dochodami są dochody ze stosunku pracy chciałby zainwestować swoje oszczędności uzyskanymi z tego tytułu. W tym celu zamierza korzystać z internetowego serwisu typu social lending, którego działalność polega na kojarzeniu ze sobą osób fizycznych, które chcą udzielić lub wziąć pożyczkę. Podatnik, korzystając z serwisu społecznościowego, lokowałby swoje wolne środki udzielając pożyczek pieniężnych innym użytkownikom tego serwisu, będącym osobami fizycznymi. Umowy pożyczki zawierane są bezpośrednio pomiędzy pożyczkodawcą oraz pożyczkobiorcą poprzez złożenie oświadczenia woli w postaci elektronicznej.

Organ podatkowy doszedł do wniosku, że w przedstawionym stanie faktycznym czynności związane z udzielaniem pożyczek przez internet (za pośrednictwem serwisu internetowego typu social lending) stanowią pozarolniczą działalność gospodarczą. Przyjęta kwalifikacja źródła przychodu wynika z tego, że pożyczki udzielane są w sposób zorganizowany, tzn. wnioskodawca, aby móc udzielać pożyczek musi się podporządkować regułom wyznaczonym przez serwis, musi też posiadać sprzęt komputerowy, dostęp do Internetu. O ciągłym wykonywaniu działalności świadczy natomiast fakt, że pożyczki mają być udzielane średnio raz w miesiącu. Nie ma więc w tym przypadku mowy o sporadycznym czy jednorazowym wydarzeniu.

Zdaniem podatnika podstawowym problemem w sprawie jest ustalenie granicy intensywności ukierunkowanej gospodarczo aktywności ludzkiej, poniżej której aktywność ta nie jest działalnością gospodarczą, a powyżej której aktywność ta musi być kwalifikowana, jako działalność gospodarcza ze wszystkimi tego skutkami. Podatnik uznał, że działalność, którą chce podjąć nie spełnia, ze względu na swój charakter kryteriów ciągłości i zorganizowanego charakteru. Tym samym przychodów z odsetek od pożyczek udzielanych incydentalnie w serwisie internetowym nie da się jednoznacznie zakwalifikować do przychodów z działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o PIT, w rezultacie czego należy uznać, że są to przychody z kapitałów pieniężnych.

Sprawa trafiła do NSA. Zdaniem sądu odwoływanie się do pojmowanego przez podatnika kryterium pozwalającego odróżnić działalność gospodarczą od wszelkich innych rodzajów aktywności ludzkiej "ukierunkowanej gospodarczo" nie znajduje umocowania w treści przepisów prawa, a subiektywne odczucie podatnika co do niedochowania wymagań "działalności profesjonalnej" nie podważa prawidłowości dokonanych przez organ podatkowy ustaleń. Dla sądu niezrozumiałe jest też twierdzenie podatnika odnoszące się do "skali aktywności w serwisie". Działalność gospodarcza może być prowadzona w różnej skali (wymiarze), co samo przez się nie wpływa na sposób jej prawnopodatkowej kwalifikacji. Reasumując Sąd przekonująco, uwzględniając zasady logiki i bezpośrednie brzmienie obowiązujących przepisów prawa materialnego, uzasadnił swoje stanowisko, wykazując spełnienie – w rozpatrywanej sytuacji – wszystkich cech działalności gospodarczej.

Wyrok NSA z 16 lutego 2012 r., II FSK 1472/10.