Służebność określona w akcie notarialnym też korzysta ze zwolnienia z podatku

Podatnik nie ma obowiązku zgłoszenia organowi podatkowymi nieodpłatnej służebności (mieszkania), którą nabył z tytułu polecenia ciążącego na obdarowanym na podstawie umowy darowizny zawartej w formie aktu notarialnego. Takie stanowisko wynika z wyroku WSA w Bydgoszczy z 5 września 2012 r.

Kwestią sporną między stronami było istnienie lub nieistnienie obowiązku zgłoszenia nabycia prawa majątkowego (służebności mieszkania) w sytuacji, gdy nabywca tego prawa nie uczestniczył w jego powstaniu ani nie był stroną umowy darowizny, zawartej w formie aktu notarialnego, w której służebność tę ustanowiono. W przedmiotowej sprawie z treści aktu notarialnego wynika bowiem, że rodzice podatnika darowali jego braciom gospodarstwo rolne.

Jednocześnie brat podatnika ustanowił na jego rzecz na okres 5 lat, nieodpłatną służebność mieszkania. Nabycie przez podatnika prawa majątkowego w postaci przedmiotowej służebności osobistej nastąpiło w ramach wyżej opisanej umowy darowizny zawartej w formie aktu notarialnego.

Zdaniem podatnika dla skorzystania ze zwolnienia ustanowionego w art. 4a ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn wystarczy forma aktu notarialnego i nie obejmuje ona zgłoszenia nabycia rzeczy i praw majątkowych. Z kolei zdaniem organu podatkowego zwolnienie od obowiązku zgłoszenia prawa, przewidziane w tym przepisie nie dotyczy umowy, której tylko jedna strona składa oświadczenie woli w formie aktu notarialnego, gdy druga strona umowy składa oświadczenie w innej formie.

W takiej sytuacji akt notarialny nie zawiera umowy, tylko oświadczenie woli jednej strony, składnik umowy, a nabycie nie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego. Organ uznał więc, że skoro podatnik nie zgłosił w ustawowym terminie nabycia służebności to zastosowanie miał art. 4a ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn , przewidujący opodatkowanie nabycia na zasadach ogólnych.

Sprawa trafiła do WSA w Bydgoszczy. Zdaniem Sądu art. 4a ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn nie ustanawia, jako koniecznego warunku, aby stroną umowy notarialnej była osoba nabywająca prawo majątkowe, w tym wypadku służebność osobistą i aby nabycie tego prawa, jako osoby trzeciej w wyniku umowy notarialnej zawartej pomiędzy innymi osobami, pozbawiałoby ją prawa określonego w tym przepisie. Według sądu taka wykładania byłaby zbyt rygorystyczna. Zapewniona przez notariusza pewność obrotu nie wymaga zachowania dodatkowych środków bezpieczeństwa w postaci obowiązku zgłoszenia w urzędzie skarbowym nabycia służebności.

Wyrok WSA w Bydgoszczy z 5 września 2012 r., I SA/Bd 627/12

Przywołane akty prawne

Ustawa z 28 lipca 10983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 t.j.)