Samodzielne ściąganie długów też może być zwolnione z VAT

Spółka udzielająca pożyczki, która we własnym zakresie podejmuje czynności związane ze ściąganiem długów podlega z tego tytułu zwolnieniu z VAT, gdyż czynności te mieszczą się w pojęciu zarządzania pożyczkami pieniężnymi przez pożyczkodawcę.

Tak wynika z wyroku WSA w Poznaniu z 2 lipca 2015 r. W przedmiotowej sprawie spółka, która zajmuje się udzielaniem pożyczek osobom fizycznym poza systemem bankowym zapytała fiskusa, czy świadczone przez nią usługi udzielania konsumentom pożyczek przez Internet, w związku z którymi pobierane będą prowizje i opłaty (opłata rejestracyjna, prowizje, dodatkowe opłaty, opłaty za windykację terenową i opłaty za zawarcie ugody) stanowią kompleksową usługę udzielania kredytów i pożyczek, a w konsekwencji, czy są zwolnione z VAT.

Sama spółka uznała, że usługę udzielenia pożyczki można uznać za usługę kompleksową, która składa się z kombinacji różnych czynności. Dlatego też świadczone przez nią usługi udzielania pożyczek poza systemem bankowym, na które składa się szereg czynności o charakterze głównym i pomocniczym, będą podlegały zwolnieniu z VAT, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, gdyż nie stanowią one odrębnej, samodzielnej usługi ściągania długów. W tym kontekście usługi pomocnicze polegające na monitowaniu konsumentów w przypadku zwłoki w spłacie pożyczek (SMS-y, maile, listy, wezwania itp.), czy też na czynnościach związanych z restrukturyzacją zadłużenia konsumenta, nie są usługami ściągania długów. Zaznaczyła, że pobierając dodatkowe opłaty poza prowizjami, opłaty za windykację terenową, czy opłaty za restrukturyzację pożyczek nie pobiera żadnego wynagrodzenia za dochodzenie swoich należności od konsumenta.

Fiskus zgodził się tylko w niewielkim zakresie. Zdaniem fiskusa, jako element złożonej usługi udzielania pożyczek nie powinna być traktowana możliwość wydłużenia terminu spłaty pożyczki lub podwyższenia kwoty pożyczki. Usługi te bowiem nie będą miały w stosunku do usługi udzielania pożyczki charakteru pomocniczego, lecz będą samodzielnym, odrębnym świadczeniem i będą mogły funkcjonować samoistnie, a ich oddzielenie od usługi udzielania pożyczek nie będzie miało charakteru sztucznego. Fiskus uznał jednak, że wymienione czynności ostatecznie są zwolnione na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, ponieważ należy zakwalifikować je, jako czynności z zakresu zarządzania pożyczką.

Z kolei, co do odsetek za opóźnienie - naliczane i pobierane w przypadku opóźnienia w spłacie należności, to według fiskusa nie mieszczą się one w katalogu czynności określonych w art. 5 ust 1 pkt 1 ustawy o VAT, a zatem nie będą podlegały opodatkowaniu VAT.

Natomiast, co do czynności, za które spółka pobiera opłaty dodatkowe w postaci kosztów wezwania do zapłaty, opłaty za wysłanie pisemnego wezwania do zapłaty, opłaty za przesłanie wezwania SMS-em lub mailem; opłaty za wezwanie do zapłaty telefonicznie; opłaty za windykację terenową; opłaty za zawarcie umów mających na celu spłatę zadłużenia konsumenta zalegającego w spłacie dotychczasowych pożyczek, to fiskus stwierdził, że usługi te są wyłączone ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy o VAT, jako czynności ściągania długów. W ocenie fiskusa, ww. czynności niewątpliwie nie będą stanowiły czynności udzielania pożyczki, jak też nie będą stanowiły czynności związanych z obsługą udzielonej pożyczki, lecz w sposób ewidentny będą miały na celu odzyskanie długu, a zatem powinny być opodatkowane podstawową stawką podatku VAT.

Spór musiał rozstrzygnąć WSA w Poznaniu. Sąd zgodził się z fiskusem w dwóch kwestiach, a mianowicie, że czynności (usługi) polegające na przedłużeniu terminu spłaty pożyczki oraz polegające na podwyższeniu kwoty pożyczki, jako niewątpliwie związane z udzieleniem pożyczki, ale dokonane po jej udzieleniu, podlegają zwolnieniu, jako czynność (usługa) z zakresu zarządzania pożyczką. Według WSA brak jest uzasadnionych podstaw, aby wymienione czynności kwalifikować do usługi udzielenia pożyczki, w oparciu o koncepcję usługi kompleksowej (złożonej).

WSA zgodził się także z fiskusem, że pobierane przez spółkę odsetki za opóźnienie w ogóle nie będą opodatkowane VAT, ponieważ nie mieszczą się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Odsetki za opóźnienie należą się spółce wyłącznie, jako konsekwencja braku spłaty pożyczki w określonym terminie, nie powstają one natomiast, jako konsekwencja konkretnego zachowania spółki, kwalifikowanego, jako usługa w rozumieniu ustawy o VAT.

WSA nie zgodził się jednak z fiskusem, co do kwalifikacji czynności, za które pobierane są opłaty dodatkowe, a które polegają na: wysłaniu pisemnego wezwania do zapłaty; przesłaniu wezwania SMS-em lub mailem; wezwaniu do zapłaty telefonicznie; windykacji terenowej czy zawarciu umowy w celu spłaty zadłużenia. Zdaniem sądu, jeżeli te czynności dotyczące udzielonej przez siebie pożyczki spółka wykonuje we własnym zakresie i nie korzysta w tym zakresie z usług podmiotów "trzecich", to w rezultacie czynności te będą podlegały zwolnieniu na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, gdyż mieszczą się w pojęciu "zarządzania pożyczkami pieniężnymi przez pożyczkodawcę".

Wyrok WSA w Poznaniu z 2 lipca 2015 r., sygn. akt I SA/Po 312/15

Omówienie pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego

Dowiedz się więcej z książki
	VAT. Wybór orzecznictwa rzetelna i aktualna wiedza darmowa wysyłka od 50 zł