W ostatnich latach nasilił się w naszym kraju rozwój szarej strefy w obrocie wyrobami tytoniowymi. Przed 1 stycznia 2016 r. nieprawidłowości te polegały m.in. na tym, iż susz tytoniowy obejmowano fikcyjnymi sprzedażami w ramach dostaw wewnątrzwspólnotowych, dokonywano sprzedaży suszu bez zapłaconej akcyzy podmiotom nieuprawnionym, nie dokumentowano sprzedaży suszu tytoniowego do innego pośredniczącego podmiotu tytoniowego.
Obecna regulacja
Zmiany ustawy o podatku akcyzowym obowiązujące od 1 stycznia 2016 r. uszczelniły system obrotu suszem tytoniowym przez pośredniczące podmioty tytoniowe (PPT). Wprowadzone regulacje zaostrzyły kryteria dopuszczalności prowadzenia działalności w charakterze PPT oraz wprowadziły obowiązek ich rejestrowania oraz składania zabezpieczenia akcyzowego. Dodatkowo podmioty te zobowiązane zostały do prowadzenia ewidencji suszu tytoniowego.
W dalszym ciągu jednak dużym problemem jest produkcja wyrobów tytoniowych przez nielegalne wytwórnie. Z uwagi na to, iż jednym ze źródeł surowca tytoniowego wykorzystywanego do tej produkcji (wysuszonych liści tytoniu) może być tytoń pochodzący z produkcji krajowej, projektowana regulacja ma na celu zmniejszenie dopływu surowca tytoniowego do takich wytwórni poprzez objęcie krajowej produkcji suszu monitorowaniem i nadzorem zarówno nad uprawami tytoniu oraz późniejszym obrotem suszem tytoniowym.
Rolnik nie sprzeda suszu bez akcyzy
Projekt przewiduje opodatkowanie akcyzą sprzedaży suszu tytoniowego przez jego producenta suszu tytoniowego dokonanej w związku z dostawą wewnątrzwspólnotową lub eksportem tego wyrobu przez ten podmiot. Bez akcyzy takiej sprzedaży będzie mógł dokonać jedynie podmiot prowadzący skład podatkowy lub pośredniczący podmiot tytoniowy, a nie jak dotychczas również rolnik.
Rolnik sprzeda susz tytoniowy bez akcyzy jedynie podmiotowi prowadzącemu skład podatkowy, który zużywa susz do produkcji wyrobów tytoniowych lub PPT. Sprzedaż suszu tytoniowego połączona z dostawą wewnątrzwspólnotową lub eksportem przez rolnika będzie możliwa, ale wiązała się będzie z obowiązkiem zapłaty akcyzy. Zapłacona akcyza podlegała będzie zwrotowi na zasadach określonych w przepisach z zakresu podatku akcyzowego.
Zmiany w ewidencji suszu tytoniowego
Doprecyzowane zostały przepisy dotyczące obowiązku prowadzenia ewidencji suszu tytoniowego przez podmioty prowadzące skład podatkowy, które magazynują susz nieopodatkowany akcyzą poza składem podatkowym, poprzez wskazanie, że ewidencja powinna umożliwiać ustalenie ilości i sposobu przetwarzania suszu tytoniowego oraz adresu bądź adresów miejsc magazynowania suszu tytoniowego przez podmiot prowadzący skład podatkowy poza tym składem.
Na pośredniczące podmioty tytoniowe nałożony zostanie obowiązek przekazywania danych dotyczących skupionego suszu tytoniowego (w podziale na grupy użytkowe odmian) oraz wykazu producentów tego suszu, od których został on zakupiony.
Zmiany dotyczące zabezpieczeń akcyzowych
Ponadto nowelizacja ustawy o podatku akcyzowym przewiduje zmiany w przepisach dotyczących zabezpieczeń akcyzowych. Zakłada wprowadzenie nowej formy składania zabezpieczenia akcyzowego – hipoteki na nieruchomości. Przewiduje też możliwość, aby zamiast PPT oraz podmiotu reprezentującego przedsiębiorcę zagranicznego nieposiadającego oddziału z siedzibą na terytorium kraju, lub łącznie z takim podmiotem, wymagane zabezpieczenie akcyzowe składały osoby trzecie. Z obecnych 30 mln zł do 15 mln zł obniżona ma zostać także górna granica zabezpieczenia ryczałtowego składanego przez PPT lub podmioty reprezentujące przedsiębiorcę zagranicznego.
Zmieniony zostanie warunek wymagany dla uzyskania zgody na składanie zabezpieczenia ryczałtowego oraz generalnego jakim jest sytuacja finansowa i posiadany majątek składającego zabezpieczenie, poprzez wskazanie, że mają one zapewniać wywiązanie się podmiotu obowiązanego do złożenia zabezpieczenia z zapłaty kwoty zobowiązań podatkowych stanowiących 30 proc. wysokości zabezpieczenia generalnego, do którego złożenia jest on zobowiązany
