Sprawa dotyczyła podatniczki, która otrzymała w drodze darowizny nieruchomość mieszkaniową. Dwa lata później ją sprzedała. Podatniczka chcąc skorzystać ze zwolnienia zadeklarowała w urzędzie skarbowym, że uzyskaną kwotę przeznaczy w ciągu dwóch lat na cele mieszkaniowe. Chwilę później wstąpiła w związek małżeński. Pomiędzy małżonkami obowiązuje ustrój wspólności majątkowej. Mąż podatniczki jest po wygranej licytacji komorniczej dotyczącej nabycia nieruchomości mieszkaniowej o wartości przekraczającej wartość nieruchomości podatniczki. Podatnik jest stroną postępowania sądowego dotyczącego wydania postanowienia w sprawie przybicia. Po uprawomocnieniu się postanowienia w sprawie przybicia, cena nabycia została sfinansowana w części z przychodu, jaki uzyskała podatniczka ze zbycia darowanej nieruchomości, a w pozostałej części z innych źródeł obojga małżonków. Następnie zostanie wydane postanowienie w sprawie przysądzenia własności nieruchomości, na podstawie, którego nastąpi przeniesienie własności.

Podatniczka uważa, że wraz z mężem spełniła wszystkie proceduralne wymogi nabycia nieruchomości, a wydanie tegoż postanowienia jest sprawą formalną. Według podatniczki, jeśli przychód ze zbycia darowanej nieruchomości zostanie wydatkowany przed upływem dwóch lat na nabycie nieruchomości z licytacji, to niezależnie od okoliczności, że data uprawomocnienia się postanowienia, w której podatniczka nabędzie formalnie własność przypadnie po upływie tych dwóch lat, to podatniczka zrealizuje warunki niezbędne do zastosowania zwolnienia z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT.

Fiskus się nie zgodził z podatniczką w części dotyczącej skorzystania ze zwolnienia w przypadku, gdy postanowienie o przysądzeniu własności nieruchomości uprawomocni się po terminie 2 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło zbycie nieruchomości.

Zdaniem organu samo postanowienie o przybiciu, jak też dokonanie, po uprawomocnieniu się tego postanowienia, wpłat na poczet ceny, prowadzą do nabycia nieruchomości lub praw, ale nie są z nim równoważne. Samo postanowienie o przybiciu nie przenosi, bowiem prawa własności. Według fiskusa przeniesienie własności nieruchomości nabytej w drodze licytacji nastąpi dopiero z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności. Tym samym wydatkowanie środków pieniężnych na zakup nieruchomości, będzie mogło być uznane za wydatek na cel mieszkaniowy, jeżeli przed upływem dwóch lat od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, nastąpi uprawomocnienie się postanowienia o przysądzeniu własności tej nieruchomości.

Sprawa ostatecznie trafiła do NSA. Sąd nie zgodził się z fiskusem. Jego zdaniem, wbrew twierdzeniom organu podatkowego, warunkiem uzasadniającym zastosowanie zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT nie jest definitywne nabycie własności lokalu. Według sądu przepis ten w żaden sposób nie uzależnia prawa do skorzystania ze zwolnienia podatkowego od dokonania definitywnego zakupu. Wystarczy, by wydatek został poniesiony nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie nieruchomości i praw majątkowych. Fiskus niesłusznie utożsamił, więc cel wydatku z jego skutkiem. Ustawa wymaga wyłącznie celowości działania podatnika, nie wymaga natomiast, by podatnik nabył określone prawo we wskazanym w tym przepisie terminie. W związku z powyższym należy przyjąć, że działaniem podatnika równoznacznym z poniesieniem wydatków na własne cele mieszkaniowe będzie wpłata na poczet umówionej ceny sprzedaży lokalu mieszkalnego całości ceny za mieszkanie. A w niniejszej sprawie faktyczne wydatkowanie całości środków uzyskanych ze sprzedaży darowanej nieruchomości nastąpiło w wyniku zrealizowania przez podatniczkę i jej małżonka przelewu na rachunek Sądu kwoty nabycia nieruchomości. Zdaniem sądu okoliczność, że przeniesienie prawa własności do lokalu na rzecz małżonków nastąpi po upływie terminu wynikającego z powyższego przepisu, nie pozbawi podatniczki prawa do zwolnienia. Czasokres oczekiwania na postanowienie w sprawie przysądzenia własności nieruchomości nie jest w żadnym stopniu zależny od podatniczki, która spełniła wszystkie proceduralne wymogi nabycia tej nieruchomości. Zatem niedochowanie terminu, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT nastąpi w tym przypadku bez winy podatniczki, która nie może ponosić negatywnych skutków niedochowania terminu, dlatego, że sąd wyda postanowienie w sprawie przysądzenia własności nieruchomości po upływie terminu wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT.

Wyrok NSA z dnia 14.06.2017 r., II FSK 1475/15

 

Więcej informacji i narzędzi znajdziesz w programie
Vademecum Głównego Księgowego
Bądź na bieżąco ze zmianami prawnymi i korzystaj z aktualnych materiałów